Omschrijving onderdeel 1: LANDHUIS BURGST.

Classicistisch hoofdgebouw op rechthoekige grondslag, bestaande uit een hoofdvleugel voorafgegaan door een door een open portico overdekt terras met aan weerszijden een licht risalerende zijvleugel. Het huis werd in 1790 gebouwd door de toenmalige eigenaar, de bekende Nederlandse vrijmetselaar Mr. C.W.J. Nahuys, later baron Nahuys van Burgst, die vermoedelijk het ontwerp voor dit huis samenstelde. Nahuys besteedde de bouw van het huis op 10 juli 1790 aan Carolus Oomen, die het huis op 11 december 1790 opleverde en die hiervoor f 1230,- ontving. Het huis werd op een nieuwe plaats op het landgoed opgetrokken met de voorgevel loodrecht gericht op de toren van de Grote Kerk van Breda, een zichtas die tot op heden is bewaard. Het huis werd in strikte relatie met de groene omgeving geconcipieerd: genoemde zichtas vormt de hoofdas van de eveneens in deze tijd tot stand gekomen aanleg, die als zodanig de aanleg op de entree van het huis centreert. Ook ten aanzien van de situering van de bijgebouwen werd dit Frans-classicistische concept gevolgd; de bijgebouwen zijn symmetrisch haaks ten opzichte van het hoofdgebouw gesitueerd en omsluiten met het hoofdgebouw aan drie zijden de op de hoofdas gelegen oprit.

Het witgepleisterde, gedeeltelijk onderkelderde bakstenen huis is overdekt door een flauw met grijze pannen gedekt schilddak, dat ter hoogte van de risalieten haaks omgaat. Op deze overgang op de nokeinden staat een rechthoekige schoorsteen.

Het pleisterwerk van het 7 traveeën brede huis is uitgevoerd met blokmotief; het huis rust op een donkergrijs geschilderde plint, eveneens uitgevoerd in blokmotief. De gevels worden omgaand door een kroonlijst (waarin goot) met tandlijst afgesloten. Centraal aan de voorzijde het 3 traveeën brede bordes van 4 treden (hardsteen) overkapt door genoemde portico met vier houten witgeschilderde gemarmerde houten zuilen.

Bel-étage: centraal een Empire achtruits entreedeur met tweeruits bovenlicht met geprofileerde omlijsting in hardsteen met sluitsteen. Aan weerszijden van de entree drie zesruits Empire-vensters met tweeruits bovenlichten (twee vensters in zijvleugel, één venster aan weerszijden van entree-deur); op de verdieping 7 zesruits lichten.

Rechter gevel: aan de linkerzijde een rechthoekige uitbouw uit circa 1900 waarin bijkeuken. Rechts hiervan 3 achtruits Empire-vensters. Recht er boven op de verdieping 3 zesruits Empire-vensters. Ter linker zijde op de verdieping eveneens een zesruits Empire-venster.

De achtergevel vertoont een risalerende drie traveeën brede middenpartij onder timpaanbekroning (zesruits ster-venster) met op de bel-étage centraal de door een hardstenen bordes van 4 treden voorafgegane Empire zesruits terrasdeur met tweeruits bovenlicht omgeven door hardstenen geprofileerde lijst met sluitsteen. Aan weerszijden twee achtruits Empirevensters (één venstertravee in de enigszins terugliggende zijgevels). Op de verdieping 5 zesruits Empirevensters.

Linker gevel: op de bel-étage 4 achtruits en op de verdieping 4 zesruits Empire vensters.

De vensters zijn omgaande van persiennes voorzien.

Inwendig: het huis werd in de jaren '80 en '90 van de 20ste eeuw inwendig geheel gerestaureerd. Centraal aan de voorzijde de in de breedte van het huis gesitueerde monumentale rechthoekige hal met rijk bewerkt stuc-plafond met putti en guirlandes, marmeren vloer en wanden met korintische pilastergeleding in stuc. Aan de linkerzijde, centraal ten opzichte van de linkergevel gesitueerd het rechthoekige trappenhuis met eikenhouten Lodewijk XVI bordestrap met balustrade met door kettingschalmen verbonden balusters. De handlijst van de leuning eindigt in gesneden adelaarskop. De achter de hal gesitueerde zaal en de rechts hiervan gesitueerde eetkamer vertonen eveneens plafonds met rijk stucwerk en paneellambriseringen met lijstwerk in Lodewijk XVI-stijl.

Het huis is aan de voorzijde aan weerszijden door een rechte eveneens witgepleisterde muur verbonden met de twee bouwhuizen. Centraal in deze muur, die afgesloten wordt door een kroonlijst, een halfronde poortdoorgang met houten poort onder hardstenen sluitsteen.

Waardering

Het LANDHUIS BURGST is van algemeen belang vanwege:

- de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde als hoofdgebouw van de door baron Nahuys rond 1790 aangelegde buitenplaats Burgst;

- de architectuurhistorische waarde, als relatief zeldzaam voorbeeld in Brabant van een landhuis in Lodewijk XVI-stijl in het centrum van een historische parkaanleg;

- de ouderdom;

- de ensemblewaarden van het huis met beide bijgebouwen;

- de ensemblewaarden die het huis in de historische parkaanleg vertegenwoordigt;

- de gaafheid van zowel exterieur als interieur.