Inleiding

Op een terrein begrensd door Apollolaan, Stadionweg, Noorder- en Zuider Amstelkanaal in 1933-34 tot stand gekomen ensemble van met elkaar verbonden gebouwen bestaande uit een TENNIS- en TENTOONSTELLINGSGEBOUW 'Apollo' aan de zijde van de Apollolaan, een CAFE-RESTAURANT aan de zijde van het Zuider Amstelkanaal en een voormalige DIRECTEURSWONING aan de zijde van de Stadionweg naar ontwerp van A. Boeken in de stijl van het Nieuwe Bouwen. De constructie werd ontworpen in samenwerking met W. Zweedijk. Het kleurenschema werd ontworpen door A. Komter. Oorspronkelijk hadden de verschillende bouwdelen hun eigen kleurcombinaties en contrastwerking teneinde het ijle en doorzichtigheid van de constructie te versterken zowel binnen als buiten, alsook door gebruik van aluminiumverf (in de hal oorspronkelijk zachtgroen (wanden) met zwaarder groen (spanten), lichtblauw (glaswanden) met wit en crème (plafondvelden) en ultramarijn blauw (zoldering), donkergrijs (ingangen) en lichtblauw (deuren en hekjes). De opdachtgever was de N.V. Sportpark en Tentoonstellingsgebouw 'Apollo'. De ijzerconstructie van de hal, de woning en zijbouw werd geconstrueerd door de Hollandsche constructiewerkplaatsen te Leiden. Het café-restaurant met de pergola door de Vries-Robbé te Gorinchem.

N.B. In 1954 werd een deel van de Apollohal afgescheiden ten behoeve van de bioscoop 'Du Midi', ontworpen door A. Bodon. In 1961 werd deze na een brand geheel herbouwd. Ter plekke van de vroegere outdoor gravelbanen verrees in hetzelfde jaar het Apollohotel van A. Bodon. Het oorspronkelijke transparante glas is inmiddels vervangen door matglas. Bij een recente renovatie is het in stalen letters uitgevoerde opschrift APOLLOHAL boven de ingang weer hersteld.

N.B.2 Met betrekking tot het CAFE-RESTAURANT is voor de bescherming uitsluitend het gedeelte van belang dat tot het oorspronkelijke ensemble uit 1933-1934 behoort en dat oorspronkelijk als kantine/restauratie van de Apollohal fungeerde. Thans (2005) is dit gedeelte hoofdzakelijk in gebruik als receptie- en vergaderruimte van het Apollo Hotel. Aan het oorspronkelijke, uit 1933-1934 daterende gedeelte van het café-restaurant zijn een aantal latere uitbreidingen toegevoegd die uit het oogpunt van monumentenzorg van ondergeschikt belang zijn.

Omschrijving

Het gehele complex is uitgevoerd als staal skeletbouw. De hal is gebouwd op een rechthoekige plattegrond en bestaat uit een bouwlaag gedekt door licht hellende overstekende dakvlakken: holle terracottaplaten met een bimexlaag en een afwerking van aluminium en een centrale lichtkap overlangs. De gevels bestaan uit spouwmuren van gasbeton bekleed met schoon metselwerk bij wijze van basement. De daarboven geplaatste glazen wanden hebben stalen roeden. Aan de zes traveeën brede langszijde van de Apollolaan bevinden zich drie grote doorgangen ten behoeve van de eertijdse functie van tentoonstellingsruimte. De langsgevel aan de andere zijde is voorzien van een lagere bakstenen uitbouw voorzien van kleinere doorgangen die in oorsprong toegang gaven tot de kleedruimtes. Aan de korte achterzijde bevinden zich kleinere uitgangen onder een vanaf de Apollolaan tot aan de ingang van het restaurant lopende pergola. Deze oorspronkelijk naar het water geopende pergola is later aan de open zijde voorzien van een glaswand. De pergola wordt gedekt door een flauw hellend glazen dak. De korte gevel aan de Stadionweg bestaat uit een lage uitbouw waarin twee portieken met gebogen glazen luifels zijn geprojecteerd. De portieken zijn voorzien van klapdeuren waarvoor stalen voorzetdeuren zijn geplaatst, voorzien van rasterwerk. De lage uitbouw wordt gedekt door een plat dak met een flauw hellende luifel op schuin naar achter lopende stalen spanten. In de hoek tussen hal en woning bevindt zich nog een toegang, in oorsprong bestemd voor de tennisspe(e)l(st)ers die zo direct in de hal konden komen.

Interieur. De uitbouw met de hoofdingangen heeft aan de binnenzijde een galerij met stalen ajour borstwering die bereikbaar is via twee schuin geprojecteerde stalen trappen met dito leuningen. De kleedruimtes bevinden zich aan de noordoostelijke langsgevel. De hal wordt overspannen door zes gelaste portaalspanten.

Directiewoning. De noordwestelijk in het complex gesitueerde directiewoning heeft eveneens een staalskelet maar hier is het skelet opgevuld met bakstenen wanden. De woning bestaat uit een begane grond en twee verdiepingen en wordt gedekt door een flauw hellend en overstekend dak. De duidelijk te onderscheiden muurvlakken worden afgewisseld door grote vensters. Aan de voorzijde (noordwestgevel aan de Stadionweg) wijkt de begane grond verdieping terug. De aldus overkragende bovenverdiepingen steunen hier op ijzeren kolommen. Hier bevindt zich de entree (links) achter ijzeren borstwering met daarnaast een groot rond, kruisvormig onderverdeeld, venster. De zuidwestelijke gevel toont op de eerste verdieping een vensterstrook achter een ijzeren borstwering. De tweede verdieping heeft in de linkertravee een ronde balkonuitbouw met dito borstwering van ijzer. De noordoost gevel heeft in de tweede travee een groot vertikaal venster. Naast dit venster (links) een door een boven het dak geprojecteerde schoorsteen. Achter het huis de vestibule welke de woning verbindt met de hal.

Café-restaurant. Gebouwd op een rechthoekige plattegrond en bestaande uit een staalskelet. Twee bouwlagen onder een flauw hellend en overstekend dak. Aan de achterzijde van het gebouw een derde bouwlaag onder hellend overstekend dak, in oorsprong bestemd voor het personeel. Glazen portiek in de korte zuidwestgevel achter de pergola gedekt door een gebogen, aan de zijkanten overstekend, dak. Boven de ingang een cirkelvormig venster. Stalen kozijnen met afwijkende roedenverdeling. De vensters op de verdieping voorzien van schuiframen. Op eerste verdieping omlopend (aan de voorzijde betonnen) balkon aan de waterkant steunend op schuin geprojecteerde, aan de gevel vastgeklonken, dubbele stijlen. Gevel aan waterzijde met twee cirkelvormige vensters in vijfde en zesde travee.

Waardering

Uit 1933-1934 daterend ensemble van Apollohal, café-restaurant en directeurswoning in de trant van het Nieuwe Bouwen van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde en de waarde voor de geschiedenis van de bouwtechniek, als bijzonder ensemble voor sport- en cultuurmanifestaties en als voorbeeld van vroege toepassing van gelaste spanten met grote vrije overspanning. Mede van belang als belangrijkste bouwwerk in het oeuvre van A. Boeken. Stedenbouwkundige waarde vanwege de ligging bij een hoofdmoment in het Plan-Zuid van Berlage: bij de kruising van de drie belangrijkste waterwegen nl. Boerenwetering en het Noorder- en Zuider Amstelkanaal.