Stadhouderskade 78, Amsterdam
Omschrijving
In 1933-1934 tot stand gekomen voormalig BEDRIJFSGEBOUW/OPSLAGGEBOUW/KOELHUIS naar ontwerp van de architecten B.J. en W.B. Ouëndag van de Heineken's Bierbrouwerij op de hoek van de Stadhouderskade en de Ferdinand Bolstraat, met de circa veertig meter lange voorgevel aan de Stadhouderskade. Gebouwd op een rechthoekig grondplan met meerdere bouwlagen en met hoge en gesloten gemetselde gevels op ruw behakte natuurstenen plint en met afwisselend koppen- en strekkenlagen in roodbruine baksteen en afgesloten door een samenstel van plat dak en een langgerekt en teruggezet zadeldak van het koelhuis met bitumineuze dekking. Het gehele gebouw is onderkelderd. De gevels zijn gesloten in verband met de (in oorsprong) vereiste constante temperatuur bij de ligkelders op de eerste verdieping en de gistkelders op de tweede en derde verdieping. Het geheel is opgebouwd uit kubische bouwvolumen. De voorgevel wordt gekenmerkt door een breed en hoog gesloten risalerend gevelvlak met in goudkleurige letters 'HEINEKEN BROUWERIJ' en met natuurstenen afdekking en met boven een sokkelzone uit donkere baksteen gelegen verbijzondering van de begane grond middels aaneengesloten natuurstenen platen en lijsten. Aan de rechterzijde als torenuitbouw een verdere en hogere meervoudige risalering met natuurstenen afdekking en met vlaggenmasthouder, vergulde wijzerplaat en zeer smalle en hoge muuropening met natuurstenen accenten aan boven- en benedenzijde. Aan de rechterzijwand een kleine toegang met smalle gaanderij. De voorgevel heeft een rechte beëindiging met deels uitkragend gemetseld fries waarop een eenvoudige natuurstenen lijst. De zijgevel aan de Ferdinand Bolstraat heeft een centrale geaccentueerde begane grond met aaneengesloten natuurstenen platen en lijsten. Hierboven een hoge gesloten erkerpartij in het midden van de gevel en eindigend in een topgevel met natuurstenen daklijst en blokken onder de schouders. In de top een gepleisterd klimmend fries waarbinnen zeven gemetselde velden. In de risalering een vijftal gekoppelde zeer smalle terugzettingen in het metselwerk waartussen smalle muurdammen met uitkragende natuurstenen accenten aan boven- en benedenzijde. De achtergevel is gesloten en slechts met een zestal horizontale en iets verdiept aangebrachte banden in het metselwerk geleed. Voorbij de platte delen van het dak bevindt zich teruggezet ten opzichte van de voor- en achtergevel het langgerekte koelschip onder zadeldak met gootlijst. Destijds werd hier de wort gekoeld, waarbij men aan weerszijden 37 vensters met ramen met bijzondere ijzeren tracering in de lichtkap kon openen. In de kelder, verdieping en eerste verdieping bevinden zich de (voormalige) gesloten stalen gistbakken (10 x 6 x 2,5 m en andere afmetingen).
N.B. (interieur)onderdelen zoals recent aangebracht ten behoeve van de Heineken Experience en de Heineken University en die niet tot het oorspronkelijke bedrijfsproces of de oorspronkelijke versiering van het gebouw behoren zijn voor de bescherming niet van belang.
Waardering
Voormalig bedrijfsgebouw/opslaggebouw/koelhuis in kenmerkende zakelijk-expressionistische trant uit 1933-1934 van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde, alsmede wegens de typologische waarde en ensemblewaarde. Van belang als essentieel onderdeel van het Heineken-complex.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
In drie fasen tot stand gekomen complex van Heineken's BIERBROUWERIJ, bestaande uit een voormalig BROUWHUIS (midden) uit 1911-1913 in een eclectische stijl met invloeden van de neo-romaanse stijl gebouwd voor de productie van ondergistend bier, een voormalige SILO (links) uit 1925 naar ontwerp van B.J. Ouëndag in zakelijk expressionistische trant en op de hoek met de Ferdinand Bolstraat een voormalig BEDRIJSGEBOUW/OPSLAGGEBOUW/KOELHUIS (rechts) met leg- en gistkelders en een koelschip uit 1933-1934 naar een ontwerp van de architecten B.J. en W.B. Ouëndag in een zakelijk expressionistische trant. De gebouwen hebben gemetselde gevels en maakten deel uit van een groter complex omgeven door Stadhouderskade, Ferdinand Bolstraat, Quellijnstraat en de Eerste Van der Helststraat. De thans resterende bebouwing is grotendeels aaneengesloten en op geschakelde rechthoekige grondplannen met de voorgevels gelegen aan de Stadhouderskade, gedeeltelijk ter plaatse van de eerdere brouwerijbebouwing uit 1867 door I. Gosschalk.
N.B. Het brouwhuis uit 1911-1913 is in 1956-1958 aan de rechterzijde uitgebreid: de brouwzaal bevindt zich deels in het oude brouwhuis en deels in de uitbreiding. De uitbreiding uit 1956-1958 en de zich in dit nieuwe deel bevindende inrichting van de brouwzaal zijn voor de bescherming niet van belang. Sinds 1988 doen de gebouwen niet meer als zodanig dienst en fungeren zij als bedrijfsmuseum (sinds 2000 Heineken Experience) en ontvangstruimte.
N.B.2 De monumentale waarden van het complex zijn gelegen in de bouwkundige onderdelen die behoren tot de oorspronkelijke structuur van het gebouw, alsmede die bestanddelen die onderdeel uitmaakten van het bedrijfsproces of behoren tot de oorspronkelijke versiering. Later aangebrachte vloeren, muren en aanbouwen, alsmede (interieur) onderdelen die zijn aangebracht in het kader van de Heineken Experience zijn voor de bescherming niet van belang.
Waardering
Voormalig brouwerijcomplex van Heineken met bedrijfsbebouwing uit 1911-1913, 1925 en 1933-1934 van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische, industrieel-archeologische, typologische en ensemblewaarde als in omvang en betekenis toonaangevend voorbeeld van een vroeg-20ste eeuws industrieel bierbrouwerij-bedrijf in Nederland. Het geheel vormt een heldere illustratie van de sociaal-historische betekenis van industriële brouwerijen in ondergistend (Beiers) bier/pilsener en staat symbool voor Amsterdam als brouwerijstad en vestigingsplaats van de verscheidene rond 1870 opgerichte grote ondergistend bier producerende fabrieken.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Koelhuis | Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen | Opslag | oorspronkelijke functie | – |
Opslaggebouw | Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen | Opslag | oorspronkelijke functie | – |
Bierbrouwerij | Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Stadhouderskade | 78 | – | 1072 AE | Amsterdam | Oudzuid | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | R | 6562 | – | Amsterdam |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1933 | 1934 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Ouëndag, B.J. ; Stad Amsterdam | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Ouëndag, W.B. ; Stad Amsterdam | architect / bouwkundige / constructeur | – |