Inleiding

WOONHUIS van het type Kempisch verdiepinghuis, ten dele gelegen in een Belgische enclave, ten dele in Nederland. De grens loopt, volgens de traditie, midden door de voordeur, waardoor de linkerkant tot Baarle-Hertog en de rechterkant tot Baarle-Nassau behoort. De bescherming zal zich beperken tot het rechter gedeelte van het woonhuis. Het huis dateert uit het tweede kwart van de 17de eeuw en verving een pand dat volgens bron nen in 1558 vermeld wordt als herberg "De Zwaan". Deze functie behoudt het huis tot in het tweede decennium van de 20ste eeuw. Nu behoort het woonhuis tot een boerenbedrijf. Rechts heeft het een lage aanbouw. In 1990 is het dak in stijl vernieuwd. Het originele eiken gebint is goed bewaard gebleven. De achtergevel is ca. 1960 geheel vernieuwd.

Loveren was in het verleden een belangrijk verkeersknooppunt en bewaart nu nog de vorm van een driehoekig gebied met drinkplaats en bomen. Er omheen waren verscheide ne herbergen gelegen, waarvan "De Zwaan" een bijzondere plaats innam wegens de prominente personen die er overnacht hebben.

Beschrijving

Het huis is opgetrokken met handvorm baksteen in kruisverband met klezoren. Het heeft de voor haar type kenmerkende twee woonlagen aan de voorkant en één woonlaag achter. Het zadeldak met rode muldenpannen tussen tuitgevels met vlechtingen heeft aan de achterkant een lage dakvoet, aan de voorkant een bakgoot. In de vijf raamassen brede voorgevel liggen links en rechts van de vernieuwde ingang hoge T-vensters met luiken. In de linker kozijnen zijn de sporen van een oudere roedeverdeling zichtbaar. De vensters met kleine roedeverdeling op de verdieping hebben de oorspronkelijke maat behouden. De drie gipsen cartouches tussen de beneden- en bovenverdieping vermeldden oorspronkelijk de naam van de herberg. De gepleisterde rechter zijmuur met lage aanbouw en klein T-venster wordt verlevendigd door een gepleisterde geleding. De linker zijmuur met eveneens klein T-venster vert oont in het metselwerk sporen van gedichte ramen. De voorgevel heeft tot de benedendorpels van de ramen een gepleisterde plint. Staafankers in alle muren, aan de voorkant met kleine decoratieve krul. Voor het huis loopt een smalle stoep.

Inwendig heeft het huis de indeling met middengang met links en rechts grote kamers behouden. Het eiken gebint op de verdieping bestaat uit vier tweebeukige jukken met kromstijlen aan de achterkant en schaarspanten met hanebalk. Tegelijk met de vernieuwing van de achtermuur heeft de oorspronkelijke indeling met opkamer, kelder en schouw plaatsgemaakt voor eigentijdse voorzieningen.

Waardering

Het huis heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere herinnering aan een bedrijfsontwikkeling, gedurende eeuwen verbonden met de specifieke geschiedenis van de streek. Het pand bezit architectuurhistorische waarde als een van de oudste nog bestaande voorbeelden in Brabant van een, zowel in- als exterieur in hoofdlijnen gaaf bewaard historisch type dorpswoonhuis. Het huis heeft ensemblewaarde wegens de situering in de oude kern van Loveren waar het deel uitmaakt van een waardevolle bebouwingsgroep die bijdraagt tot de visuele gaafheid van de dorpse omgeving.