‘Denk vanuit een totaalplan voor je pand: waar kan ik, waar wil ik en waar moet ik vooral wel of juist niet isoleren? Waar bevindt zich de warme jas of de thermische schil van de woning? Breng eerst het gebruik in kaart: welke ruimtes gebruik je wanneer en waarvoor? Hoe belangrijk is verwarmen in die ruimte? Het dak isoleren, terwijl je op de zolder alleen kerstballen hebt liggen, dat is zonde. Dan is het isoleren van de zoldervloer voordeliger en zinvoller. Kijk ook naar de monumentale waarden van je pand. Het kan zijn dat daar elementen bij zitten die niet samengaan met bepaalde isolatiemethoden, zoals voorzetwanden.’

‘Uiteindelijk wil je met isolatie een bouwfysisch effect bereiken, namelijk: de warmte in je pand vasthouden.  Daar horen ook bouwfysische risico’s bij. Bij isoleren loop je kans op inwendige condensatie, wat kan leiden tot houtrot of schimmelvorming. Hoe je dat effect kan vermijden, hangt erg van de situatie af. In de ene situatie wordt gekozen voor dampdichte isolatie, in een andere situatie is capillair actief isolatiemateriaal een goede keuze. De keuze kan van invloed zijn op de isolatiewaarde die je bereikt. Verder moet je ook altijd letten op voldoende ventilatie en op de juiste manier ventileren. Iedereen roept: goed de kieren dichten en overal tochtstrippen, maar monumenten hebben van meet af aan een natuurlijke ventilatie in de vorm van kiepraampjes bij toilet, douche en boven de grote ramen. Het is belangrijk dat je deze vorm van ventilatie benut. Of een nieuwere, mechanische vorm van ventilatie kiezen. Maar dat valt qua inpassing in het pand niet altijd mee.’

Tip van Martijn Haitink

• Zoek een goede duurzaamheidsadviseur, kijk op de lijst op Monumenten.nl.
   

‘Grote ramen met veel glasoppervlak kunnen veel energieverlies op leveren. Eerst moet je in kaart brengen waar in je huis glasverbetering noodzakelijk is. Een slaapkamer waar je dag en nacht het raam open hebt staan, daar ga je dus geen glas vervangen. Heb je bepaald in welke ruimten je welk glas je wilt vervangen, dan moet je checken of dat glas monumentale waarde heeft. In dat geval is het niet te vervangen door dubbelglas. Als er wel vervangen mag worden, dan moet je kijken hoeveel ruimte je hebt voor het glas. Enkelglas is maar 4 millimeter dik, bij dubbelglas zit je al snel op 11-12 millimeter. Dan moeten de sponningen uitgevreesd worden, maar er moet natuurlijk wel genoeg hout overblijven! Tegenwoordig kiezen steeds meer mensen voor vacuümglas van 6 millimeter. Dat glas heeft de isolatiewaarde van tripleglas. Dit glas is erg duur, maar de ervaringen ermee zijn positief. Het is dan wel duurder dan dubbelbladig dubbelglas, aan de andere kant ben je aan de timmerman voor de aanpassingen in het houtwerk, veel minder geld kwijt. Mijn indruk is dat als je alles helemaal doorrekent, het verschil helemaal niet zo groot is.’

LET OP: hoe beter isolerend je glas, hoe meer vocht er op het houtwerk zal condenseren. Binnen is je schilderwerk daarom van groot belang, omdat goed schilderwerk het hout beter kan beschermen tegen die extra hoeveelheid vocht. 

3 tips van Martijn Haitink

1. Kijk naar wat je monument al ‘in huis’ heeft aan energiebesparende maatregelen, zoals binnenluiken of leilindes. 
2. Stop je monument niet te vol met isolatie. Hoge isolatiewaardes op de ene plek kunnen leiden tot vochtconcentratie op een andere plek. 
3. Kijk naar het gebruik. Een compleet dak isoleren van een zolder die je alleen gebruikt voor opslag is zonde.