Inleiding

Vier eclectische HERENHUIZEN in een aaneengesloten straatwand, 1904.

Gebouwd in opdracht van J.M. Reinders & Cons.

Omschrijving

Herenhuizen op L-vormige plattegronden, met souterrain, twee bouwlagen, zolderverdieping en uitbouwen van twee bouwlagen onder platte c.q. zadeldaken dwars op de achtergevel.

De hoofdvolumes worden gedekt door gecombineerde mansarde- en zadeldaken. Op de dakschilden leien in maasdekking, op de overige dakvlakken rode muldenpannen. Dakkapellen met spits toelopende leien dakjes, voorzien van nokpionnen. Dakkapellen met driehoek- en rondboogfronton. Alle dakkapellen zijn voorzien van klauwstukken en/of lijsten.

De hoekpanden nr.30 en nr.36 zijn voorzien van verdiept gelegen rondboogvormige houten paneeldeuren met bovenlichten, rondboogvormige houten vensterkozijnen en rondboogvormige kozijnen met dubbele balkondeuren in de tweede bouwlaag. Beide panden zijn voorzien van een grote, vijfkante erker met balkon en rondboogvormige houten balkonvensters. Al deze vensters zijn voorzien van een zeer bijzondere roedeverdeling, die in pand nr.30 het meest gaaf is.

De tussenpanden nr.32 en nr.34 hebben rechthoekig houten voordeuren met bovenlichten, rechthoekige houten T-vensters en rechthoekige dubbele houten kruiskozijnen met balkondeuren.

Elk pand is voorzien van een grote vijfkante erker met balkon. Bij pand nr.32 is de kleine roedeverdeling in de erker deels nog aanwezig.

De vier gekoppelde herenhuizen, elk voorzien van twee traveeën, vormen samen een asymmetrische architectonische eenheid met behulp van een gevariëerd gebruik van ornamenten. Bakstenen optrek in kruisverband op (imitatie-)rusticaplinten met souterrainvensters, hardstenen plintlijsten, profiellijsten in lichtrode baksteen, gestucte speklagen, venster- en deurlijsten, aanzet- en sluitstenen, diamantkoppen, venster- en deurfrontons, hardstenen dorpels en lateien.

De hoekpanden kenmerken zich door voorgevellisenen, rondboogfriezen, tuitgevels met pinakels, rondboogfriezen en meerkleurige bakstenen vlechtingen. Bij de topgevel van pand nr.36 ontbreekt de bekroning.

De tussenpanden beschikken over een groot risalerend voorgeveldeel, waarin de erker is geplaatst. Beiden zijn voorzien van gestucte speklagen, maar pand nr.32 onderscheidt zich van pand nr.34 door de toepassing van rondboogfrontons in de gestucte deur- en vensterlijsten en door een rondboogfronton op de dakkapel. Pand nr.34 heeft een rechthoekige gestucte deurlijst met sluitsteen en in de tweede bouwlaag segmentboogvormige, grotendeels gestucte vensterlijsten met diamantkoppen en vlechtingen in de vulstukken. De dakkapel heeft een driehoekige timpaan.

De vrijgebleven kopgevel van pand nr.30 is blind en uitgevoerd in grauwbruine baksteen met ankers, vlechtingen en geprofileerde schoorsteenaanzet. Aan de achtergevel een uitbouw van twee lagen onder lessenaarsdak, in de oksel een serre met vernieuwde terrasdeuren onder een lessenaarsdak. De achtergeveluitbouw is voorzien van segmentboogvormige enkelvoudige en dubbele T-vensters, achterdeur met bovenlicht, ankers, strekken. Alle vensterkozijnen zijn onregelmatig geplaatst. Achtergevel van één vensteras, grauwbruine baksteen in kruisverband met hardstenen dorpels.

Pand nr.32 heeft een L-vormige, zich verbredende uitbouw van twee bouwlagen onder plat. Ankers. In de oksel van uitbouw en achtergevel een houten veranda met geknikt dak en balkon. Vernieuwde balustrade. Op het draadglasdak van de veranda is aan de binnenzijde een transparante isolatie aangebracht. Hardstenen dorpels. Vensterstrekken. Wit gesausde achtergevels. Segmentboogvormige T-vensters en deuren.

Pand nr.34 heeft een recent tuimelvenster in het achterdakvlak. In de achtergevel van het hoofdvolume een segmentboogvormig dubbel houten T-venster met bovenlicht. Vernieuwd serredak met lichtkoepel. De uitbouw van twee bouwlagen onder zadeldak aan achtergevel, gecombineerd met de uitbouw van pand nr.36, is wit gesausd en heeft in de achtergevel een vernieuwde, segmentboogvormige houten deur met bovenlicht waarboven een segmentboogvormig houten T-venster met bovenlicht. Hardstenen vensterdorpels. Ankers. In de zijgevel van de uitbouw twee segmentboogvormige, dubbele houten T-vensters, een segmentboogvormig houten T-venster. Serre met glas-in-lood bovenlichten, waaronder centraal geplaatste, rechthoekige dubbbele houten terrasdeuren met horizontaal gelede zijlichten.

Pand nr.36 met L-vormige, zich verbredende en met nr.34 gedeelde uitbouw op de achtergevel, onder flauw hellend, met zink bedekt zadeldak, met hoogoplopende schoorsteen. Wit gesausde achtergevels. Achtergevelveranda met recente lichtkoepel in een zinken lessenaarsdak.

Slechts bij pand nr.34 ontbreekt het oorspronkelijke siersmeedijzeren tuinhekwerk. De onderlinge tuinafscheidingen zijn overal nog aanwezig.

Alle vier de erkers hebben hun oorspronkelijke, siersmeedijzeren balustrade behouden. De achtertuinen worden omgeven door bakstenen muren met steunberen, rustend op een mergelfundering.

Het INTERIEUR van pand nr.30 verkeert in zeer gave staat en de indeling is ongewijzigd. Hierin zijn onder meer van belang de stuclijsten, stucrozetten, tegelvloeren in gang en serre; schuifdeuren tussen voorkamer, kamer en serre; marmeren haardlijsten, originele planken vloeren, paneeldeuren in lijsten, trappenhuis, gangboog met stucconsoles.

Het interieur van pand nr.32 is qua indeling vrijwel ongewijzigd. Hierin zijn onder meer van belang de tussenschuifdeuren, paneeldeuren, stucornamenten, kooflijsten, de grenen vloeren, het trappenhuis en de vier gelijkelijk over de bouwlagen verdeelde zwartmarmeren haardpartijen.

Het interieur van pand nr.34 heeft een grotendeels ongewijzigde indeling. Diverse vertrekken zijn voorzien van stucrozetten en stuclijsten. Paneeldeuren met lijsten. Rechthoekige, dubbele houten schuifdeuren met glaspanelen tussen woonkamer en serre. Op de zolderverdieping mansardekamers en vliering. Centraal geplaatst trappenhuis met houten balustrade. Alle vensters voorzien van binnenvensters. Recente glas-in-lood bovenlichten in erker, serre en deurbovenlicht. Tegelvloeren in serre en gang. Gangboog, gangrozetten.

In het volledig ongewijzigde interieur van pand nr.36 zijn onder meer van belang: de in vrijwel elk vertrek aanwezige haardpartijen, de schuifpaneeldeuren tussen woonkamer en salon, de schuifpaneeldeuren met glas tussen woonkamer en veranda, de stucrozetten en kooflijsten, de tegelvloeren in gang en veranda, de houten vloeren van Amerikaans grenen, trappenhuis met balustrade, gangboog met gestucte consoles, originele tegellambrizering in keuken en waskeuken, vloerplavuizen waskeuken.

Alle vier de panden hebben een souterrainverdieping met bakstenen gewelven rustend op stalen I-profielen en mergelmuren.

Waardering

De vier gekoppelde herenhuizen vormen een bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling: de huisvesting van de gegoede burgerij buiten het oude stadscentrum. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de eclectische bouwstijl, de hoogwaardige esthetische kwaliteit, het materiaalgebruik, de ornamentiek en de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieuronderdelen.

De herenhuizen zijn belangrijke onderdelen van het Maastrichtse Villapark, zijn vanwege hun situering verbonden met de ontwikkeling van de stad en hebben betekenis voor het aanzien van de wijk.

Verder is er sprake van architectonische gaafheid, van importantie in relatie tot de structurele cq. visuele gaafheid van de stedelijke omgeving en van historisch/ruimtelijke relatie met de aanleg van het villapark cq. de toenmalige gemeentegrens tussen Maastricht en St.Pieter. Bovendien zijn de panden architectuurhistorisch redelijk zeldzaam te noemen.