Inleiding

Omstreeks 1912 in nieuw-historisende stijl opgetrokken VILLA, genaamd Anna Margaretha' en gebouwd in opdracht van de familie Speelman, die in Sassenheim een bollenbedrijf bezat.

De in het glas-in-lood verwerkte afbeeldingen van bolgewassen verwijzen nog naar het bollenbedrijf. De ontwerper van de villa is niet bekend. Bijzondere elementen in het grotendeels nog oorspronkelijke interieur van de villa zijn onder meer een serie glas-in-lood ramen van de glazenier Willem Bogtman uit Haarlem. De met het huis verbonden bouwdelen aan de achterzijde zijn tussen 1915 en 1920 toegevoegd. Huize 'Anna Margaretha' staat tesamen met een aantal laat-negentiende en vroeg-twintigste eeuwse villa's aan de van oudsher zeer belangrijke noord-zuidas door het dorp.

Het huis heeft tegenwoordig een kantoorfunctie.

Omschrijving

Het huis is opgetrokken in gepleisterde baksteen boven een ongepleisterde plint van geschilderde baksteen en heeft een verdieping onder een met geglazuurde tuiles du nord gedekt, afgeknot schilddak met uitkragende gootlijst en een schoorsteen met segmentboogvormige openingen op elke dakhoek.

Alle vensters zijn rechtgesloten. Een groot aantal vensters is bovendien voorzien van een roedenverdeling en/of glas-in-lood in de bovenramen. Symmetrische voorgevel met in het midden een entreepartij.

Voor de terugliggende deur een portiek met rondboog in een uitgemetselde ingangsomlijsting met spaarveldjes, bladmotieven en een ongeprofileerde kroonlijst. Boven een hardstenen trap een rondboogdeur met glas-in-lood in het eveneens door een rondboog beëindigde deurlicht. De deur staat tussen met glas-in-lood ingevulde boven- en zijlichten. Aan weerszijden van de entree een erker in de vorm van een cirkelsegment. De bovenramen zijn ingevuld met glas-in-lood en staan onder uitkragende, op klampen rustende kroonlijsten. Tussen de entreepartij en de hierboven staande vensters een versiering van twee, in reliëf uitgevoerde festoenen. De vrij smalle ramen van het tweelicht hierboven worden gescheiden door een penant en staan onder één geprofileerde kroonlijst. De vensterpartijen aan weerszijden zijn vergelijkbaar, maar bevatten iets bredere ramen. Hoger opgaande middentravee meteen bekroning in de vorm van een Vlaamse gevel. Deze bevat een tweelicht met iets minder hoge vensters en wordt bekroond door een segmentboogvormig fronton met geprofileerde lijst. De horizontale gevelbeëindigingen aan weerszijden zijn kroonlijsten met klampen, die de uitkragende dakgoten dragen. Linker zijgevel met op de begane grond twee vensters en een ingangsportaal met een uitkragend plat dak, een venster en een boven een trapje staande deur onder bovenlicht. Op de verdieping van rechts naar links een brede vensterpartij, een smaller venster en een tussen een bovenlicht en zijlicht en staande deur, die uitkomt op het plat van het ingangsportaal. Achterzijde met in het rechter deel van het hoofdvolume op de begane grond een enkel venster. Op de verdieping een grote, meerruits vensterpartij. Deze sluit rechts aan op een hoekliseen met rookkanaal, dat uitmondt in eenschoorsteenpijp. Links van dit venster twee hoge, met glas-in-lood ingevulde traplichten. Op de verdieping van de terugliggende linker travee eveneens een meerruitsvensterpartij. Tegen het linker deel van de achtergevel staan diverse uitbouwen onder uitkragende platte daken. De details en de gevelopeningen van deze bouwvolumes zijn vergelijkbaar met die van het hoofdvolume. De hoeken van de grote aanbouw(kantoor) zijn afgerond. Het grote venster in de linkerzijgevel is voorzien van een reeks bovenramen met glas-in-lood. De rechter zijgevel van het hoofdvolume heeft op de beganegrond een grote serre met afgeronde hoeken, openslaande deuren en een doorlopende reeks, met glas-in-lood ingevulde bovenlichten, die zijn vervaardigd door het atelier Bogtman.

De serre heeft een uitkragend plat dak met een houten balustrade. Op het plat komt een tussen boven-en zijlichten staande porte brisé uit. Rechts van de serre bevindt zich eveneens een tussen boven- en zijlichten staande porte brisé.

De drie verdiepingsvensters zijn voorzien van schuiframen. Achter het huis staat een garage met uiterlijke kenmerkendie aansluiten op die van het huis.

Belangrijke onderdelen van het interieur zijn inoorspronkelijke staat bewaard gebleven. Boven de verlaagde plafonds in diverse ruimtes bevinden zich nog de oorspronkelijke stucplafonds. De deur tussen het tochtportaal en de centrale hal heeft een met kleurrijk glas-in-lood ingevuld raam en staat tussen twee omlijste zijlichten met glas-in-lood. De openingen in deze tussenwand worden overspannen door een liggende ellipsboog. Aan weerszijden van deze wand bevindt zich een overhoekse entree naar de beide voorkamers. De deuren naar deze kamers staan evenals de andere deuren tussen profiellijsten met verhoogde schouders, de vloer van de hal is bedekt met nieuwe marmeren tegels. De noord-westelijke kamer bevat paneellambriseringen en verwarmingsradiatoren met koperen roosters en gedraaide spijlen in de omkasting. Tussen de serre aan de noordgevel en de hiermee verbonden kamer bevindt zich een brede doorgang met liggende ellipsboog. De kamer is verder voorzien van ingebouwde kasten met glasdeuren, waartussen schuifdeuren met kruisramen onder een driedelig, korfboogvormig bovenlicht. De schuifdeuren verbinden de kamer met het erachter liggende kantoor. Opvallend in de kamer aan de andere kant van de gang is onder meer het in de lambrisering aangebrachte houtsnijwerk in de vorm van gestileerde mensenkoppen met handen. Het kantoortje is bereikbaar via een kleine hal met lichkoepel en een trap die het verschil in vloerniveau overbrugt. De doorgangsopeningen en de paneeldeuren zijn ook hier voorzien van profiellijsten met verhoogde schouders en de vloer is bedekt met marmeren tegels. Het kantoor bevat onder meer ingebouwde kasten en glas-in-lood bovenramen met gebrandschilderde bolbloemen. Vanuit de centrale hal loopt een bordestrap naar de verdieping. De aanzet van de trap wordt gemarkeerd door een trappaal. De trapleuningen zijn samengesteld uit geprofileerde handlijsten en dunne houtenspijlen. De bovenhoeken van het trapgat zijn voorzien van kraagstukken. De ruimtes op verdieping zijn voorzien van paneeldeuren binnen een geprofileerde (gecanneleerde)omlijsting met schouderaccenten.

De zolderruimte omvat onder meer een dienstbodenkamer.

Waardering

De van omstreeks 1912 daterende Villa 'Anna Margaretha' is van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde als in- en uitwendig voorbeeld van een in Nieuw- Historiserende trant uitgevoerd woonhuis in oorsprong bestemd voor een bollenkweker, met daar naar verwijzende detailleringen.

- De villa heeft ensemblewaarde als belangrijk onderdeel van een reeks van laat-negentiende en vroeg-twintigste eeuwse villa's aan de Hoofdstraat, een belangrijke noord-zuid lopende oude verkeersader over de vroegere strandwallen en de oudste dorpsas van Sassenheim. Vanwege desituering is de villa tevens van stedebouwkundig belang.