Tiendstraat 19, Nuth
Inleiding
Elf ARBEIDERSWONINGEN van de Woninggroep Nuinhof, 1919, in een traditionele, door de chaletstijl beïnvloede bouwtrant. Gebouwd in opdracht van de Bouwvereniging 'Nuth Vooruit' voor de spoorwegarbeiders van het nabijgelegen spoorwegemplacement, naar een ontwerp van architect N.J. van Tiene te Maastricht. De elf woningen zijn gesitueerd in het westelijke deel van de woninggroep en hebben enkele renovaties ondergaan. Alle sedert 1919 gerealiseerde aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.
Omschrijving
Elf arbeiderswoningen met gedeeltelijke souterrainverdieping, twee bouwlagen en zolderverdieping. Elke woning heeft een vanwege een uitgebouwde berging dwars op de achtergevel, L-vormige plattegrond. De uitbouwen van de panden Tiendstraat 19 en 21 zijn kleiner van volume in vergelijking met de overige panden. De plattegronden van de panden Tiendstraat 19/21, Tiendstraat 23/25, Tiendstraat 27/29, Tiendstraat 33/35 en Tiendstraat 37/39 zijn onderling gespiegeld. De plattegrond van Tiendstraat 31 is onder meer identiek aan die van Tiendstraat 33, met een uitbouw aan de linkerhelft van de achtergevel.
De panden 19 en 21 zijn voorzien van een schilddak met insteekkap, de overige panden worden gedekt door zadeldaken, waarin een drietal insteekkappen. Rode Hollandse pannen van recenter datum. De bergingen aan de achtergevels zijn voorzien van lessenaarsdaken, met uitzondering van de berging van één laag onder plat achter Tiendstraat 31.
Nokschoorstenen, hoogoplopende schoorstenen op de zijdakvlakken van de hoekpanden. Luifelgoten, bekleed met groene trespa, steunend op houten consoles.
In baksteen opgetrokken gevels, gemetseld in halfsteens verband. Plint met rollaag. Bakstenen dorpels, segmentboogvormige strekken. Geel pleisterwerk in de vulstukken en de ingestoken topgevels van Tiendstraat 39, Tiendstraat 33 en Tiendstraat 19/21.
Vernieuwde, rechthoekige vensters en deuren in hout en kunststof, waarin de oorspronkelijke T-indeling en/of kleine roedeverdeling van de bovenlichten niet is gehandhaafd. Deze vensters en deuren zijn in de eerste bouwlaag en de topgevels geplaatst in segmentboogvormige lijsten met vulstukken.
Het geheel heeft een asymmetrisch ingedeelde straatgevel. De panden Tiendstraat 19/21 hebben een onderling gespiegelde, in twee delen trapsgewijs risalerende voorgevel. In de rest van de straatwand risaleren de voorgevels van de panden Tiendstraat 33 en Tiendstraat 39 in hun geheel ten opzichte van de overige panden en lopen uit in een topgevel met ingestoken kap. De voorgevels van de panden Tiendstraat 27/29 hebben samen nog een gedeeltelijk risaliet, uitlopend in een topgevel zonder pleistering.
De panden zijn voorzien van een gevelindeling, waarbij Tiendstraat 19/21, Tiendstraat 23/25, Tiendstraat 27/29 en Tiendstraat 33/39 onderling zijn gespiegeld.
De panden Tiendstraat 19 en Tiendstraat 21 hebben in het middenrisaliet een rechthoekige deur met zij- en bovenlichten in een segmentbooglijst met vulstuk. Daarboven een rechthoekig venster met bovenlicht en in de topgevel een rechthoekig venster. Daarnaast, in de terugliggende gevelvelden, twee rechthoekige vensters met bovenlicht in een segmentbooglijst met vulstuk. In de tweede laag een rechthoekig dubbel kruiskozijn.
De gevelindelingen van Tiendstraat 23 en Tiendstraat 25 bestaan in de eerste laag uit een rechthoekige voordeur met bovenlicht en twee rechthoekige vensters met bovenlicht, alle drie in een segmentboogvormige lijst met vulstuk. In de tweede laag zijn deze panden voorzien van rechthoekige verticaal ingedeelde vensters en kleinere, rechthoekige ongelede vensters.
In het gezamenlijke middenrisaliet van Tiendstraat 27 en Tiendstraat 29, uitlopend in een ongepleisterde ingestoken topgevel, bevinden zich beide entreedeuren. De deuren zijn rechthoekig, voorzien van een bovenlicht en geplaatst in een segmentbooglijst met vulstuk. In de topgevel twee rechthoekige, ongelede vensters in een segmentbooglijst met vulstuk. In de terugliggende gevelvelden bevinden zich in de tweede laag, hoog onder het overstek, rechthoekige verticaal ingedeelde vensters. In de eerste laag hebben beide panden twee rechthoekige vensters met bovenlicht in een segmentbooglijst met vulstuk.
De gevelindelingen van Tiendstraat 33 en Tiendstraat 39 bestaan in de eerste laag uit een rechthoekige voordeur met bovenlicht en twee rechthoekige vensters met bovenlicht, alle drie in een segmentboogvormige lijst met vulstuk. In de tweede laag zijn deze panden voorzien van twee rechthoekige vensters met bovenlicht in een segmentbooglijst met vulstuk. In de topgevels bevindt zich een rechthoekig venster in een segmentbooglijst met vulstuk.
De oorspronkelijk onderling gespiegelde indeling van Tiendstraat 35/Tiendstraat 37 is verstoord door de plaatsing van een groot vensterkozijn in de eerste laag van Tiendstraat 37. Dit vensterkozijn vervangt de twee oorspronkelijke, rechthoekige houten T-vensters met 8-ruits bovenlicht, die bij Tiendstraat 35 inmiddels zijn vervangen door twee rechthoekige vensters met bovenlicht. De segmentbooglijsten met vulstukken zijn nog aanwezig. In de tweede laag bevinden zich twee rechthoekige vensters met bovenlicht.
De gevelindeling van Tiendstraat 31 is identiek aan die van Tiendstraat 25 en is gespiegeld ten opzichte van Tiendstraat 23. De hoekpanden hebben blinde zijgevels.
In de achtergevels zijn de panden met berging voorzien van één vensteras, waarin oorspronkelijk een rechthoekig kruiskozijn in segmentbooglijst in de eerste laag, in de tweede laag een rechthoekig vensterkozijn hoog onder de luifelgoot. Boven de berging van één laag onder plat achter Tiendstraat 31, hoog onder de luifelgoot, bevindt zich een tweede rechthoekig vensterkozijn. De achtergevels van Tiendstraat 19/21 tellen twee vensterassen.
Waardering
Deze elf spoorwegarbeiderswoningen van de woninggroep Nuinhof zijn van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling met een voor de regio aanzienlijke innovatieve waarde. De architectuurhistorische waarden van de woningen worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van architect N.J. van Tiene, de esthetische kwaliteiten van diens complexontwerp, door het materiaalgebruik en de ornamentiek. De woningen zijn van bijzondere betekenis vanwege de situering, die verbonden is met de ontwikkeling c.q. uitbreiding van dorp en streek; de panden zijn van belang voor het aanzien van dorp c.q. streek en beschikken over een historisch-ruimtelijke relatie met het nabijgelegen spoorwegemplacement. De woningen beschikken voor wat betreft het exterieur over een redelijke architectuurhistorische gaafheid en zijn van groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de bebouwde omgeving. Bovendien zijn deze woningen voor spoorwegarbeiders in een bovenregionaal perspectief zowel architectuurhistorisch als typologisch zeldzaam.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
WONINGGROEP Nuinhof annex woninggroep Station, 1919. Gebouwd voor de spoorwegarbeiders van het nabijgelegen spoorwegemplacement, in opdracht van de Woningvereniging "Nuth Vooruit" naar een ontwerp van architect N.J. van Tiene uit Maastricht.
De woninggroep omvatte oorspronkelijk 133 woningen. In verband met de aanleg van de autosnelweg A76, die thans de woninggroep scheidt van het spoorwegemplacement, werden 12 woningen aan de oostzijde van de Spoorstraat en 3 woningen aan de noordzijde van de Parallelstraat gesloopt. Thans telt de woninggroep Nuinhof nog 118 woningen, verdeeld over 25 complexonderdelen.
In 1947 werden 3 blokken van twee woningen door woningcorporatie Ons Limburg, in opdracht van het Woningbedrijf Nuth, in het complex ingepast (2 blokken op de hoek Nuinhofstraat/Nieuwstraat, 1 blok op de hoek Parallelstraat/Nieuwstraat). Architect A. Knipschild was verantwoordelijk voor het ontwerp van deze woningen, die voor de bescherming van ondergeschikt belang zijn.
De woninggroep Nuinhof heeft een eenvoudig ruimtelijk concept, geënt op het tuinstadprincipe, bestaande uit een bebouwingscarré aan de Nuinhofstraat (noordzijde), Spoorstraat (oostzijde), Parallelstraat (zuidzijde) en Tiendstraat (westzijde); een U-vormige straatwand aan de westzijde van dit carré (Tiendstraat, Nuinhofstraat, Parallelstraat); twee L-vormige straatwandjes aan de zuidzijde, op de kruising van Parallelstraat en Spoorstraat.
Deze straatwanden zijn opgebouwd uit diverse bebouwingsblokken: de groep telt één vrijstaande woning (586054); negen blokken van het type twee-onder-één-kap (586053, 5860551, 586057, 586059, 5860510, 5860511, 5860515, 5860517, 5860524); vier blokken van het type drie-onder-één-kap (586051, 586052, 586058, 5860525); één blok van het type vier-onder-één-kap (586056); drie blokken met zes woningen (5860514, 5860518, 5860523); vier blokken met acht woningen (5860512, 5860516, 5860520, 5860521) en drie blokken met elf woningen (5860513, 5860519, 5860522). Alle woningen hebben L-vormige plattegronden. De kleinere blokken zijn aan de noord- en zuidzijde geconcentreerd, de grotere blokken vormen de straatwanden in noord-zuidrichting.
De architectuur van de woninggroep Nuinhof heeft een aantal typerende stilistische hoofdkenmerken. Met name het gele pleisterwerk in topgevels, kopgevels en vulstukken als ook de luifelgoten in een karakteristieke groene kleur, steunend op houten consoles, bepalen in hoge mate het aanzien van het geheel. Verder zijn onder meer van belang het metselwerk in halfsteens verband; de segmentboogstrekken; het siermetselwerk in de topgevels; de zadel- en schilddaken met insteekkappen en de vernieuwde rode Hollandse pannen.
Alle sedert 1919 in deze woninggroep gerealiseerde aan- en bijbouwen zijn uitgesloten van bescherming.
Waardering
De spoorwegarbeiderswoningen van de woninggroep Nuinhof zijn van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling met een voor de regio aanzienlijke innovatieve waarde. De architectuurhistorische waarden van het complex worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van architect N.J. van Tiene, de esthetische kwaliteiten van diens complexontwerp, door het materiaalgebruik en de ornamentiek.
Het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering, die verbonden is met de ontwikkeling c.q. uitbreiding van dorp en streek en vanwege de op de tuinstadgedachte geënte inrichting c.q. verkaveling.
Het complex is van belang voor het aanzien van dorp c.q. streek en beschikt over een historisch-ruimtelijke relatie met het nabijgelegen spoorwegemplacement.
De woningen beschikken voor wat betreft het exterieur over een redelijke architectuurhistorische gaafheid en zijn van groot belang in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de bebouwde omgeving. Al de samenstellende onderdelen van de woninggroep Nuinhof zijn van een aanzienlijke architectonische kwaliteit. Bovendien zijn deze woningen voor spoorwegarbeiders in een bovenregionaal perspectief zowel architectuurhistorisch als typologisch zeldzaam.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Woonhuis | Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Tiendstraat | 19 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | Ja |
Tiendstraat | 21 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 23 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 25 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 27 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 29 | – | 6361 XP | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 31 | – | 6361 XR | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 33 | – | 6361 XR | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 35 | – | 6361 XR | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 37 | – | 6361 XR | Nuth | – | – | – |
Tiendstraat | 39 | – | 6361 XR | Nuth | – | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Woningen en woningbouwcomplexen | Woonhuis(K) | – | Arbeiderswoning(K) |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 5294 | – | Nuth |
– | C | 5295 | – | Nuth |
– | C | 5293 | – | Nuth |
– | C | 5292 | – | Nuth |
– | C | 5290 | – | Nuth |
– | C | 5296 | – | Nuth |
– | C | 5299 | – | Nuth |
– | C | 5291 | – | Nuth |
– | C | 5297 | – | Nuth |
– | C | 5300 | – | Nuth |
– | C | 5298 | – | Nuth |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1919 | 1919 | – | vervaardiging |