Inleiding PASTORIE, vrijstaand gesitueerd op een grote, deels omgrachte parkachtige tuin met oud geboomte tegenover de middeleeuwse N.H. Kerk van Middelbert, gebouwd in 1744 blijkens een gevelsteen in de achtergevel. Omstreeks 1880 is de pastorie verbouwd en kreeg het gebouw zijn huidige uiterlijk in een rijk versierde, eclectische stijl. Rond de eeuwwisseling is vermoedelijk de huidige kajuit aangebracht met balkon en bewerkte toppen waartussen een sierlijk bewerkt smeedijzeren hekwerk met Art Nouveau-motieven. Tevens is toen de ingang vernieuwd. In de jaren twintig is een witgepleisterde garage aan de achterzijde aangebouwd onder een schilddak, belegd met zwartgeglazuurde oude Hollandse pannen diewaarschijnlijk afkomstig zijn van een oude, niet meer bestaande schuur. Boven de ingang in de achtergevel bevindt zich een gevelsteen met de tekst: "Anno MDCCXLIV Als Kerkv.was H.Muntinghe Borge.M in Gron Past.Joh.Bril", omlijst met rankwerk. Het gebouw is thans in gebruik als (particulier) woonhuis. Omschrijving Het in opzet symmetrische gebouw is opgetrokken op een vierkante plattegrond, is deels onderkelderd en telt één bouwlaag onder een afgeknot schilddak, belegd met zwarte Lucas Ijsbrandspannen. De gevels worden afgesloten door een geprofileerde houten bakgoot, waaronder een doorlopend rondboogfries in stuc is aangebracht. Op de nokken staan vier oorspronkelijke, achtkantige gestucte schoorstenen met borden. De vijf traveeën brede voor- en zijgevels hebben een gestuct basement van forse gebosseerde imatatie-rustica blokken, afgesloten door een zware geprofileerde lijst. De overige geveldelen zijn witgepleisterd. De hoeken kregen gebosseerde blokken in stuc, bekroond door kapitelen. De achtergevel is witgepleisterd en voorzien van schijnvoegen; boven de ingang een aardige gevelsteen uit 1744. De rechtgesloten T-vensters hebben een geprofileerde stuc omlijsting met blokken en stuc decoraties in de borstweringen tussen de consoles. De centrale ingang bestaat uit een bewerkte houten paneeldeur met geslepen glas en bovenlicht en een zandstenen bordes (zeven treden) met zandstenen balusters en ijzeren hekwerk aan weerszijden. Boven de ingang een witgepleisterde, rechtgesloten kajuit met een breed balkon op drie bewerkte hardstenen consoles met een sierlijk smeedijzeren hekwerk met Art Nouveau-motieven en bekroond met een metalen windvaan in de vorm van een vuurspuwende draak. De kajuit heeft openslaande balkondeuren en wordt aan weerszijden bekroond door bewerkte hardstenen toppen, waartussen een sierlijk bewerkt smeedijzeren hekwerk met Art Nouveau-motieven. In het voordakschild aan weerszijden twee kleine houten dakkapellen met lessenaarsdaken en zwarte Lucas Ijsbrandspannen. De inwendige structuur van het gebouw is nog in tact. De grotendeels negentiende-eeuwse aankleding en uitmonstering is zeer goed bewaard gebleven. Ondermeer van belang de lange hal, houten paneeldeuren, gesneden vensterbanken met consoles en stuc plafonds en de kwartronde houten kast in de keuken. Waardering Pastorie, fraai gelegen te midden van oude, omgrachte parkachtige tuin met oud geboomte tegenover en oorspronkelijk behorend bij de middeleeuwse N.H. Kerk van Middelbert, verbouwd in een rijk versierde eclectische bouwstijl, van algemeen belang vanwege zijn cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde, vanwege zijn gaafheid en zijn bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur.
