Monumentale wandkunst
Misschien loopt u wel dagelijks langs een monumentaal wandkunstwerk. Deze bevinden zich namelijk vaak in openbare ruimtes, maar hebben nauwelijks bekendheid. Meer weten over deze vergeten kunstwerken? Op deze pagina leest u over hun geschiedenis en de toekomst.
Kunst met een boodschap
Tussen 1940 en 1950 is er veel monumentale wandkunst gemaakt. Het grootste deel van deze kunstwerken vindt u in openbare ruimtes: scholen, stations, kerken, winkelcentra, kantoren, theaters en gemeentehuizen. De wandkunst was vaak kunst met een boodschap, toegesneden op de locatie, functie en gebruikers van het gebouw. Denk hierbij aan mozaïeken, wandschilderingen en glas in lood. Bekende kunstenaars van monumentale wandkunst zijn Wally Elenbaas, Louis van Roode en Lex Horn.
We komen de kunstwerken allemaal tegen als we op de trein wachten of naar het theater, maar toch zijn de kunstwerken en de kunstenaars nauwelijks bekend. Veel wederopbouwgebouwen en -wijken worden met slopen bedreigd. Als dat gebeurt, gaat ook de kunst die zich in deze gebouwen bevindt verloren.
Stappenplan voor behoud
Om te voorkomen dat monumentale wandkunst uit de wederopbouwperiode verdwijnt, ontwikkelde de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed het 'Stappenplan voor het behoud van monumentale kunst'. Bent u de eigenaar van een monument waarin zich monumentale kunst bevindt? Dan legt deze brochure u stap voor stap uit hoe u uw kunst zo goed mogelijk behoud.
Voorbeelden van monumentale wandkunst
Eerder vertelden we al dat monumentale wandkunst zich vaak in openbare gebouwen bevindt. U kunt veel van deze kunstwerken dus gewoon bekijken! Lees meer informatie over de drie voorbeelden hieronder of bekijk alle monumentale wandkunst op de website Collecties Nederland van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
-
Glas in lood van de Emmauskerk
De Emmauskerk, voorheen de Antonis en Lodewijkkerk, is een van de Top 100 monumenten uit de wederopbouwperiode 1940-1958. De aanwijzing tot rijksmonument was onder meer te danken aan het werk van Eugene Laudy. De kunstenaar heeft voor de kerk de glas in lood ramen gemaakt van 40 meter breed en 8 meter hoog.
-
Betonreliëfs van LTS Amsterdam
Architect Ben Ingwersen ging voor het ontwerp van de voormalige Lage Technische School in zee met kunstenaar Harry op de Laak. Op de Laak experimenteerde met een nieuwe techniek: gegoten betonreliëfs. U bewondert deze kunstwerken aan de buitenkant van het gebouw en in het trappenhuis.
-
Provinciehuis Arnhem
Architect Jo Vegter en zijn technische co-architect H. Brouwer hebben het Provinciehuis in Arnhem zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant van veel kunstwerken voorzien. Zo zijn er enorme natuursteenmozaïeken en meerdere ‘mobiele fresco’s’.
Een uniek overzicht van vergeten naoorlogse kunst
In het boek 'Kunst van de wederopbouw in Nederland 1940-1965' vindt u een overzicht van alle vergeten naoorlogse kunst. Het boek bevat portretten van kunstenaars, kunstwerken, interviews, technieken en historisch en recent beeldmateriaal.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) speelt vooral een rol bij rijksmonumenten. Ze wijzen namens de minister van OCW rijksmonumenten aan, verlenen subsidie voor restauratie en onderhoud, houden het rijksmonumentenregister bij en adviseren gemeenten bij ingrijpende wijzigingen van rijksmonumenten. Verduurzaming van monumentaal erfgoed is essentieel voor de instandhouding op langere termijn. Om die reden heeft de RCE het initiatief genomen voor het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten (2023-2025).
