Ziekenboeg/Atlantikwall, Den Helder

Inleiding

Voormalig STAFGEBOUW van het ziekenboegcomplex, gebouwd in een Delftse School-achtige bouwtrant.

N.B. De voorzetramen in de vensters van het stafgebouw dateren niet uit de oorspronkelijke bouwperiode, maar zijn van recenter datum. Het souterrain bevatte in oorsprong een toegangsdeur die recentelijk is vervangen door een venster.

Omschrijving

Op rechthoekig grondplan gebouwd pand, bestaande uit een souterrain en een bèletage onder een verzonken zadeldak, in oorsprong gedekt met Hollandse pannen. De noklijn van het dak staat loodrecht op de Nieuweweg.

De constructie van het gebouw bestaat uit muren van gewapend beton, bekleed met baksteen. De dikte van de buitenmuren bedraagt circa 50 centimeter.

De voorgevel (N) heeft hoeklisenen en is vijf vensterassen breed. De vier buitenste vensterassen op de bèletage bevatten een rechthoekig betonnen kruisvenster met stalen luiken. De terugliggende ramen met roedenverdeling zijn van hout. De middelste as bevat de voordeur, bestaande uit een terugliggende segmentboogvormige deur met gecementeerde architraaf. De voordeur is bereikbaar via twee langs de gevel geplaatste steektrappen die uitkomen op een bordes voor de voordeur. Traptreden en bordes zijn vervaardigd van gewapend beton, de leuning van baksteen. Onder het bordes was in oorsprong een toegangsdeur tot het souterrain.

Beide kopgevels worden beëindigd door een tuitgevel met schouderstukken. De linkerzijgevel (O) heeft één centrale vensteras en bevat in het souterrain rechthoekig betonnen venster, waarvan de stalen luiken zijn verdwenen. Op de bèletage bevat de vensteras een betonnen kruisvenster als in de voorgevel. In de zolderverdieping is een klein betonnen vensterlicht aangebracht.

De rechterzijgevel (W) heeft in het souterrain een vensteropening met stalen luiken, in de zolderverdieping is een klein vensterlicht aangebracht.

De achtergevel (Z) heeft hoeklisenen en is drie vensterassen breed. Op de bèl-etage bevatten de drie assen een kruisvenster als in de voorgevel. In het souterrain bevindt zich in de middelste as een kleine rechthoekige deur met betonnen architraaf. De stalen luiken zijn verdwenen.

Waardering

Het voormalige stafgebouw is van algemeen belang als historisch functioneel-onderdeel van het complex "voormalig Duits ziekenboegcomplex" te Den Helder. Daarnaast heeft het object ensemblewaarde met de voormalige ziekenboeg en de voormalige opslagruimte met garage, die in dezelfde Delftse School-stijl zijn opgetrokken.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
508457
Complexnaam
Ziekenboeg/Atlantikwall
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

In het buitengebied van de gemeente Den Helder gelegen voormalig ZIEKENBOEGCOMPLEX, gebouwd door de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, omstreeks 1942, als onderdeel van de Atlantikwall, een verdedigingsgordel van permanente versterkingsbouw, die zich uitstrekte van de Zuidfranse Atlantische kust tot Noord-Noorwegen.

Het complex is gesitueerd in het buitengebied van de gemeente Den Helder, aan de westzijde van de Nieuweweg en ten zuiden van de Doggersvaart. Het complex mocht van veraf en bij luchtaanvallen niet herkenbaar zijn als ziekenboeg en werd ter misleiding gebouwd in een boerderij-achtige bouwtrant. De gebouwen zijn opgetrokken in de Heimatstijl die de Duitsers bij Nederland vonden passen, hetgeen een sterk traditionalistische bouwtrant was die behalve boerderij-achtige kenmerken ook stijlkenmerken van Kropholleriaanse en Delftse School-architectuur vertoonde. De constructie van de afzonderlijke gebouwen is sterk defensief en bestaat voornamelijk uit gewapend beton en staal. De muren zijn meer dan een halve meter dik en zijn bekleed met baksteen. De vensters hebben stalen kozijnen en stalen luiken.

N.B. Vanaf de jaren '60 is het complex bij een aannemersbedrijf in gebruik.

Omschrijving

Voormalig ziekenboegcomplex, gesitueerd aan de oostzijde van de Nieuweweg, bestaande uit een STAFGEBOUWTJE, een ZIEKENBOEG en een gebouw met onder andere de GARAGE EN vermoedelijk een kantoor- of OPSLAGRUIMTE. Het complex wordt van de weg gescheiden door een afwateringssloot en een hek voor de ingang. Eenmaal op het erf ligt het voormalige stafgebouw het dichtst bij de ingang (in de zuidwesthoek van het erf), daar tegenover ligt de voormalige ziekenboeg (op het noordelijk deel van het erf) en helemaal achteraan, in de as van de ingang, ligt de opslagruimte met garage (op het oostelijk deel van het erf).

De afzonderlijke gebouwen zijn uitgevoerd in zware gewapend betonconstructies.

Waardering

Het voormalige Duitse ziekenboegcomplex is van algemeen belang uit cultuurhistorisch oogpunt als element uit de krijgsgeschiedenis, in casu, de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, waarbinnen het complex deel uitmaakte van het door Duitsland opgezette Atlantische kustverdedigingsproject onder de naam Atlantikwall.

Daarnaast is het complex van algemeen belang uit architectuurhistorisch oogpunt als uniek geworden voorbeeld van een in samenhang behouden - en als ziekenboeg herkenbaar gebleven - groep gebouwen uit de Tweede Wereldoorlog; als voorbeeld van de toepassing van zware gewapend betonconstructies, verschuild achter een architectuur in sterk traditionalistische bouwtrant.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Bureelgebouw Verdedigingswerken en militaire gebouwen Militair verblijfsgebouw oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Nieuweweg 23 1784 PH Den Helder Buitengebied Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 13437 Den Helder
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1942 1942 vervaardiging
Naar boven