Windesheimerweg 15, Zwolle
Omschrijving onderdeel 11: TUINMANSWONING.
Schuin tegenover de huisplaats, aan de overzijde van de Windesheimerweg, gelegen voormalige tuinmanswoning uit 1912/1918?, in een op Engelse cottages geïnspireerde stijl. De woning is opgetrokken uit rode baksteen en heeft in oorsprong een vierkante plattegrond, waarbij de oost- en westgevel aan de noordzijde uitspringen. Tegen het zuidelijke deel van de westgevel bevindt zich een geheel in dezelfde stijl en materialen uitgevoerde aanbouw uit 1947 op rechthoekige plattegrond. Deze is van de hand van L. Mensink te Olst. De woning bestaat uit één bouwlaag en een kapverdieping onder een rietgedekt dak met forse overstek, rode nokvorsten en drie decoratieve, gemetselde schoorstenen. Het zuidelijke deel van het pand wordt overkapt door een L-vormig omlopend schilddak met lage dakrand, waarin op organische wijze verschillende dakkapellen zijn opgenomen. Deze kap sluit aan op de evenwijdig aan de noordgevel lopende kap die het noordelijke deel van het pand dekt. Deze kap, waarvan de dakrand een stuk hoger ligt, is aan de risalerende westzijde uitgevoerd als schildkap, met een boogvormige uitsnede ten behoeve van een dubbel draairaam op de verdieping, en is aan de eveneens risalerende oostzijde voorzien van een kort wolfseind. In het noordelijke dakschild is centraal een forse halfronde uitsparing uitgesneden, ten behoeve van een driedelig meerruits venster. Excentrisch in de noordgevel bevindt zich een beglaasde (keuken)deur met boven- en zijlicht, links daarvan een schuifvenster. In de oostgevel centraal een beglaasde voordeur met bovenlicht, links daarvan een zesvaks-venster, geïnspireerd op een kruiskozijn. In het risalerende rechter deel van de oostgevel op de begane grond een venster als aan de linkerkant, op de verdieping een driedelig venster met licht getoogde bovenzijde en ter hoogte van de balklaag twee sierankers. Aan de zuidzijde ter hoogte van de latere aanbouw twee schuifvensters, rechts daarvan twee beglaasde openslaande deuren met bovenlicht en rechts daarvan nog een schuifvenster. In de westgevel een kruiskozijn (een smallere variant van de zesvaks-vensters in de oostgevel), een ovaal ontluchtingsvenster en twee sierankers ter hoogte van de balklaag. In de zuidgevel van de aanbouw een dubbel draairaam. In de achtergevel van de aanbouw (west) op de begane grond een klein raam met licht getoogde bovenzijde en een ovaal ontluchtingsvenster. Ter hoogte van de kap een draairaam. Alle vensters zijn aangebracht tussen gemetselde rol- en streklagen; ze hebben allemaal een roedenverdeling en zijn allemaal nog voorzien van het oorspronkelijke glas (d.i. uit de bouwtijd). Op de ovale ontluchtingsvensters na, hebben de vensters op de begane grond luiken, voorzien van een wit zandlopermotief tegen een rode achtergrond, omlijst door een donkergroene rand. Ten oosten van het huis vormen oude beukenhagen een herinnering aan de voormalige moestuin. Hetzelfde geldt voor de tuinmuren en de restanten van een kas aan de westzijde. In het verlengde van de oostgevel van het huis ligt een formeel kwadrant van buxus, vermoedelijk uit de jaren '40 van de twintigste eeuw. In het midden een 19de eeuwse natuurstenen tuinvaas, kelkvormig op voet en met deksel, voorzien van een rondgaande reliëfvoorstelling. De vaas staat op een 19de eeuwse natuurstenen sokkel, deze heeft een vierkante grondslag, tandlijst en reliëfvoorstellingen.
Waardering
De TUINMANSWONING is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de architectonische vormgeving;
- vanwege de ornamentele waarde;
- vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur en delen van het interieur (o.a. de indeling);
- als karakteristiek en functioneel onderdeel van de buitenplaats;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats;
- vanwege de karakteristieke ligging in de voormalige moestuin, die in structuur nog herkenbaar aanwezig is.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving complex.
De buitenplaats Windesheim ligt in het stroomgebied van de IJssel direct ten westen van het dorp Windesheim, ervan gescheiden door de spoorlijn van Zwolle naar Deventer; het omgrachte huis, waarvan de oudste delen van rond 1600 dateren, werd in 1944 door brandbommen vernietigd en is niet meer opgebouwd; samen met de beide 18de-eeuwse bouwhuizen ligt de ruïne in het zuidelijk deel van de aanleg; een korte oprijlaan leidt vanaf het imposante toegangshek op de brug over het voorgazon naar het symmetrische voorplein; links en rechts van de ruïne liggen (de restanten van) neogeometrische tuinen, die in het begin van de 20ste-eeuw ontworpen zijn door L.A. Springer; om het geheel ligt een buitengracht, die behalve aan de noordzijde niet meer is dan een sloot; de noordarm valt voor een deel samen met de binnengracht. Er is een aantal belangrijke tuinsieraden. Het grootste (= noordelijke) deel van het complexgebied wordt ingenomen door het grote landschapspark, dat in 1789 ontworpen werd door de Amsterdamse architect Jacob Otten Husley. In het zuidelijke deel bevinden zich de voormalige dienstwoningen en nutstuinen. De dienstwoningen zijn, met uitzondering van het oudere Windesheimerweg 17-19, opgetrokken in dezelfde decoratieve stijl, waarbij kenmerken uit de Chaletstijl en de Neorenaissance worden gecombineerd met de rieten daken en verspringende bouwvolumes van Engelse cottages. Ze dateren uit de jaren '10 van de 20ste eeuw. Als architecten worden zowel De Maaker als Van Nieuwkerken genoemd. Het complex wordt in het westen en noorden begrensd door agrarisch gebied en in het oosten door de spoorlijn. Aan de zuidkant loopt de grens om het voormalige moestuincomplex met dienstwoningen en gedeeltelijk langs de Windesheimerweg, die met zijn monumentale, regelmatige beplanting een belangrijk structurerend element van het zuidelijke deel van de parkaanleg vormt.
De historische buitenplaats Windesheim omvat de volgende onderdelen: HUISRUïNE (1), PARKAANLEG (2), BOUWHUIZEN (3A en 3B), TOEGANGSHEK (4A), HEK (4B), TOEGANGSBRUG (5A), BRUG (5B), BRUG (5C), TUINSIERADEN (6A t/m 6G), STAL (7), BOSBAASWONING (8), DUBBELE DIENSTWONING (9), DUBBELE DIENSTWONING (10), TUINMANSWONING (11), DIENSTWONING (12).
Binnen het complex bevinden zich de volgende elementen, die van ondergeschikt belang c.q. niet beschermenswaard zijn: de nieuwe houten parkbruggetjes.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex evenals de aanduiding der onderdelen aangegeven.
Waardering
De historische buitenplaats Windesheim is van algemeen belang vanwege de ouderdom en de cultuurhistorische en landschapsarchitectonische waarden; voor zover bekend is Windesheim het enige door Husley ontworpen landschapspark, dat bovendien in hoofdlijnen zeer goed bewaard is gebleven.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Windesheimerweg | 15 | – | 8015 PR | Zwolle | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Bijgebouwen kastelen enz. | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | U | 602 | – | Zwolle |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1912 | 1918 | – | vervaardiging |