Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage

Omschrijving

Het depotgebouw van het voormalig Algemeen Rijksarchief (ARA) op vierkante plattegrond heeft afmetingen van ca. 30 bij 30 meter en telt zes verdiepingen. De bakstenen gevels fungeren louter als "schil". De gehele ijzerconstructie van vloeren en kasten is zelfdragend uitgevoerd. De gevels zijn opgetrokken uit roodbruin metselwerk met sierbanden van gele steen. In de zijgevels stalen ramen, per travee gescheiden door steunberen waartegen sierankers zijn aangebracht ter verankering van de vloeren. Het gebouw is gefundeerd op een rooster van grenen balken. Voor het overige is bij de bouw uitsluitend gebruik gemaakt van baksteen, natuursteen, ijzer, staal en leisteen. De kelders bezitten een overwelving en contrabogen teneinde een gelijkmatige verdeling van de lasten te verkrijgen. Het gebouw bezit een stelsel van glazen lichtkappen. De oorspronkelijke roostervloeren van ijzer zijn omstreeks 1967 vervangen door roosters van verzinkt staal. De ijzeren kasten zijn voorzien van opstapijzers en bezitten versierde handgrepen. De hoogte van de verdiepingen bedraagt 2.50 meter, de uit archieftechnisch oogpunt ideale maat. de verbinding tussen de verdiepingen wordt gevormd door ijzeren steektrappen; de oorspronkelijke acht handgoederenliften zijn later vervangen door een elektrische lift. Een hydraulisch systeem zorgt voor het openen en vergrendelen van de stalen rol- en vouwluiken van de vensters. De 42 hydraulische motoren bevinden zich in de afsluitbare kasten op de begane grond tegen de zijwanden.

Aan de achterzijde van het kantoorgedeelte bevindt zich het ketelhuis, blijkens een gevelsteen gebouwd in 1900 door W. Schlussen, werktuigbouwkundig ingenieur. Het ketelhuis bevat hoge drukketels voor de bediening van de hydraulische inrichting van het depotgebouw.

Waardering

Het ARA-depotgebouw met bijbehorende interieur-onderdelen is typologisch, architectuur- en cultuurhistorisch van belang als voorbeeld van vooruitstrevende archiefarchitectuur uit het einde van de 19e eeuw, grotendeels geinspireerd op de Hollandse Renaissance en deels gecombineerd met gotische elementen en waarin de nieuwe technische vindingen toepassing vonden. Het ARA-depotgebouw geldt als hoogtepunt van de 19e eeuwse archiefbouw in Nederland. Hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik zijn in- en uitwendig gaaf bewaard.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
477326
Complexnaam
Rijksarchief
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Complex van het voormalig Algemeen Rijksarchief bestaande uit de volgende samenstellende onderdelen: een kantoorgedeelte aan het Blijenburg en een daarachter gelegen depotgebouw, verbonden door een tussenlid. Alle delen zijn gebouwd in 1895- 1903 naar het ontwerp van de rijksbouwkundige Jacobus van Lokhorst, in de voor hem kenmerkende neo-gotisch- renaissancistische trant.

Omschrijving

De ontwerper van het voormalig Algemeen Rijksarchief, Jacobus van Lokhorst, was van 1878 tot 1906 als Rijksbouwkundige belast met het toezicht op de gebouwen van Onderwijs, Kunst en Wetenschappen. Hij had deze functie verkregen op voordracht van Jhr. Victor de Stuers. De aanstelling vloeide voort uit de pogingen van De Stuers en P.J.H. Cuypers om een nieuwe rijksbouwstijl te introduceren, georienteerd op de laat 16e- en vroeg 17e eeuwse nationale architectuur van de renaissance en deels gecombineerd met elementen van de gotiek. Het dienstgebouw aan het Blijenburg is een goede representant van deze rijksbouwstijl. De opzet werd bepaald door de functionele eisen waaraan het gebouw moest voldoen terwijl voor de vormgeving gebruik werd gemaakt van stijlkenmerken uit de "Oud-Hollandse" architectuur. De vele decoratieve schilderingen in het interieur zijn ontworpen door Jan de Quack, die ten tijde van de bouw in dienst was bij het bureau van Van Lokhorst. Voor de bouw van het vierkante depot had Van Lokhorst een grondige studie gemaakt van de eisen waaraan een veilig en doelmatig archiefgebouw moest voldoen. Het depot van het voormalig Algemeen Rijksarchief geldt als het hoogtepunt van de 19e eeuwse archiefbouw in Nederland, vanwege het in technisch opzicht vooruitstrevend karakter. Het depot bestaat uit een staalskelet waar de bakstenen gevels als een schol omheen zijn gebouwd. De schappen zijn vanwege de vermeende brandveiligheid geheel in staal uitgevoerd. Een omvangrijk hydraulisch systeem zorgde voor het openen en sluiten van de luiken voor de ramen. Waardering

Het complex van het voormalig Algemeen Rijksarchief met afzonderlijk kantoor- en depotgedeelte met tussenlid is architectuurhistorisch, typologisch en cultuurhistorisch van belang als voorbeeld van de door P.J.H. Cuypers en V. de Stuers gepropageerde nieuwe overheidsstijl die in het laatste kwart van de 19e eeuw werd toegepast, geinspireerd op de inheemse architectuur van de late 16e- en vroege 17e eeuw en elementen van de gotiek en waarin de nieuwste technische vindingen toepassing vonden. Hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik zijn gaaf.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Archiefbewaarplaats Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Bleijenburg 7 2511 VC 's-Gravenhage Centrum Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
F 2119 's-Gravenhage
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1895 1903 vervaardiging
Naar boven