Monumenten hoeven geen energielabel, maar ik zou met mijn pand op A+ uitkomen

Jon van Diepen bewoont met zijn partner Sandra Duin een 300 jaar oud gemeentelijk monument in Oosterblokker. Ze hebben het pand, een Westfriese stolpboerderij, tien jaar geleden geheel verbouwd. Jon is voor zijn werk onder andere bezig met het verlenen van energielabels voor woningen. Niet vreemd dat hij bij zijn eigen pand ook kijkt naar het verbruik en het produceren van energie. ‘Monumenten hoeven geen energielabel, maar ik zou met mijn pand op A+ uitkomen, puur vanwege het feit dat we aardgasvrij zijn en een biomassa-ketel, zonnepanelen – en collectoren hebben.’

Uiteraard was de eerste stap van Jon ook het isoleren van zijn monument: ‘De vloer, de gevels, het dak, de ramen: overal heb ik de isolatiewaarde opgehoogd. En ik liet vloerverwarming aanleggen, zodat ik over zou kunnen op laagtemperatuur verwarming.’

Voor mij is hout gestolde zonne-energie

Jon vertelt graag over de aanpak bij zijn monument: ‘Een gemiddelde woning is natuurlijk iets heel anders dan een gemiddeld monument. Die is bijvoorbeeld veel groter en dat geeft op bepaalde punten ook meer stress. Tijdens de verbouwing besloten we grotendeels van het gas af te gaan. In die tijd was het nog een onomstreden stap om over te gaan op biomassa in de vorm van houtpellets, tegenwoordig wordt daar wat anders tegenaan gekeken. Voor mij is hout gestolde zonne-energie. Ik heb hier bij huis wilgen staan. Dat is snelgroeiend hout, dat ook prima te gebruiken is voor verwarming.’  

Via de biomassa-ketel zorgen we voor warm tapwater en warmte in huis

‘Via de biomassa-ketel zorgen we voor warm tapwater en voor warmte in huis. Maar in de zomer moesten we in het begin een keer per week stoken voor warm tapwater. Daarom besloot ik om ook zonnecollectoren aan te schaffen. Zo hebben we in de zomer warm tapwater en kan de hout gestookte ketel een paar maanden helemaal uit.’ Jon rekende precies uit dat hij aan 4m² zonnecollectoren genoeg had om voor warm tapwater in de zomermaanden te zorgen. ‘Mensen verwarren panelen en collectoren nog wel eens. Met collectoren in combinatie met een zonneboiler verwarm je water en met zonnepanelen, of PV-panelen, produceer je elektriciteit.’ Wat bij collectoren soms een lastig punt is, is een te lange afstand van de collector tot de ketel waardoor warmteverlies kan optreden.

We hebben niet bekeken of we de panelen en de collectoren op het dak van onze deels met riet gedekte stolpboerderij mochten plaatsen. Ik vind dat geen fraai gezicht. Achter op het terrein heb ik een kas en een schuurtje waar ik ze heb geplaatst.’ Jon rekende uit wat de optimale plaatsing was voor zijn panelen. ‘Mijn doel is om precies dat te produceren wat ik ook daadwerkelijk gebruik op dat moment. Dat betekent voor mij dat ik moet zorgen voor productie die gespreid is over de hele dag. Daarom heb ik niet alleen panelen op het zuidoosten, maar ook een aantal op het zuidwesten. En ik zorg voor extra stroomgebruik op zonnige uren. Op een zonovergoten dag is het slim om de vaatwasser of wasmachine ’s middags aan te zetten.’

Ik zorg voor extra stroomgebruik op zonnige uren

Met twee panelen lukte het Jon om het vorige jaar 80% van zijn eigen productie zelf te gebruiken. ‘Het is mijn sport om zo min mogelijk te salderen. Zonne-energie is momenteel financieel interessant, maar dat gaat veranderen zodra de salderingsregeling en lengte van het stroomcontract veranderen. Daarom wil ik per se niet meer elektriciteit opwekken dan ik zelf ook kan gebruiken op een zomerse middag. Ik ben momenteel bezig te onderzoeken naar de grootte van een batterij, waar ik precies genoeg overdag geproduceerde zonne-energie kan opslaan voor het gebruik van onze apparaten zoals de koelkast ’s nachts. Dat is een ingewikkeld project waar ik nog wel even mee bezig ben.’

Kijk ook eens hoe Enexis de salderingsregeling uitlegt en wat je als producent en consument van energie kunt doen om storingen met het terugleveren van energie te voorkomen.

• Isoleer en pak tochtplekken aan! Zorg er dus voor dat je zo min mogelijk energie nodig hebt.
• Ga compartimenteren, dus deel je leefruimte in kleinere ruimtes op en verwarm alleen het deel waar je bent. Vroeger leefden mensen ook in de woonkeuken en bleef de woonkamer onverwarmd.
• Vraag, voor je zonnepanelen aanschaft, bij je buren of bij de netbeheerder of het net het nog aan kan. Monumenten liggen vaak in oudere wijken, waar dunnere kabels zijn. Daardoor is het net eerder overbelast. Netbeheerder Liander heeft zelfs al een plek waar je een postcodecheck kunt doen: https://terugleverproblemen.web.liander.nl/postcodecheck
• Zet op een zonovergoten dag ’s middags de wasmachine of vaatwasser aan, om overproductie tegen te gaan.
• Als je hout verstookt, doe dat dan zo efficiënt mogelijk. Weet dat een open haard maar 10% effectieve warmte levert. Een goede houtkachel kan wel tot 90% komen. In Duitsland zijn gewone openhaarden om die reden al verboden.