Noorddijkerweg 32, Groningen
Omschrijving
Oude en gaaf bewaard gebleven BOERDERIJ bestaand uit kop (voorhuis), hals (bijkeuken) en romp (deel, koestal, bijschuur) en een bakhuisje of stookhut. Het voorhuis is gedekt met een zadeldak met uitkubbing aan de noordzijde, is deels onderkelderd en bezit zeer lage, liggende vensters met traliewerk aan voor- en zijgevels. In de voorgevel (=west) bevinden zich twee rechtgesloten vensters met bovenlichten en rollagen en hierboven smeedijzeren muurankers, de topgevel telt twee kleine vierkante raampjes. De zuidgevel van het voorhuis is vier traveeën breed. De meest rechtse travee bevat een dubbele, bewerkte paneeldeur met bovenlicht uit het laatste kwart van de negentiende eeuw. De glazen middenpanelen zijn beschermd met ijzeren sierroosters. Het voorhuis vormt het oudste gedeelte van de boerderij. Het voorhuis is gedekt met een zwarte geglazuurde Oudhollandse dakpan.
Achter het voorhuis bevindt zich het aangebouwde halsgedeelte van één bouwlaag onder een zadeldak dat is gedekt met een zwarte geglazuurde Oudhollandse dakpan; de hals bevat de bijkeuken of karnruimte.
De uitkubbing of het dwarshuis aan de noordzijde is uitgevoerd met (oorspronkelijk) twee maal zesruits schuifvensters op de begane grond (west- en noordgevel) en twee vierkante vensters op de verdieping (noordgevel); het met zwarte geglazuurde Oudhollandse pannen belegde dak is afgewolfd.
De voorgevel is twee raamtraveeën breed. De gevel wordt afgesloten door een houten gootlijst. De twee vensters in de zuidgevel met bovenlichten zijn rechtgesloten. Oorspronkelijk bevond zich hierachter de zomerkeuken. Naar dit vertrek leiden twee glazen gangdeuren met een roedeverdeling en gekleurd glas. Aan de noordzijde is, aansluitend aan de lange kelder van het voorhuis en een gang in de bedrijfsruimte, in L-vorm een grote woonkeuken uitgebouwd met tegen de oostgevel een kastenwand. Dit deel omvat een begane grond en een zolderverdieping onder een zadeldak, gedekt met een oude holle pan, dat snijdt in het dakschild van de hals en bij de noorgevel eindigt in een wolfseind boven een geprofileerde gootlijst. De begane grond bevat rechtgesloten vensters met een zesruits roedeverdeling. De topgevel heeft twee liggende vensters.
De grote driebeukige schuur onder een wolfsdak met houten uileborden heeft aan de voorzijde dubbele houten schuurdeuren en een houten voordeur met bovenlicht, inwendig zeven achter elkaar geplaatste dekbalkgebinten. De grote schuur biedt o.m. onderdak aan de deel en aan de koestal (zijbeuken) en zes tasvakken (middenbeuk) en aan de hooizolder. Sporen van, vermoedelijk, een karnmolen, in de halfronde inkeping in één van de zolderbalken. De grote schuur heeft een lemen vloer met daarin twee keien (ter plaatse van de voormalige dorsmolen?) en een rieten dak met een voet van pannen.
Naast de grote schuur en daarmee verbonden staat een kleine schuur met eveneens een wolfsdak met houten uileborden en rietdekking met voet van pannen. De in hetzelfde vlak liggende achtergevels bevatten hoge dubbele houten doorgangen voor hooiopslag en lagere met bovenlichten bij de stallen. Hiertussen bevinden zich vensters met een vierruits roedeverdeling. De schuren hebben houten gebinten.
Het interieur van de boerderij bevat verschillende oude elementen c.q. onderdelen w.o. rode zandstenen tegels in de gang van de schuur, een meidenkamer, knechtenbedstede, paardenstal voor vijf paarden met voergang, een deel met lemen vloer, een afgetimmerde ruimte (vermoedelijk voor een koets), koestal met grup, tussenschotten en getoogde onderdelen tussen de staanders, een Bruynzeelkeuken in het voormalige karnhuis (ook bijkeuken) en een molensteen in de vloer, een gang van/naar de kelder met een tegelvloer uit het begin van de twintigste eeuw, zomerkamer met schouw, binnenblinden, balkenplafond, in de gang hier tegenover een bedstede met kast, houten schouw met rood-zwart geschilderd schildpadmotief en verschillende interessante bouwsporen (o.a. een stroomlaag in de scheidingsmuur tussen kelder en voorhuis/hals; in de neuten van de voordeur staat het jaartal 1756 gebeiteld; de ankers in de topgevel geven het jaar 1798 aan; inscriptie JM 1929 en het jaartal 1861 in een houten schot in de paardenstal; gietijzeren goot aan de westzijde van de grote schuur, dito aan de westzijde van de bijschuur; initialen HIB in de achtergevel, links van de deuren van de koestal).
Waardering
De BOERDERIJ "De Rollen" vertegenwoordigt het algemeen belang op basis van:
- de ouderdom;
- de zeldzaamheid;
- de architectuur- en bouwhistorische waarden zoals deze o.m. tot uitdrukking komen in verschijningsvorm, materiaaltoepassingen, constructies en verbindingen, detaillering;
- de betekenis voor de agrarische geschiedenis en voor de wooncultuur op het platteland;
- de gaaf behouden uit- en inwendige staat;
- de landschappelijke en historische belevingswaarden.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
Agrarisch complex bestaande uit BOERDERIJ "De Rollen", ERF, STOOKHUT, BRUG, vier HEKPIJLERS, twee houten HEKWERKEN, GRACHT.
Het complex met een boerderij van het kop-hals-romptype met dwarshuis en stookhut, is zeer fraai en vrij gesitueerd aan het begin van de Noorddijkerweg aan de oostzijde, aan de noordzijde van het buurtschap Ruischerbrug, op een door grachten omgeven en licht verhoogd erf dat wordt omzoomd door en beplant met lindebomen (22 stuks) en essen (9 stuks). De boerenplaats maakt deel uit van de nog gedeeltelijk resterende historische, grotendeels achttiende-eeuwse en negentiende-eeuwse lintbebouwing van boerenplaatsen aan de noord-zuid lopende route tussen de vroegere gemeente Noorddijk en de zuidelijk gelegen plaatsen Engelbert en Middelbert. De boerderij dateert in oorsprong uit de zeventiende eeuw, vervult sinds 2004 niet langer een agrarische bestemming en is inwendig grotendeels in tact gebleven (structuur, constructie, detaillering, afwerking). Voor het voorhuis staat een zeer oude lindeboom uit naar verluidt 1684, zijnde de oudste boom in de provincie Groningen.
Het complex is geheel omgracht en beschikt rondom over een oude erfaanleg met beplanting, twee hekpijlers aan de zuidzijde (bij de oprit) en twee dito aan de oostzijde (op de dam in de gracht), een brug en een houten, wit geschilderd houten hekwerk tussen de gracht aan de zuidzijde en de voorgevel van het woonhuis, groen geschilderd houten hekwerk tussen dwarshuis en stookhut. Aan de zuidzijde loopt langs de gracht een onverharde oprit die met een haakse bocht, nog steeds de gracht volgend, over de dam aan de oostzijde, van en naar het verharde achtererf leidt. Het voorhuis is door middel van een brug over de zuidelijke gracht ontsloten. Een tweede oprit ligt aan de noordkant, wordt geflankeerd door boomsingels, heeft aan de noordzijde een sloot en leidt ook van en naar de dam aan de oostzijde van De Rollen. In recapitulerende zin bestaat het agrarische complex uit boerderij "De Rollen" (1), erf (2), stookhut (3), brug (4), vier hekpijlers (5), twee houten hekwerken (6), gracht (7).
Waardering van het complex
Het agrarische complex bestaande uit boerderij "De Rollen", een boerderij van het kop-hals-romptype, in oorsprong gebouwd in de tweede helft van de zeventiende eeuw met latere uitbreidingen en wijzigingen in een ambachtelijk-traditionele bouwtrant en deel uitmakend van een voor de noordwest- en noordoostkant van de stad Groningen karakteristiek eeuwenoud cultuurlandschap van omgrachte boerenplaatsen, erf, stookhut, brug, vier hekpijlers, twee houten hekwerken, gracht, is van algemeen belang wegens de grote cultuurhistorische, landschappelijke en architectuurhistorische waarde als zeldzaam bewaard gebleven voorbeeld van de historische lintbebouwing aan de Noorddijkerweg, wegens de bouwhistorische betekenis van de in de opstallen aanwezige historische constructies, bouwsporen, afwerkingen, materialen en verbindingen, wegens de hoge mate van gaafheid en authenticiteit van zowel het exterieur als het interieur aan de hand waarvan de bouw- en ontwikkelingsgeschiedenis afleesbaar zijn. Voorts is De Rollen van betekenis uit het oogpunt van oudheidkundige en cultuurhistorische waarde en van groot belang voor de geschiedenis van het wonen en de landbouw, zijnde een zeldzaam en gaaf voorbeeld van landelijke bouwkunst in een opmerkelijk gave agrarische entourage. Ten slotte is sprake van opmerkelijke historische, ruimtelijke en landschappeljke belevings- en ervaringswaarden die in en rond het complex besloten liggen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Boerderij(M1) | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Noorddijkerweg | 32 | – | 9734 AT | Groningen | Buitengebied | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | MRS-aanv. | Kop-hals-rompboerderij |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | A | 1523 | – | Noorddijk |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1798 | 1798 | MRS-aanv. | vervaardiging |