Inleiding

De buitenplaats 'Archem' bestaat uit een LANDHUIS, een KOETSHUIS ten (zuid)westen en een BOERDERIJ ten noorden van het huis. In het park staan een PRIEELTJE (NW) en een SCHUUR. Achter het huis, op de grens van het park en de weilanden, staat een DUIVENTIL. Ten zuidwesten van het huis is een tennisbaan aangelegd met ee TENNISHUISJE.

De buitenplaats (voor het eerst in 947 genoemd) is al sinds 1772 in het bezit van de familie van Wyck. Andries de Maaker ontwierp het huidige landhuis "Archem" in 1925 voor Jhr. en mevrouw van der Wyck Speelman ter vervanging van een 17e eeuwse spieker. Bij de bouw van dit huis zijn fundamenten gevonden van de brug over de gracht die in de Middeleeuwen het huis omgaf.

Het huis is vormgegeven in de Um-1800 stijl, een bouwstijl die zich vooral leende voor representatieve gebouwen. De daarin toegepaste vormen werden ontleend aan het Classicisme en de Barok. De architect heeft aan het begin van deze eeuw verschillende ontwerpen voor buitenhuizen gemaakt. "Archem" is naar voorbeeld van de Boschbeek in Aerdenhout gebouwd.

Het koetshuis is ook in 1925 gebouwd. De boerderij, het prieel en de schuur zijn van vroeger datum (in oorsprong deels 18e eeuws). De boerderij werd vanaf 1925 als schuur gebruikt.

Het huis staat op een U-vormig, omgracht terrein. Om het oude huis stonden vele oude bomen en het voorplein was grotendeels belommerd. Op advies van tuinarchitect Leonard Springer werd echter een zonnig voorplein geprefereerd dat uitzicht op het voorgelegen park nastreefde. Veel bomen werden daarom gekapt. De tuinen aan weerszijden -in oorsprong eveneens middeleeuws- werden ook opnieuw door Springer aangelegd.

Waardering

Buitenplaats met landhuis en bijgebouwen vanalgemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang:

- als buitenhuis van Jonkheer van der Wyck

- als kenmerkend ontwerp uit het oeuvre van de architect A. De Maaker

- vanwege de monumentale Um-1800 bouwstijl

- als ruimtelijk, visueel en architectonisch gaaf ensemble bestaande uit het landhuis met bijgebouwen in een door L.Springer aangelegd park

- vanwege de gaafheid van de onderdelen