Inleiding

CAFE-RESTAURANT met bovenWONINGEN, ontworpen door A.L. van Gendt in 1884-1885, in de stijl van de Neo-Renaissance, de decoratie in pleister uitgevoerd. De IJsbreker, vernoemd naar een oude herberg van dezelfde naam op dezelfde plaats, maakt deel uit van het negentiende-eeuwse rivierfront aan de Amstel, Weesperzijde, aan het eind van de negentiende eeuw ontwikkeld door particuliere bouwondernemers. Het pand is gebouwd in opdracht van de N.V. Bouwmaatschappij de IJsbreker. Opgericht door de hotelier A.W.Krasnapolsky (ook opdrachtgever van de Weesperzijde 33). Tegenwoordig herbergt het pand nog steeds een café en daarnaast een muziekpodium. Boven het café bevindt zich het (dubbele) woonhuis, met de portieken aan weerszijden van het cafégedeelte.

Omschrijving

In rood/grauw bakstenen kruisverband, op een afgeschuinde rechthoekige plattegrond opgetrokken pand over vier bouwlagen, zes vensterassen breed. Het lage dakschild van het flauw hellende, geknikte schilddak heeft op de hoeken twee steekkappen met tuitgevels, die de kroonlijst doorbreken en daartussen twee kleinere dakkapellen met steekkapjes en frontons. De bovenste daklijst loopt om de afdekplaten van de tuitgevel heen. In het metselwerk bevinden zich sierbanden (speklagen) en, in de buitenste traveeën, aanzetblokken. De balkenlagen op de eerste en tweede verdieping hebben smeedijzeren krulankers. De hardstenen onderdorpels van de kozijnen lopen door in een geprofileerde waterlijst. De recht gesloten kozijnen hebben overwegend T-ramen met tweeruits bovenlichten. Tussen de buitenste, door lisenen afgebakende, traveeën bevinden zich op de begane grond drie grote rondbogen van het café, met daarboven, in het woongedeelte vier vensterassen. De symmetrische gevel heeft de buitenste traveeën geaccentueerd door tuitgevels en een verticale band. De ondiepe portieken op de begane grond hebben een, door hardstenen Dorische zuilen gedragen, hoofdgestel met triglyfen waarop een aedicula rust met dubbel bovenlicht. Deze aedicula heeft klauwstukken met bolornamenten, toortsen en een gebogen fronton. De deuren, aan weerszijden van een middenstijl hebben sierroosters en oculi. Boven de portieken bevinden zich balkons op decoratieve consoles. De omlijsting van de balkondeuren heeft toortsen, een hoofdgestel met gebogen door consoles gedragen fronton met eolipiles. De omlijsting van het kozijn op de verdieping hierboven is vergelijkbaar, maar zonder bollen en met een driehoekig fronton. Op de hoogte van de mezzanino bevindt zich rechts een cartouche met het bouwjaar '1885' en links een met het woord 'anno'. In de topgevel bevindt zich een omlijst, rond raam (oculus) onder een hijsbalk.

De middelste rondboog van het café-restaurant rust op vrijstaande pijlers. Bij de geboorte van deze boog bevinden zich onder de dekplaat schilden. De gepleisterde bogen hebben net als de (hoek)pijlers diamantkoppen. De (hoek)pijlers rusten op hardstenen basementen met daartussen een siersmeedijzeren hekwerk. De linker rondboog bevat de entree van het café. De sluitstenen van de bogen dragen een geprofileerde waterlijst. De vensters op de eerste verdieping zijn gelijk aan de vensters van de buitenste traveeën op de tweede verdieping, alleen zonder toortsen. De borstweringen zijn teruggelegen in het gevelvlak en worden geaccentueerd door de doorlopende kozijnstijlen. De vensters op de tweede verdieping hebben in de gepleisterde segmentbogen sluit- en aanzetstenen en ook teruggelegen borstweringen. De vensters in de mezzanino hebben tweeruits ramen en dezelfde segmentbogen als op de tweede verdieping, maar dunner. Een sierband verbindt de bovendorpels. In het fries bevinden zich eenvoudige ruitvormige motieven.

Interieur De cafézaal heeft kruisribgewelven, die rusten op pijlers in blokverband. De vloer heeft een eenvoudig mozaïek. In de tegenwoordige muziekzaal bevinden zich twee vrijstaande zuilen met hoofdgestel. Deze Corintische zuilen zijn voorzien van maniëristische decoraties.

Waardering

Café-restaurant De IJsbreker met bijbehorende bovenwoningen uit 1884-1885 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde alsmede de typologische waarde als overwegend gaaf voorbeeld van een laat negentiende-eeuwse horecagelegenheid en centrum van culturele activiteiten, alsook wegens de historisch-functionele relatie met A.W. Krasnapolsky. Het ensemble is stedenbouwkundig van algemeen belang als beeldbepalend onderdeel van laat negentiende-eeuwse rivierfront aan de oostzijde van de Amstel.