Stadhouderskade 78, Amsterdam

Omschrijving

In 1911-1913 tot stand gekomen voormalig BROUWHUIS van de Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij op rechthoekig grondplan en met zes bouwlagen onder plat dak met aan de voor- en achterzijde een laag dakschild met hoge boeidelen en gedekt met gesmoorde pannen. Op de ZW-hoek bevond zich oorspronkelijk een aangebouwde rechthoekige toren onder schilddak met luifel; deze is inmiddels gesloopt. Het niet meer vrijstaande brouwhuis heeft de voorgevel aan de Stadhouderskade. Gemetselde gevels in bruinrode baksteen in afwisselend koppen- en strekkenlagen en met gebruik van lichtrode baksteen bij boogfries, cirkel-, segment- en ontspanningsbogen en gevelbanden en natuursteen bij hoge plint, boven- en benedendorpels, kraag-, hoek- en sluitstenen, en consoles en afdekkingen. Symmetrische en vlakke voorgevel van vier traveeën met hoger opgetrokken hoekpartijen waartussen dakschild met twee kleine dakkapellen met zesruits venster onder zinken ingezwekt tentdak. Boven de plint worden de paarsgewijs geplaatste en middels muurdam gescheiden vensters met zesruits schuifraam en tweeruits bovenlicht aan de boven- en benedenzijde afgesloten door dorpels met afschuining. Tussen de begane grond en de eerste verdieping bevinden zich rechthoekige spaarvelden. De vensters van de hoofdverdieping -brouwzaal- zijn eveneens paarsgewijs geplaatst onder ontspanningsbogen met centrale ronde vensteropeningen en hebben halfrond getoogde gelede bovenlichten. De linker vensterpartij heeft de oorspronkelijke zesruits roedenverdeling. De licht getoogde, kleinere en gekoppelde vensters van de tweede en derde verdieping hebben vierruits schuiframen en tweeruits bovenlichten. Tegeltableau over de gehele breedte van de gevel met afbeeldingen van hopbellen en bedrijfsnaam "HEINEKEN'S BIERBROUWERIJ MAATSCHAPPIJ". Hierboven de flankerende met gemetselde lijst recht afgesloten hogere hoekpartijen met gekoppelde halfronde vensters met zesruits schuifraam en geleed bovenlicht onder ontspanningsboog en met zesvoudig boogfries tussen uitkragend gemetselde hoeklisenen van verschillende lengte met consoles en dekplaat. Tussen de hoekpartijen twee series van drie kleine halfronde vensters, waarboven geaccentueerde gootlijst op gemetselde uitkraging op elf consoles. Op het platte deel van het dak een hoge rechthoekige opbouw met niet oorspronkelijke glasgevels en hoog schilddak met overstek. Vier traveeën brede achtergevel met merendeels grote zesruits vensters en met aan de linkerzijde op de bovenverdiepingen hoge hijsluiken, waarvan de bovenste de rechte gevelbeëindiging doorbreekt.

Interieur van de brouwzaal ingericht volgens de eisen van de 'klassieke Duitse traditie' met draaiwielen en acht grote roodkoperen ketels en klaringskuip op verhoging. De diverse werktuigen in verband met de productie van bier staan op verschillende niveaus in een ruimte met wanden van geglazuurde baksteen en crèmekleurige tegels tot aan eenvoudig gestuct plafond, vloer met dito tegels, met granieten rechte trappen met gedrongen trappalen en basementen, kapitelen en consoles. Sierlijke smeedijzeren hekwerken met messing leuning. De ketels in de brouwzaal dateren van twee perioden: vier geklonken roodkoperen ketels dateren van de bouwtijd (gesitueerd in het oudste gedeelte van de brouwzaal), vier andere gelaste roodkoperen ketels, gesitueerd in de uitbreiding van 1956-1958 en daterend uit diezelfde periode, zijn voor de bescherming niet van belang. Op de bovenste verdiepingen van het pand zijn 16 silo's aanwezig, waarvan 10 nog in het bezit zijn van silomonden. Boven op het dak een vernieuwde dakopbouw met hierin oorspronkelijke machinerie.

N.B. de stal uit het laatste kwart van de twintigste eeuw achter het brouwhuis is voor de bescherming niet van belang.

Waardering

Voormalig brouwhuis met bijbehorende onderdelen uit 1911-1913 van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde alsmede wegens de typologische en ensemblewaarde. Het vormt de beste illustratie van een klassieke brouwzaal volgens de Duitse traditie in Nederland. Van belang als essentieel onderdeel van het Heineken-complex.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
527809
Complexnaam
Heineken Brouwerij
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

In drie fasen tot stand gekomen complex van Heineken's BIERBROUWERIJ, bestaande uit een voormalig BROUWHUIS (midden) uit 1911-1913 in een eclectische stijl met invloeden van de neo-romaanse stijl gebouwd voor de productie van ondergistend bier, een voormalige SILO (links) uit 1925 naar ontwerp van B.J. Ouëndag in zakelijk expressionistische trant en op de hoek met de Ferdinand Bolstraat een voormalig BEDRIJSGEBOUW/OPSLAGGEBOUW/KOELHUIS (rechts) met leg- en gistkelders en een koelschip uit 1933-1934 naar een ontwerp van de architecten B.J. en W.B. Ouëndag in een zakelijk expressionistische trant. De gebouwen hebben gemetselde gevels en maakten deel uit van een groter complex omgeven door Stadhouderskade, Ferdinand Bolstraat, Quellijnstraat en de Eerste Van der Helststraat. De thans resterende bebouwing is grotendeels aaneengesloten en op geschakelde rechthoekige grondplannen met de voorgevels gelegen aan de Stadhouderskade, gedeeltelijk ter plaatse van de eerdere brouwerijbebouwing uit 1867 door I. Gosschalk.

N.B. Het brouwhuis uit 1911-1913 is in 1956-1958 aan de rechterzijde uitgebreid: de brouwzaal bevindt zich deels in het oude brouwhuis en deels in de uitbreiding. De uitbreiding uit 1956-1958 en de zich in dit nieuwe deel bevindende inrichting van de brouwzaal zijn voor de bescherming niet van belang. Sinds 1988 doen de gebouwen niet meer als zodanig dienst en fungeren zij als bedrijfsmuseum (sinds 2000 Heineken Experience) en ontvangstruimte.

N.B.2 De monumentale waarden van het complex zijn gelegen in de bouwkundige onderdelen die behoren tot de oorspronkelijke structuur van het gebouw, alsmede die bestanddelen die onderdeel uitmaakten van het bedrijfsproces of behoren tot de oorspronkelijke versiering. Later aangebrachte vloeren, muren en aanbouwen, alsmede (interieur) onderdelen die zijn aangebracht in het kader van de Heineken Experience zijn voor de bescherming niet van belang.

Waardering

Voormalig brouwerijcomplex van Heineken met bedrijfsbebouwing uit 1911-1913, 1925 en 1933-1934 van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische, industrieel-archeologische, typologische en ensemblewaarde als in omvang en betekenis toonaangevend voorbeeld van een vroeg-20ste eeuws industrieel bierbrouwerij-bedrijf in Nederland. Het geheel vormt een heldere illustratie van de sociaal-historische betekenis van industriële brouwerijen in ondergistend (Beiers) bier/pilsener en staat symbool voor Amsterdam als brouwerijstad en vestigingsplaats van de verscheidene rond 1870 opgerichte grote ondergistend bier producerende fabrieken.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Bierbrouwerij Boerderijen, molens en bedrijven Industrie oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Stadhouderskade 78 1072 AE Amsterdam Oudzuid BY Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
R 6562 Amsterdam
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1911 1913 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Onbekend ; Stad Amsterdam architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven