Rijksmonument

Bellinckhof, Almelo

Omschrijving

Het LANDHUIS is onderkelderd en in rode baksteen over twee bouwlagen opgetrokken op een I-vormige plattegrond onder een samengesteld schilddak. Het dak is gedekt met antracietgrijze geglazuurde Hollandse pannen en voorzien van grote geprofileerde schoorstenen met rookverdelers onder overstekende dekstenen en dakkapellen met zesruits vensters, wangen en frontons. Op de hoeken van de gevels en risalieten zijn hoeklisenen met schijnvoegen gemetseld, het pand is rondom voorzien van een zandstenen hoofdgestel met een gootlijst op modillons. De vensters en bovenlichten met roedenverdeling zijn onder strekken geplaatst en grotendeels behangen met persiennes.

De symmetrische voorgevel (N) is boven een hardstenen plint met daarin keldervensters opgetrokken, telt zeven vensterassen en heeft een middenrisaliet en twee hoekrisalieten. In het middenrisaliet (drie vensterassen) bevindt zich de licht risalerende ingangspartij onder een fronton, waarin modillons en een oeuil de boeuf tussen guirlandes. De entree boven een natuurstenen trap bestaat uit een dubbele houten deur met rondboog bovenlicht waarin siersmeedijzer, geflankeerd door ionische pilasters voor een natuurstenen omlijsting met schijnvoegen. Dit alles onder een hoofdgestel, een maniëristische sluitsteen en een rondboog fronton. Links en rechts van de entree zijn zeshoekige ijzeren lantaarns opgehangen. Op de nok boven het midden van de gevel is een achtzijdige dakruiter met acht zuiltjes, een koepel en leien geplaatst.

Voor het linkerdeel van de linker zijgevel (O) bevindt zich een grote uitbouw met hoofdgestel onder een balkon met een witgeverfde balustrade.

Het linkerdeel van de uitbouw is een met vensters dichtgezette loggia, in het rechterdeel bevindt zich boven een gemetselde trap een houten deur met een venster met diagonale roedenverdeling tussen twee kleine vensters met diagonale roedenverdeling. De oorspronkelijke loggia is eveneens via een gemetselde trap te bereiken. Op lage gemetselde muurtjes met hardstenen dektegels staan hier hardstenen dorische zuilen die het terras erboven ondersteunen en waartussen vensters met stalen kozijnen zijn geplaatst. In de rechter zijgevel van de uitbouw (N) zijn een rondboogdeur en een vierruits venster geplaatst.

De symmetrische achtergevel (Z) telt zeven vensterassen, met tussen de twee hoekrisalieten een groot betonnen balkon met een zandstenen balustrade op dubbele zandstenen dorische zuilen. De middelste vensteras risaleert licht onder eenzelfde fronton als in de voorgevel. Voor dit risaliet is in het balkon een halfronde uitbouw gemaakt. Onder de aansluitingen van deze ronding zijn extra zuilen geplaatst. De vijf terrasdeuren onder het balkon zijn ook behangen met persiennes. Langs de achtergevel ligt een groot gemetseld terras met trappen naar de tuin. In het midden van de rechter zijgevel (W, drie vensterassen) is eveneens een deur met persiennes boven een trap geplaatst.

In het huis zijn onder meer de volgende onderdelen bewaard gebleven: * De hal en gang met gestuct plafond, lijstwerk, ionische zuilen, oorspronkelijke deuren, marmeren lambrizering en vloer, de schouw met marmer en stucwerk en de trap met de trapleuning met zware houten balusters.

* De eetkamer met mahoniehouten betimmering met Tudorbogen, ingebouwd buffet, vitrinekast en Engels plafond.

* De salon met groene lambrizering, roze zijden wandbespanning en gestuct plafond.

* De herenkamer met lambrizering, schouw, betimmering met spijltjes rond verwarming en goudleer behang.

* De keuken met ingebouwde lichtgeel geverfde vitrinekasten en twee oorspronkelijke Atag fornuizen.

* De badkamer met een dubbele wastafel met houten kastjes eronder en een bad met douche.

* De Stigler lift van Ing. Bureau Huygen en Wessel uit Rotterdam met houten betimmeringen en ijzeren schuifdeuren.

Waardering

Het landhuis is van cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege:

- de ruimtelijke en functionele samenhang met de overige onderdelen van de buitenplaats

- het ontwerp dat kenmerkend is voor het oeuvre van architect Karel Muller

- de Um-1800 vormgeving in combinatie met de Engelse invloed

- de rijkheid aan details

- de beeldbepalende ligging in de tuin en aan de Wierdensestraat

- de gaafheid van in- en exterieur

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer

507681

Complexnaam

Bellinckhof

Provincie

Overijssel

Gemeente

Almelo

Plaats

Almelo

Complexomschrijving

Inleiding

BUITENPLAATS 'de Bellinckhof' bestaande uit een LANDHUIS, TUIN met een ZONNEWIJZER, twee BRUGGEN en LANTAARNS; twee identieke DIENSTWONINGEN, een KOETSHUIS en KWEKERIJ (met een MUUR, twee KASSEN en een WERKPLAATS). Huis en tuin van de Bellinckhof zijn gelegen aan de rand van Almelo aan de zuidzijde van de Straatweg Almelo-Wierden, de Wierdensestraat. Het huis is naar de weg gericht en de tuinaanleg houdt het zicht erop vrij.

Tussen de voorgevel (N) van het huis en de Wierdensestraat ligt een groot gazon. Aan de Wierdensestraat, noordwestelijk van het huis, staat het koetshuis. Aan de andere kant (NO) staat één dienstwoning aan de Wierdensestraat, westelijk van de Bellinkshofsweg (zandweg). Daarachter (Z) staat de andere dienstwoning. De kwekerij ligt nog iets zuidelijker aan de oostkant van de Bellinkshofsweg.

Omschrijving

Architect Karel Muller tekende in 1917 het eerste ontwerp voor het huis in opdracht van het echtpaar Joh. ten Cate-Kortebout van der Sluys. In 1920 voltooide hij het in samenwerking met de architect J.W. Hanrath. Het huis werd gebouwd in de Um-1800 bouwstijl, waarbij zowel in ex-als interieur sprake is van Engelse invloed. Het gebruik van diverse bouwstijlen, afhankelijk van wat de opdrachtgever wenste, is kenmerkend voor Karel Mullers ontwerpen. Daarbij werd Muller beïnvloed door Engelse voorbeelden van landhuizen. In het huis zijn nog bijzonder veel oorspronkelijke kamers en onderdelen aanwezig. De loggia aan de zuidoostkant van het huis is niet lang na de voltooiing met vensters met stalen kozijnen dichtgezet. De dienstwoningen en het koetshuis, alle uit 1919, zijn in eenzelfde bouwstijl gebouwd. Model voor de dienstwoningen stonden de dienstwoningen aan de beide poorten van Rhederoord (De Steegh). De dienstwoningen zijn identiek aan elkaar. Het enige verschil bestaat erin dat de vensters van de dienstwoning aan de Wierdensestraat - evenals die van het koetshuis - tegenwoordig zijn behangen met roodbruine luiken met een geel lijstje en een donkergroene rand en die van de dienstwoning nog behangen zijn met de oorspronkelijke persiennes. De zuidelijk gelegen dienstwoning, dichtbij de kwekerij uit 1919, is waarschijnlijk de tuinmanswoning geweest. In de woning is een zandstenen steen aangebracht, met in reliëf: "Deze steen werd gelegd door Egbert ten Cate oud 5 jaar october 1919."

De bij het huis behorende tuin in 'gemengde stijl' is tussen 1917 en 1921 ontworpen door L.A. Springer. In 1926 zijn door Springer ontwerpen gemaakt voor de reorganisatie en uitbreiding van het westelijk deel, die ten dele zijn uitgevoerd.

Waardering

De buitenplaats met het landhuis, de tuin (waarin zonnewijzer, bruggen en lantaarns), dienstwoningen, koetshuis en kwekerij (met een muur, twee kassen en een werkplaats) is van cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang:

- vanwege de betekenis van de textielfabrikantenfamilie Ten Cate voor de sociaal-economische geschiedenis van Almelo en Twente

- als kenmerkend voorbeeld van een vroeg 20e eeuwse buitenplaats voor permanente bewoning

- vanwege het ontwerp van het landhuis dat kenmerkend is voor het oeuvre van architect Karel Muller

- vanwege de UM-1800 bouwstijl van veel onderdelen

- vanwege de gaafheid van de onderdelen

- vanwege de hoge ensemblewaarde, te danken aan de aanwezigheid en rangschikking van veel elementen van een complete buitenplaats

- vanwege de tuinaanleg van L.A. Springer en de aansluiting daarvan op het huis, waarbij een deel van de aanleg is gericht naar een as van het huis.

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Landhuis	Kastelen, landhuizen en parken	Kasteel, buitenplaats	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Wierdensestraat	208	–	7604 BR	Almelo	–	–	Ja
Wierdensestraat	208	a	7604 BR	Almelo	–	–	–

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	I	4598	–	Ambt-Almelo

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1917	1920	–	vervaardiging

Ambachten
Name	Beroep	Notitie
Muller, K. ; Overijssel	architect / bouwkundige / constructeur	–
Hanrath, J.W. ; Overijssel	architect / bouwkundige / constructeur	–