Sluis 19, Maastricht
Inleiding
SLUIS 19 van de in 1826 aangelegde Zuid-Willemsvaart, met OPHAALBRUG, sluisdeuren en bedieningsinstallatie uit 1929. De sluis wordt aan beide zijden omgeven door een jaagpad.
Omschrijving
In baksteen opgetrokken sluiskolk in de Zuid-Willemsvaart, gemetseld in kruisverband. Hardstenen sluis- en kaderanden. Met hardsteen versterkte sluishoofden. IJzeren meerpalen. Dubbele houten sluisdeuren met bouwjaaraanduiding 1929. Aan de zuidzijde van de sluis bevindt zich een eenvoudige ijzeren ophaalbrug met een hameiregel van kruisvormig vakwerk. Een langsschoor. Licht geboogde balans met vakwerk en afgeronde ballastkist aan de oostzijde. Twee hangstangen dragen de met een houten rijdek beklede val. Aan weerszijden van de brug eenvoudige smeedijzeren balustraden. De bedieningsinstallaties van sluisdeuren en brug werden vervaardigd door de Fa. Wishaupt en de Fa. Emile Reyniers, beiden te Maastricht.
Waardering
Sluis 19 en bijbehorende ophaalbrug zijn van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische, geografische, technische en typologische ontwikkeling. De sluis had ten tijde van de bouw in regionaal opzicht een belangrijke innovatieve waarde.
De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de esthetische kwaliteiten en het materiaalgebruik.
De ensemblewaarden van sluis en brug zijn zeer groot omdat zij een onderdeel vormen van de Zuid-Willemsvaart en een belangrijk stedelijk ensemble zijn; sluis en brug zijn door de situering verbonden zijn met de ontwikkeling van de stad, zijn van betekenis voor het aanzien van de stad en hebben een historisch-ruimtelijke relatie met de Zuid-Willemsvaart. Sluis en ophaalbrug zijn gaaf en van groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de bebouwde omgeving. De sluis is bovendien van groot belang vanwege de in regionaal opzicht grote functionele zeldzaamheid, in combinatie met een bijzondere ouderdom.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Complexomschrijving
SLUISCOMPLEX Zuid-Willemsvaart, bestaande uit de in 1826 aangelegde sluis 19, incl. ophaalbrug, sluisdeuren en bedieningsinstallatie uit 1929 en aan beide zijden omgeven door een jaagpad; een brugwachterswoning, ca. 1850; een sluiswachterswoning, ca. 1850; een waterduiker, 1867, die de verbinding vormt met de Zuid-Willemsvaart en het Voedingskanaal.
Het complexterrein ligt verdiept tussen het talud van de Bosscherweg en het talud van de spoorlijn naar Hasselt (langs de Industrieweg). De ophaalbrug, die het complex aan de zuidzijde beëindigt, ligt in de Fort Willemweg.
Het sluiscomplex Zuid-Willemsvaart is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, is een zeer bijzondere uitdrukking van een geografische ontwikkeling in het tweede kwart van de negentiende eeuw, is een belangrijke exponent van een technische en typologische ontwikkeling en had destijds op regionaal niveau een belangrijke innovatieve waarde.
De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het complex en door het materiaalgebruik. De ensemblewaarden van het complex zijn zeer groot: het is een belangrijk onderdeel van de Zuid-Willemsvaart die cultuurhistorisch van nationaal belang te achten is; het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering vlakbij de vestingwerken van de Lage Fronten en als zodanig ten zeerste verbonden met de negentiende eeuwse ontwikkeling van de stad Maastricht; het complex is van bijzondere betekenis voor het aanzien van de stad en heeft een historisch ruimtelijke relatie met de omringende water- en spoor- en verbindingswegen.
Het sluiscomplex is in redelijke mate gaaf gebleven en beschikt over een redelijke architectonische kwaliteit. Verder kan men spreken van een groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving. Tenslotte beschikt het complex in regionaal perspectief over een grote functionele zeldzaamheid, niet op de laatste plaats vanwege de hoge ouderdom.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Verkeersbrug | Weg- en waterbouwkundige werken | Brug(C) | oorspronkelijke functie | – |
Sluis | Weg- en waterbouwkundige werken | Waterkering en -doorlaat | oorspronkelijke functie | – |
– | Weg- en waterbouwkundige werken | Waterkering en -doorlaat | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
– | – | – | – | Maastricht | Bosscherweg bij 36, Boschpoort | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | D | 4236 | – | Maastricht |
– | D | 4237 | – | Maastricht |
– | D | 4235 | – | Maastricht |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1826 | 1826 | Oorspronkelijk bouwjaar van de sluis | vervaardiging |
1929 | 1929 | Renovatie ophaalbrug, sluisdeuren en bedieningsinstallatie | restauratie |