Inleiding

Gebouwd in 1910 in een neo-renaissancistische stijl volgens bestek als 'Kantongerecht en Ontvangkantoor der directe belastingen enz.' in opdracht van het ministerie van Justitie naar ontwerp van W.C. Metzelaar. Naast de hoofdentree zit een zandstenen plaquette met de volledige functie-aanduiding: Kantongerecht, Kantoor der registratie, zegel en successierechten der Domeinen en der Vermogensbelasting, Boeten en Gerechtskosten. Kantoor der Belastingen - Invoerrechten en Accijnzen [Meppel]. Kantoor der Directe Belastingen en Accijnzen [Buitengemeenten]. Aan de linkerkant is het kantongerecht gekoppeld aan de conciergewoning. Het gebouw heeft intern voor de verschillende dienstruimten een verbouwing ondergaan; de hoofdindeling is nauwelijks aangetast.

Omschrijving

Evenwijdig aan de weg gelegen kantongerecht bestaande uit twee bouwlagen gedekt door een afgeplat en samengesteld schilddak belegd met leien; aan achterzijde deels met plat; schoorstenen; dakkapellen met kroonlijst en fronton. Het frontgebouw heeft een symmetrische opzet met een vooruitspringend middenstuk bekroond met een opgemetseld dakkapel voorzien van hardstenen klauwstukken en sierstukken. Gevelopbouw met hardstenen plint, bakstenen opbouw met zandstenen waterlijsten en speklagen; boogfries met uitkragende risalieten en natuurstenen elementen (waaronder gemeentenamen en bouwjaar: Meppel, Havelte, Vledder, De Wijk, Anno, 1910, Ruinerwold, Dwingeloo, Diever en Nijeveen); geprofileerde goot. Korfboogvormige drielichtsvensters (voorzien van middenstijlen en wisseldorpels) met hardstenen onderdorpels, aanzet- en gedecoreerde sluitstenen. Toegangsdeur in het terugliggende gedeelte aan de linkerkant geplaatst en bestaande uit een dubbele teakhouten paneeldeur met tongnaald en smeedijzeren sierhekjes; getoogde bovendorpel en daarboven een drieruits bovenlicht. Rechts van de deur zit in de sprong een plaquette (zie hierboven). Zij- en achtergevels zijn soberder. Zijgevels onder meer met rondboogvensters; rechterzijgevel met verbreding met toegangsdeur onder plat en daarachter twee bouwlagen onder schilddak; rondboogvenster en een hoog geplaatst rechtgesloten venster waarachter de zoldertrap. Achtergevel (gedeelte met platte aanbouw) met rechtgesloten drielichtsvensters (voorzien van middenstijlen en wisseldorpels) op de begane grond voorzien van getoogde hanekam. Rechts een lagere platte aanbouw waarin twee keer drie wc-vensters; in het hoofdvolume zelf twee rondboogvensters (trappenhuis).

INTERIEUR. Tochtportaal met dubbele tochtdeur voorzien van zij- en bovenlichten op hardstenen neuten en onderdorpel. Gangen met een granito-vloer voorzien van sierranden; lambrisering met marmeren plint, gele en gebroken wit geglazuurde steen aan bovenzijde afgezet met marmeren rand. In hoek geplaatste hardstenen waterplaats. Hardstenen trap voorzien van giet- en smeedijzeren spijlen (M. Boddendijk Smid Meppel) afgedekt door eiken leuning. Grenen paneeldeuren met omlijsting en ruimte voor naamplaatjes aan bovenzijde. Trappenhuis met glas-in-lood ramen.

Waardering

Kantongerecht van cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang vanwege de bijzondere functie voor de streek, de ontwikkeling van Meppel als dienstencentrum, van typologisch belang, van belang vanwege de vormgeving en het materiaalgebruik alsmede vanwege het oeuvre van Metzelaar. Hoofdelement van het complex. Gaaf.