Heinoseweg 4, Dalfsen
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
AANLEG VAN LANDGOED MET BUITENPLAATS. De huidige aanleg dateert uit de eerste decennia van de 18e eeuw; is in de loop van de 18e eeuw uitgebreid en later, in de 19e eeuw, verlandschappelijkt. De vroeg 18e-eeuwse formele aanleg is nog voor het grootste deel aanwezig, zoals die bekend is van de kaart, die Samuel van Beinum in 1742 heeft vervaardigd. Van dit orthogonale patroon zijn met name nog aanwezig de (onderbroken) hoofdas voor het huis, de Bergerallee; de rechthoek rond het huis, die wordt omsloten door lanen (Vechtkamperallee, Heinoseweg, Melkhorsterallee en Papenallee); diverse dwarslanen en het verlengde van lanen. Evenzo is aan de noordzijde nog een deel van de hoofdas vanaf de Poppenallee aanwezig (slechts het gedeelte tussen de Papenallee en de Poppenallee ontbreekt). Verder resteren terzijde van de Melkhorsterallee enkele paden en greppels van het toen aangelegde sterrebos. Uit dezelfde periode dateert de rechthoekige omgrachting van het huis en voorterrein. Voor ca. 1780 is, zoals de Hottingerkaart laat zien, de hoofdas aan noord- en zuidzijde verlengd. Na het midden van de 18e eeuw werd ten westen van de Bergerallee een bosje, het huidige Voorbos, door het aanbrengen van een patroon van slingerende wandelpaden verlandschappelijkt. In de 19e eeuw werd de dwarslaan langs de voorzijde van het huis in westelijke richting verlengd. Zo ook vonden de verlandschappelijking van de oevers van de Aa (waarbij aan het einde aan weerszijden een beplanting met beuk), de inrichting tot een wandelbosje van de Bongerd (de voormalige boomgaard) en het aanleggen van slingerpaden over de Belten plaats. De van oudsher cirkelvormige middenpartij op het voorplein is in het begin van de 20e eeuw opnieuw ingericht, waarbij teruggegrepen werd op oudere voorbeelden. De middenpartij is opgebouwd rond een toen in het midden geplaatste zonnewijzer in het patroon van een ster bloemperken met rondom vormboompjes, waartussen guirlandes van klimop. De Bongerd, een wandelbosje met parkachtige aanleg - waarin een patroon van slingerende paden en een ronde waterkom, is beplant met eik en beuk, gemengd met markante soorten loof- en naaldhout zoals de atlasceder, treurbeuk, kastanje, moeraseik, linde, bijzondere esdoorns en sierheesters. Dit deel wordt voor een deel omgeven door beukhagen, deels met knotlinden erboven. De voormalige moestuin, voorheen ingedeeld in zes vakken, heeft gedeeltelijk nog het middenpad, aan weerszijden begeleid door buxushaagjes. De moestuin is aan de noordzijde begrensd door een 18e-eeuwse tuinmuur aan die zijde overgaand in en aan de westzijde voortgezet door een houten 19e- en deels 20e-eeuwse schutting. De oostzijde wordt begrensd door een taxushaag, waartussen een rij knotlinden. De belangrijkste lanen in de aanleg worden gevormd door de Bergerallee (gedeeltelijk Heinoseweg), Papenallee, Melkhorsterallee, Vechtkamperallee. In de meeste gevallen bezitten de lanen twee dubbele rijen laanbomen (eik en beuk), soms uit enkele of drievoudige. Bij meervoudige rijen zijn de bomen in driehoeksverband geplant. De gedeelten van het parkbos beslaan het Franse bosje en het Aa-bos. Tot de oorspronkelijke bosgedeelten zijn te rekenen het Pijlstaartbos en het Manebos. Uit de formele aanleg dateert nog de Viermorgen, eens het sterrebos. Het deel, bestaand uit de rug van een rivierduin - de Bruine en de Lange Belten, was voorheen, zoals deels nog herkenbaar, aangeplant met eikehakhout. De havezathe moet haar naam aan deze 'bergen' ontleend hebben.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
BUITENPLAATS DEN BERG. Ten zuiden van de Vecht gelegen landgoed, waarvan de historische buitenplaats Den Berg de kern vormt. De voormalige havezathe Den Berg is te beschouwen als het model van een 18e-eeuwse Overijsselse havezathe. De kern van het landgoed wordt gevormd door het vrijwel volledig bewaard gebleven patroon van de 18e-eeuwse formele aanleg. In het midden ligt het in 1703 door Willem Jan van Dedem (1655-1738) gebouwde huis op een eiland, dat door de brug verbonden is met het voorplein. Aan weerszijden wordt het voorplein afgesloten door twee 18e-eeuwse bouwhuizen en aan de voorzijde door een muur en toegangspoort met dubbele hekken. Tegen het oostelijk bouwhuis twee 19e-eeuwse schuren. Achter de bouwhuizen liggen de voormalige moestuin en een 19e-eeuws wandelbosje, de Bongerd genaamd. Rond deze kern is een structuur aangelegd als een ontginningslandgoed, waarvan het regelmatig stramien bepaald wordt door elkaar kruisende lanen waarlangs op de meeste plaatsen twee dubbele rijen laanbomen, en door paden en waterpartijen, bospercelen (onder meer met een sterrebos), bouwland en weides. De aanleg wordt in oost-westelijke richting doorsneden door een waterpartij, thans Bergergracht, Aa en Emmertochtsloot, die eens deel uitmaakte van de formele aanleg en in later tijd langs de randen deels verlandschappelijkt is. Buiten de kern aan de zuidzijde zet de toegangslaan zich over lange afstand voort. Aan de zuidelijke rand van de formele aanleg, en deel uitmakend van het landgoed (niet van de historische parkaanleg) zijn de boerderijen Oude Vechtsteeg 2 (Erve Veldhoven), Heinoseweg 8 en Heinoseweg 7 gelegen, waarvan de laatst genoemde beschermd is ingevolge de wet. Aan de noordzijde wordt de grens van de buitenplaats heden bepaald door de Poppenallee (nu provinciale weg) met haar laanbeplanting, reeds voorkomend op de kaart van Samuel van Beinum uit 1742. De laan, noord-zuid lopend en dienend als zichtas vanuit het huis - eertijds gelegen tussen de Papenallee en Poppenallee, is thans verdwenen, maar vindt haar voortzetting weer vanaf de Poppenallee in noordelijke richting en is aan weerszijden beplant met een dubbele rij eiken. De historische buitenplaats Den Berg heeft de volgende, samenstellende onderdelen: 1. Hoofdgebouw (Huis Den Berg), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406208; 2. Aanleg van landgoed met buitenplaats, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406209; 3. Toegangsbrug, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406210; 4. Westelijk bouwhuis (Heinoseweg 6), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406211; 5. Oostelijk bouwhuis (Heinoseweg 2), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406212; 6. Twee schuren, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406213; 7. Tuinmuur, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406214; 8. Druivenkas, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406215; 9. Koude bakken, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406216; 10. IJzeren hekjes, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406217; 11. Zonnewijzer met piedestal, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406218; 12. Toegangshek, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406219; 13. Keermuur, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406220; 14. Toegangshek tot schuren, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406221; 15. Brug over de Aa, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406222; 16. Boerderij (Heinoseweg 1-3), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406223; 17. Tuinmanshuis (Heinoseweg 5), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: 406224.
Den Berg is een 18e-eeuws ontginningslandgoed, waarvan de kern gevormd wordt door een historische buitenplaats. De voormalige havezathe Den Berg is een in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang zijnd complex vanwege:
- de vrijwel onveranderde structuur van de 18e-eeuwse formele aanleg;
- de nog herkenbare verlandschappelijking van het Voorbos, daterend uit de tweede helft van de 18e eeuw en de latere 19e-eeuwse verlandschappelijkte delen;
- de ligging van het huis met symmetrisch geplaatste rechthoekige bouwhuizen in de met water omgeven kern van de aanleg, waarmee het model biedt voor een 18e-eeuwse Overijsselse havezathe;
- de architectuur van het huis met zijn bijgebouwen;
- de inwendige decoratie van het huis;
- de vroeg 20e-eeuwse inrichting van het voorplein; - het typerende 18e-eeuwse toegangshek;
- de bij het vroeger gebruik van de buitenplaats behorende boerderijen en deel uitmakend van de aanleg.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Heinoseweg | 4 | – | 7722 JP | Dalfsen | – | BY | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | E | 2557 | – | Dalfsen |
| – | E | 658 | – | Dalfsen |
| – | E | 734 | – | Dalfsen |
| – | E | 3053 | – | Dalfsen |
| – | E | 3006 | – | Dalfsen |
| – | E | 3183 | – | Dalfsen |
| – | E | 3179 | – | Dalfsen |
| – | H | 1665 | – | Dalfsen |
| – | H | 1666 | – | Dalfsen |
| – | H | 766 | – | Dalfsen |
| – | H | 745 | – | Dalfsen |
| – | H | 1668 | – | Dalfsen |
| – | H | 756 | – | Dalfsen |
| – | H | 1663 | – | Dalfsen |
| – | H | 1590 | – | Dalfsen |
| – | H | 2792 | – | Dalfsen |
| – | H | 1617 | – | Dalfsen |
| – | H | 3370 | – | Dalfsen |
| – | H | 1618 | – | Dalfsen |
| – | H | 2946 | – | Dalfsen |
| – | H | 2791 | – | Dalfsen |
| – | H | 1613 | – | Dalfsen |
| – | H | 759 | – | Dalfsen |
| – | H | 2852 | – | Dalfsen |
| – | H | 744 | – | Dalfsen |
| – | H | 743 | – | Dalfsen |
| – | H | 747 | – | Dalfsen |
| – | H | 730 | – | Dalfsen |
| – | H | 1662 | – | Dalfsen |
| – | H | 751 | – | Dalfsen |
| – | H | 753 | – | Dalfsen |
| – | H | 1592 | – | Dalfsen |
| – | H | 1928 | – | Dalfsen |
| – | H | 1593 | – | Dalfsen |
| – | H | 734 | – | Dalfsen |
| – | H | 1616 | – | Dalfsen |
| – | H | 726 | – | Dalfsen |
| – | H | 1591 | – | Dalfsen |
| – | H | 2856 | – | Dalfsen |
| – | H | 761 | – | Dalfsen |
| – | H | 1929 | – | Dalfsen |
| – | H | 3369 | – | Dalfsen |
| – | H | 2757 | – | Dalfsen |
| – | H | 1625 | – | Dalfsen |
| – | H | 2945 | – | Dalfsen |
| – | H | 727 | – | Dalfsen |
| – | H | 765 | – | Dalfsen |
| – | H | 775 | – | Dalfsen |
| – | H | 748 | – | Dalfsen |
| – | H | 764 | – | Dalfsen |
| – | H | 763 | – | Dalfsen |
| – | H | 750 | – | Dalfsen |
| – | H | 926 | – | Dalfsen |
| – | H | 2853 | – | Dalfsen |
| – | H | 1550 | – | Dalfsen |
| – | H | 760 | – | Dalfsen |
| – | H | 758 | – | Dalfsen |
| – | H | 752 | – | Dalfsen |
| – | H | 1090 | – | Dalfsen |
| – | H | 2851 | – | Dalfsen |
| – | H | 742 | – | Dalfsen |
| – | H | 2854 | – | Dalfsen |
| – | I | 1568 | – | Dalfsen |
| – | I | 1573 | – | Dalfsen |
| – | I | 1484 | – | Dalfsen |
| – | I | 1485 | – | Dalfsen |