529524, Overveen
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving onderdeel 2: Muur met toegangspoort.
Rond de Israëlitische begraafplaats een manshoge bakstenen MUUR (1805) MET TOEGANGSPOORT. De in 1903 tot drie meter hoogte opgetrokken poort bevindt zich aan de voorzijde. In de meest zuidelijke hoek is in de jaren dertig van de 20ste eeuw een deel van de muur vernieuwd in verband met de verkoop van een belendend perceel aan de gemeente Bloemendaal. De toegangspoort is voorzien van een smeedijzeren hek, bestaande uit twee openslaande delen. Dit hek werd in 1982 aangebracht ter vervanging van gesloten houten deuren en is vanuit het oogpunt van monumentenzorg van ondergeschikt belang. Aan de linkerzijde van het hek bevindt zich in de muur een blindnis, aan de andere zijde een kleine houten toegangsdeur. De gehele muur is voorzien van een ezelsrug en verbrede plint. Met name in de zuidmuur zijn hardstenen aanzetstenen en een sluitsteen aangebracht, voornamelijk om de krachten van de gemetselde boog boven de toegang op te vangen. Op één van deze blokken is een Hebreeuwse tekst uitgehakt. De overige muurdelen zijn waarschijnlijk in 1903 gepleisterd. Vermoedelijk na de oorlog is op de muur een extra metalen afrastering geplaatst. De ijzeren staken voor deze afrastering zijn daartoe in de muur gemetseld.
Waardering
De omringende MUUR MET TOEGANGSPOORT is van algemeen cultuurhistorisch, genealogisch en funerairhistorisch belang:
- wegens de ouderdom en de gebruiksgeschiedenis;
- wegens het materiaalgebruik en de toegepaste symboliek;
- wegens de redelijke tot ruime mate van gaafheid van de verschillende onderdelen;
- wegens de uniciteit op landelijk niveau.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In de duinen buiten Overveen gelegen Israëlitische BEGRAAFPLAATS met grafmonumenten (1) en omringende MUUR MET TOEGANGSPOORT (2). De Joodse begraafplaats werd aangelegd in 1797 door de "Neie Kille" van Amsterdam. Deze Neie Kille, wat staat voor nieuwe gemeente, scheidde zich in dat jaar af van de Hoogduitse Amsterdams Joodse Gemeente. De oprichters van de Neie Kille werden sterk beïnvloed door de Franse revolutie en voor hen stond dan ook niet de godsdienst, maar het staatsburgerschap voorop. In 1808 werd de scheiding tussen de gemeenten weer opgeheven door toedoen van koning Lodewijk Napoleon. Van 1797 tot 1808 zijn hier precies 100 overledenen ter aarde besteld. Na 1808 hebben 119 begravingen plaatsgevonden; zes daarvan na de Tweede Wereldoorlog.
Ongeveer in het midden van de begraafplaats, niet ver achter het toegangshek, staat een eenvoudig metaheerhuisje onder een zadeldak. Het huisje staat op een rechthoekige plattegrond en is geheel gepleisterd. Begin jaren '90 van de 20ste eeuw is het huisje constructief hersteld waarbij waarschijnlijk de originele kap verloren is gegaan.
Het ijzeren hek (1982), het metaheerhuisje en de gietijzeren pomp (2000) zijn wegens hun geringe ouderdom en monumentale waarde uit oogpunt van monumentenzorg van onvoldoende belang om voor bescherming in aanmerking te komen.
Waardering
De Israëlitische BEGRAAFPLAATS (1797) met grafmonumenten en omringende MUUR MET TOEGANGSPOORT (1903) is van algemeen cultuurhistorisch, genealogisch en funerairhistorisch belang:
- wegens de ouderdom en de gebruiksgeschiedenis;
- wegens het materiaalgebruik en de toegepaste symboliek;
- als bijzonder en uniek voorbeeld van een emancipatorische beweging onder de Nederlandse joden aan het einde van de 18de eeuw;
- wegens de aanwezigheid van een groot aantal grafmonumenten met funerair-historische en landelijke genealogische waarde voor de geschiedenis van het Nederlandse jodendom in het algemeen en die van de Joodse gemeente van Amsterdam in het bijzonder;
- wegens de redelijke tot ruime mate van gaafheid van de verschillende onderdelen;
- wegens de uniciteit op landelijk niveau.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Poortgebouw | Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| – | – | – | – | Overveen | v/h Tetterodeweg BY 13 | – | Ja |
| Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
|---|---|---|---|
| Uitvaartcentra en begraafplaatsen | Begraafplaats en -onderdelen | – | Particuliere begraafplaats |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | E | 932 | – | Bloemendaal |
| – | E | 931 | – | Bloemendaal |