De Stuers, Maastricht
Inleiding
SOCIëTEIT de Stuers, 1903, gebouwd in neo-gotische stijl naar een ontwerp van architect P.J.H. Cuijpers, in opdracht van Stichting Ridder Emile de Stuers. Het gebouw, halfvrijstaand in de straatwand van de Kruisherengang, doet thans dienst als vakbondsgebouw en sociëteit en biedt plaats aan een aantal atelierwoningen. De houten aanbouw aan de achtergevel, geplaatst in de oksel van uitgebouwd trappenhuis en voormalige toneelzaal, is uitgesloten van bescherming.
Omschrijving
Sociëteit de Stuers, twee bouwlagen plus zolderverdieping en gedeeltelijke onderkeldering op ongelijkbenige, U-vormige plattegrond. Zadeldak op het middenvolume aan de straatzijde; de dwarsvleugels onder gecombineerde zadel- en schilddaken, respectievelijk met een uitbouw van twee lagen onder plat en een uitbouw ander lessenaarsdak. Uitbouwen van één en twee bouwlagen onder plat tegen de achtergevel van het hoofdvolume. De zadel-, schild- en lessenaarsdaken zijn gedekt met muldenpannen, aan de binnenplaatszijde gelegd in opmerkelijke, door kleur bepaalde figuraties. Bakgoten op consoles. Nokschoorstenen met afdekking, hoogoplopende schoorstenen. Decoratieve watervergaarbakken.
Dakkapellen.
De voorgevel van de sociëteit bestaat uit een middenvolume in lengterichting en twee licht risalerende hoekvolumes in dwarsrichting.
Het middenvolume heeft een centraal geplaatste hoofdentree in een risalerende, trapsgewijs toelopende lijst. In deze lijst een spitsboog met rode profiellijsten, getrapt metselwerk, segmentboogvormige dubbele houten deuren met beslag onder een drukboog en een bovenlicht met spitsboogtraceringen en glas-in-lood. Boven de entree een gevelsteen in mergel met het opschrift "St.Emile ridder de Stuers" in gothische letters. Het middenrisaliet wordt geaccentueerd door twee flankerende hemelwaterafvoeren met decoratieve watervergaarbakken onder de bakgoot.
Links van de entree drie rechthoekige houten kruiskozijnen met glas-in-lood bovenlicht in spitsboogvormige lijsten met gekleurde baksteenvlechtingen in de vulstukken. Rechts een aanzienlijk spitsboogvenster met vijf spitsboogtraceringen. Hierboven ankers met de bouwjaaraanduiding 1903. In de tweede laag van het middenvolume, onder het overstek, een reeks van twee-, drie- of viergewijs gekoppelde rechthoekige houten kozijnen met vierruits roedeverdeling.
Het linker hoekvolume heeft één vensteras. In de eerste laag een rechthoekige, dubbele houten toegangsdeur waarboven een aanzienlijk rechthoekig houten kruiskozijn met glas-in-lood, geflankeerd door tweevoudig horizontaal gelede zijlichten deels voorzien van glas-in-lood. Zij- en bovenlichten zijn geplaatst in een segmentboogvormige lijst met kleine vulstukken. In de topgevel een rechthoekig houten twaalfruits venster met twaalfruits roedeverdeling per glaspaneel. Hierboven een rechthoekig houten venster.
Het rechter hoekvolume heeft twee vensterassen waartussen een geprofileerde schoorsteenaanzet met het familiewapen De Stuers, een portretbuste van Emile de Stuers. In de topgevel aan weerszijden van de versmallende schoorsteen, twee rechthoekige vensters. In elke vensteras een spitsbooglijst over twee bouwlagen, waarin rechthoekige houten kruiskozijnen met kleine roedeverdeling en meerkleurig vlechtwerk in de vulstukken; daarboven rechthoekige dubbele houten kruiskozijnen met kleine roedeverdeling en meerkleurig siermetselwerk in het vulstuk van de spitsboogvormige lijst. In het rechter hoekvolume bevindt zich bovendien een verdiept geplaatste, segmentboogvormige houten paneeldeur waarboven drie gekoppelde bovenlichten en drie gekoppelde trappenhuisvensters.
In de rechterzijgevel een zestal traveeën, bestaande uit spitsbooglijsten met vlechtwerk in de vulstukken. Hierin diverse venstervormen. In de tweede as bevindt zich een zij-ingang, bestaande uit een segmentboogvormige dubbele houten deur met verticaal ingedeeld bovenlicht, verdiept in een trapsgewijs uitgemetselde portieklijst met rode profielstenen. Hoog onder de goot ingezette reeks van rechthoekige, verticaal ingedeelde vensters met horizontaal geleed glas-in-lood, op doorlopende, rood geglazuurde dorpellijsten.
De binnenplaatsgevels van de zijvolumes zijn op soortgelijke wijze vormgegeven. Het linkervolume onderscheidt zich daarvan door enkele in de dakkapellen doorlopende kozijnen met kleine roedeverdeling. Tegen de achtergevel van het middenvolume bevindt zich een veranda van één laag onder plat, waarin een centraal geplaatste dubbele houten toegangdeur met bovenlicht. Aan weerszijden een drietal horizontaal ingedeelde zijlichten met glas-in-lood. Eenvoudig geornamenteerde kozijnlijsten.
Links daarvan een bouwvolume van twee bouwlagen onder plat, waarin het centrale trappenhuis en de uitgang naar de binnenplaats is ondergebracht.
De Sociëteit de Stuers heeft een natuurstenen plint met souterrainvensters en roosters. Bakstenen optrek, gemetseld in kruisverband. Rode keramische dorpels, rode keramische plint- en dorpellijsten. Rond- en spitsboogvensterlijsten met vlechtingen in/en schoon metselwerk. Ankers.
Tegen de rechter zijgevel deels vernieuwde hekpijlers met hardstenen stootblokken, waartussen een tweedelig smeedijzeren hekwerk.
De interieurindeling van de sociëteit is deels intact. De waardevolle interieuronderdelen blijven beperkt tot de centrale hal en enkele gangen met wit gepleisterde muren waarin de drukbogen boven de deuren zijn vrijgebleven. Het betreft onder meer het voorportaal met dubbele houten deuren; het trappenhuis met kruisgewelven op gestucte consoles, bestaande uit composietkapitelen en engelenfiguren; de gewelven in de bestuurskamer, rechts van de hoofdingang; de rondboog in het trappenhuis op hardstenen consoles; de smeedijzeren trappenhuisbalustrade met houten handlijst; de glas-in-loodvensters van Martin Felix refererend aan de encycliek Quadragesimo Anno; paneeldeuren in lijsten.
Waardering
De Sociëteit de Stuers is van zeer groot cultuurhistorisch belang als uitdrukking van een culturele, sociale en typologische ontwikkeling en vanwege de innovatieve waarde.
De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van architect P.J.H. Cuijpers, de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van zijn ontwerp en vanwege de bijzondere ornamentiek.
Op het punt van ensemblewaarden is de Stuerszaal van zeer groot belang als onderdeel van het beschermde stadsgezicht Maastricht en van zeer bijzondere betekenis voor het aanzien van de stad.
Het pand beschikt over architectonische gaafheid en is van groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de Maastrichtse binnenstad. Bovendien is de Sociëteit van belang wegens de architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Sociëteit | Sport, recreatie, vereniging en horeca | Vergadering en vereniging | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kruisherengang | 12 | – | 6211 NW | Maastricht | Kommelkwartier | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
2553 | B | 4660 | A10 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A11 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A12 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A13 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A14 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A15 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A16 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A17 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A18 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A19 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A20 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A21 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A22 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A24 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A25 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A26 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A27 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A28 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A29 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A6 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A7 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A8 | Maastricht |
2553 | B | 4660 | A9 | Maastricht |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1903 | 1903 | – | vervaardiging |
Name | Beroep | Notitie |
---|---|---|
Cuijpers, dr. P.J.H. ; Limburg | architect / bouwkundige / constructeur | – |
Stichting Ridder Emile de Stuers ; Limburg | opdrachtgever | – |