In opdracht van het Collegium Musicum Trajectinum naar ontwerp van stadsarchitect J. van Maurik en stadskameraar G.W. Deketh (uit 1843, gebaseerd op een ontwerp uit 1840) in 1844-46 in neo-classicistische trant opgetrokken, witgepleisterd, blokvormig gebouw met drie bouwlagen onder drie naast elkaar gelegde schilddaken, genaamd het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, waarbij een gedeelte van de koormuren van de middeleeuwse kapittelkerk St. Marie, sinds 1766 opgenomen in de stadsmuziekzaal in het middengedeelte van het gebouw zijn gehandhaafd.

Het symmetrisch opgezette gebouw telt zowel in de lengte als in de breedte negen vensterassen, doch de hoofdgevel bezit een middenrisaliet ter breedte van drie vensterassen - met balcon op consoles boven de ingang -, terwijl de zijgevels zijn voorzien van een vijf vensterassen breed middenrisaliet. De vensters zijn alle verdiept aangebracht en recht afgesloten. Opgetrokken op een natuurstenen plint, bezitten de gevels verder bij de beganegrondverdieping horizontale groeven, boven de vensters afgewisseld door hanekamvormen, en bij elke bouwlaag een geprofileerde cordonlijst met tussen de beganegrondverdieping een brede band met extra profiellijst en bij de lage zolderverdieping een extra band met in cassetten gevatte rosetten; de gevels worden afgesloten door een geprofileerde kroonlijst met eenvoudige attiek.

De zesruitsschuifvensters op de beganegrondverdieping zijn voorzien van een naar buiten uitstekende natuurstenen onderdorpel en een sluitsteenaanduiding middenboven; de achtruitsschuifvensters op de hoge eerste verdieping bevatten een teruggerooide natuurstenen onderdorpel, een geprofileerde omlijsting en een entablement op consoles; de vierruitsschuifvensters op de zolderverdieping bezitten eveneens een geprofileerde omlijsting.

De hoofdingang bestaat uit een drietal dubbele deuren met kruisvormige geprofileerde deurnaald. Het door een gietijzeren hekje omsloten balcon wordt gesteund door acht van acanthusreliefs voorziene, gekoppelde consoles tussen eierlijsten en korenschoof-kapitelen met palmet.

Uiterst rechts, boven de plint, een natuurstenen gedenksteen met opschrift: DEZE STEEN GESTELD DOOR DEN BURGEMEESTER DER STAD UTRECHT, Mr N:P:J: Kien. 3 JUNIJ 1845.

De rechterzijgevel bezit in het midden een zij-uitgang, bestaand uit een stel dubbele, geprofileerde paneeldeuren; in het middenrisaliet van de achtergevel een drietal van dergelijke deuren, met natuurstenen stoep, waarbij te weerszijden de zesruitsschuifvensters zijn vervangen door twee boven elkaar geplaatste vensters, oorspronkelijk alle voorzien van een vierruitsverdeling, en in het ZO-gedeelte door twee deuren Cet roedenverdeling.

Inwendig herinnert de absidiale vorm van de zaal aan de vroegere aanwezigheid van de Mariakerk ter plaatse; voorts resteert een gietijzeren spiltrap - met roostervulling en palmetbanden - tussen de eerste en tweede verdieping in de N-hoek.

Gebouw van voor het neo-classicisme kenmerkende architectuur wegens de toepassing van een witte bepleistering en een blokvormige hoofdvorm met horizontale geledingen en verdiept geplaatste schuifvensters met roedenverdeling en brede middenstijl alsmede van diverse aan de bouwkunst van de oudheid ontleende details; tevens van belang wegens de inwendig in de constructie opgenomen koormuurgedeelten van de middeleeuwse Mariakerk alsook uit oogpunt van de oorspronkelijke functie van stadsmuziekzaal; derhalve een gebouw van algemeen belang wegens architectuur- en cultuur-historische waarde alsook uit stedebouwkundig oogpunt wegens de historische en markante situering aan de Mariaplaats.