Inleiding

Achttien MIDDENSTANDSWONINGEN in een straatwand op een W-vormige plattegrond, 1920-1921. Vanwege de situering in lengterichting ten opzichte van de Franciscus Romanusweg en het centraal geplaatste poortgebouw vormen deze woningen het meest beeldbepalende onderdeel van het sociale woningbouwcomplex Schildersplein e.o. Gebouwd in de trant van de Amsterdamse School naar een ontwerp van de Amsterdamse architecten Z. Gulden en J. Geldmaker, in opdracht van de socialistische Woningbouwvereniging Beter Wonen te Maastricht. Het geheel werd in 1987 gerenoveerd waarbij de vier hoekpanden alsmede enkele poortwoningen elk werden gesplitst in een drietal wooneenheden. De sedert 1921 gerealiseerde aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.

Omschrijving

Westelijk in het complex Schildersplein gesitueerde symmetrische straatwand van twee c.q. drie bouwlagen plus zolderverdieping op een W-vormige plattegrond. De hoekwoningen (Franciscus Romanusweg 7-8, 21-22) hebben een ten opzichte van elkaar gespiegelde driehoekige plattegrond, het centrale poortgebouw een H-vormige plattegrond, de woningen aan weerszijden van het poortgebouw een onregelmatige plattegrond en de tussenwoningen een rechthoekige plattegrond. Het geheel wordt gedekt door een afgeplatte schildkap - verhoogd boven het poortgebouw - met in 1987 vernieuwde rode Hollandse pannen. De voor- en achtergevelrisalieten op de hoeken van het poortgebouw worden gedekt door geknikte insteekkappen c.q. geknikte schilddaken met nokschoorsteen. Enkelvoudige en dubbele dakkapellen op de dakschilden.

De enkelvoudige dakkapellen hebben een vernieuwd rechthoekig houten vensterkozijn met dubbele verticale indeling, de dubbele dakkapellen tweemaal twee vernieuwde rechthoekige houten vensterkozijnen met dubbele verticale indeling, gescheiden door een tussenbeschot. Op de insteekkappen van het poortgebouw zijn kleine kapellen met vernieuwd, ongeleed rechthoekig houten vensterkozijn aangebracht. Uit al deze vensters is de oorspronkelijke kruisvormige roedeverdeling verwijderd.

De luifelgoten zijn bekleed met trespa. Recente zoldervensters.

De straatgevels aan weerszijden van het poortgebouw zijn onderling gespiegeld en rythmisch geleed met driekante en ronde dubbele erkers, waartussen de entreepartijen zijn geplaatst. De voorgevels van de hoekpanden, de poortwoningen en de tussengelegen woningen zijn steeds tweegewijs gespiegeld.

De dubbele hoekpanden beschikken elk over drie vensterassen aan weerszijden van een gemeenschappelijke entreepartij. Deze entreepartij bestaat uit twee naast elkaar geplaatste rechthoekige houten deuren met bovenlicht, waarboven onder de luifelgoot een dubbel, licht uitstulpend houten vensterkozijn. De entree wordt achtereenvolgens geflankeerd door twee dubbele ronde erkers met verticaal ingedeelde houten vensterkozijnen. Tussen de ronde hoekerkers en de driekante erkers van de derde vensteras bevindt zich één vensteras met rechthoekige houten vensters. Deze vensters zijn in de eerste laag voorzien van een asymmetrische verticale indeling, in de tweede laag van een symmetrische dubbele verticale indeling. Alle oorspronkelijke vensters en deuren zijn vervangen, inclusief de oorspronkelijke roedeverdeling.

Bij de entreepartijen van de tussengelegen woningen horen licht uitstulpende zijlichtkozijnen, zonder de oorspronkelijke horizontale roedeverdeling, op door een decoratief gemetselde console en een hoog onder de luifelgoot geplaatst licht uitstulpend dubbel houten vensterkozijn, waaruit de oorspronkelijke 6-ruits roedeverdeling per glaspaneel is verwijderd.

De voor- en achtergevels van het centrale poortgebouw vertonen een grote mate van gelijkenis, maar wijken onderling af voor wat betreft de lengte van de risalieten, de vensterassen boven de kleine poortopeningen in de achtergevel en het siermetselwerk in blokverband in de derde bouwlaag van de voorgevel. Centraal in de eerste bouwlaag een grote poortopening in de vorm van een gedrukte keperboog, aan twee zijden geflankeerd door kleine galerijpoorten in de vorm van een gedrukte keperboog. Het gepleisterde gewelf van de doorgang volgt de lijn van de keperboog. Dit gewelf rust aan elke zijde op vijf bakstenen kolommen, die tevens de afscheiding vormen tussen entreegalerij en doorgang. Het gewelf en de baksteenkolommen zijn wit gesausd.

Rondom de gedrukte keperboog een aanzienlijke streklijst.

In de tweede laag en hoog onder de luifelgoot twee verticaal ingedeelde vensterkozijnen, waaruit de oorspronkelijke 6- en 9-ruits roedeverdeling per glaspaneel is verwijderd. Ook het houten beschot tussen de vensters van de tweede laag is verwijderd. In de achtergevel zijn in elke laag boven de kleine galerijpoorten verticaal ingedeelde houten vensters geplaatst, waaruit de oorspronkelijke 4- en 6-ruits roedeverdeling per glaspaneel is verwijderd. Uit de verticaal ingedeelde rechthoekige vensters van de poortrisalieten is de 2- en 3-ruits roedeverdeling per glaspaneel eveneens verwijderd.

De panden onmiddelijk aansluitend op het poortgebouw ontberen een voorgevelerker.

De panden Antonius Bieleveltstraat 27 en Karel de Vogelstraat 18 hebben, met uitzondering van het hoog onder de luifelgoot ingezette venster en het gecombineerde deurzijlicht op console, dezelfde voorgevelindeling als de tussengelegen panden. De zijgevels van deze panden waren oorspronkelijk blind c.q. onregelmatig ingedeeld met drie vierkante houten 4-ruits vensters.

De achtergevels van alle panden aan weerszijden van het poortgebouw zijn voorzien van twee vensterassen. In de eerste laag enkele c.q. dubbele houten deuren met zijlichten, in de tweede laag rechthoekige houten vensters, enkel c.q. dubbel verticaal ingedeeld. Deze venster- en deurkozijnen waren oorspronkelijk voorzien van kleine roedeverdeling.

De gehele straatwand is opgetrokken in rood genuanceerde baksteen, gemetseld in staand verband, op een verticaal gemetselde plint van trasraamklinkers. Venster- en deurstrekken. Hardstenen vensterdorpels.

Waardering

De middenstandswoningen van het woningbouwcomplex Schildersplein e.o. zijn van cultuurhistorisch belang als zeer bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische c.q. een typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van de architecten Gulden en Geldmaker, door de esthetische kwaliteit van hun ontwerp en het materiaalgebruik. De straatwand met het centrale poortgebouw is een essentieel onderdeel van het woningbouwcomplex, is vanwege de situering ten zeerste verbonden met de ontwikkeling van de stad en is van bijzondere betekenis voor het aanzien van stad en wijk. De straatwand is in architectonisch opzicht in redelijke mate gaaf en van groot belang voor de structurele en visuele gaafheid van de stedelijke omgeving. De architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid, een en ander in relatie tot de relatief hoge ouderdom van het woningbouwcomplex Schildersplein e.o., is groot.