Sluiswachterswoning Boschpoort, Maastricht

Inleiding

Dubbele SLUISWACHTERSWONING in traditioneel-ambachtelijke stijl, ca. 1850. Gebouwd bij sluis 19 van de Zuid-Willemsvaart, tegen het talud van de Bosscherweg. De sluiswachterswoning vormt samen met de sluis, het jaagpad, de waterduiker en de naburige brugwachterswoning een onverbrekelijk functioneel geheel.

Omschrijving

Vrijstaande dubbele sluiswachterswoning met souterrain, twee bouwlagen en zolderverdieping op rechthoekige plattegrond, gebouwd tegen het talud van de Bosscherweg. Aan de Bosscherweg zijn slechts de tweede bouwlaag en de zolderverdieping zichtbaar. Het geheel wordt gedekt door een plat dak met bakgoten en dakschilden, waarop de leien in schubdekking zijn vervangen door bitumen. Overstekken op consoles. Zoldervenster op het voorste dakschild.

De symmetrisch ingedeelde voorgevel van nr. 34a aan de Bosscherweg met gecementeerde plint heeft een centraal geplaatste, rechthoekige, dubbele houten paneeldeur. Aan weerszijden recente, rechthoekige houten vensters met bovenlicht. Boven de deur een vlaggemasthouder.

Aan beide zijgevels een trap met balustrade, die toegang geeft tot het bordes van pand 34b. De linkerzijgevel telt twee vensterassen met rechthoekige houten vensters van recente datum. Tussen deze twee assen is het middelste zoldervenster gedicht en zijn er twee kleine rechthoekige houten vensters aangebracht. De rechterzijgevel telt een drietal vensterassen, waarin twee vensters van de middenas zijn dichtgemetseld. De achtergevel, waarin de entree van pand nr. 23b, telt drie vensterassen en is symmetrisch ingedeeld. De voordeur is geheel vernieuwd.

Het souterrain van pand 34b risaleert, heeft hardstenen hoeklijsten plus een hardstenen bordesafdekking, een originele smeedijzeren balustrade met rozetten en is aan weerszijden bereikbaar via een trap met hardstenen traptreden. De souterraingevel is symmetrisch en voorzien van een centraal geplaatste dubbele segmentboogvormige houten deur met origineel hang- en sluitwerk en vensterrooster. Hardstenen lijst met imitatievoegen in drukboog. Aan weerszijden twee rechthoekige dubbele houten souterraindeuren van recente datum onder een rollaag cq. latei.

De dubbele sluiswachterswoning is opgetrokken in veldbrandsteen, gemetseld in kruisverband, voorzien van gecementeerde plinten en heeft hardstenen dorpels en lateien waarin de bevestigingspunten van de verwijderde luiken nog te zien zijn.

De indeling van het INTERIEUR is volledig gewijzigd. Het pand had oorspronkelijk een verticaal gescheiden indeling. Thans bestaat het sluiswachtershuis uit een beneden- en bovenwoning zonder beschermenswaardige interieuronderdelen.

Waardering

De dubbele sluiswachterswoning is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de esthetische kwaliteiten van de woning. Het pand is een essentiëel onderdeel van het sluiscomplex aan de Bosscherweg, vanwege de situering verbonden met de negentiende eeuwse ontwikkeling van de stad, van bijzondere betekenis voor het aanzien van Maastricht en heeft een historisch-ruimtelijke relatie met de Zuid-Willemsvaart. De architectonische gaafheid van de sluiswachterswoningen is aangetast, maar het pand is van belang in relatie tot de visuele gaafheid van de directe omgeving. Bovendien beschikt het pand over een grote typologische en functionele zeldzaamheidswaarde.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
506875
Complexnaam
Sluiscomplex Zuid-Willemsvaart
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Complexomschrijving

SLUISCOMPLEX Zuid-Willemsvaart, bestaande uit de in 1826 aangelegde sluis 19, incl. ophaalbrug, sluisdeuren en bedieningsinstallatie uit 1929 en aan beide zijden omgeven door een jaagpad; een brugwachterswoning, ca. 1850; een sluiswachterswoning, ca. 1850; een waterduiker, 1867, die de verbinding vormt met de Zuid-Willemsvaart en het Voedingskanaal.

Het complexterrein ligt verdiept tussen het talud van de Bosscherweg en het talud van de spoorlijn naar Hasselt (langs de Industrieweg). De ophaalbrug, die het complex aan de zuidzijde beëindigt, ligt in de Fort Willemweg.

Het sluiscomplex Zuid-Willemsvaart is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, is een zeer bijzondere uitdrukking van een geografische ontwikkeling in het tweede kwart van de negentiende eeuw, is een belangrijke exponent van een technische en typologische ontwikkeling en had destijds op regionaal niveau een belangrijke innovatieve waarde.

De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het complex en door het materiaalgebruik. De ensemblewaarden van het complex zijn zeer groot: het is een belangrijk onderdeel van de Zuid-Willemsvaart die cultuurhistorisch van nationaal belang te achten is; het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering vlakbij de vestingwerken van de Lage Fronten en als zodanig ten zeerste verbonden met de negentiende eeuwse ontwikkeling van de stad Maastricht; het complex is van bijzondere betekenis voor het aanzien van de stad en heeft een historisch ruimtelijke relatie met de omringende water- en spoor- en verbindingswegen.

Het sluiscomplex is in redelijke mate gaaf gebleven en beschikt over een redelijke architectonische kwaliteit. Verder kan men spreken van een groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving. Tenslotte beschikt het complex in regionaal perspectief over een grote functionele zeldzaamheid, niet op de laatste plaats vanwege de hoge ouderdom.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Sluismeesterswoning(K) Woningen en woningbouwcomplexen Dienstwoning(K) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Bosscherweg 34 A 6219 AC Maastricht Boschpoort Ja
Bosscherweg 34 B 6219 AC Maastricht Boschpoort
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
D 3852 Maastricht
D 3851 Maastricht
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1845 1855 vervaardiging
Naar boven