Inleiding

Het oudste gedeelte van het GEMEENTEHUIS van Noordwijkerhout dateert uit 1930 en is ontworpen door de architect A.J. Kropholler in samenwerking met ir. A. Siebers. De karakteristieke Delftse School bouwstijl van Kropholler wordt gekenmerkt door ambachtelijk materiaalgebruik en een traditionele vormentaal. Het werk is in 1929-30 uitgevoerd door aannemer W. Thunissen uit Haarlem.

De kunstenaar L. Zijl ontwierp het beeldhouwwerk bij de entree: twee liggende leeuwen, een bloemenverkoopster en een bollenrooier die de bollencultuur symboliseren. Hetzelfde thema komt terug in de muurschildering van de kunstenaar Dirk Nijland in de gang van het gemeentehuis. Het gemeentewapen in de voorgevel is vervaardigd door steenfabriek "De Voorzorg" uit Leiderdorp.

De koperen verlichtingsarmaturen zijn ontworpen en gefabriceerd door J.L. Janssen uit Rotterdam.

De winkelhaakvormige vleugel aan de achterzijde dateert uit 1956 en is in dezelfde stijl gebouwd, eveneens naar ontwerp van de architect Kropholler in samenwerking met R.J. Veendorp. Hoewel deze vleugel een harmonieuze en waardevolle aanvulling vormt op het oudste gebouw, valt het vanwege de datering nog buiten de rijksbescherming. De derde meest recent aangebouwde vleugel is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Het interieur van zowel het gedeelte uit 1930 als uit 1956 verkeert nagenoeg in oorspronkelijke staat, inclusief het originele door Kropholler ontworpen meubilair. In het gedeelte uit 1930 bevinden zich onder meer de raadszaal en de burgemeesterskamer, het interieur uit 1956 bevat onder andere de trouwzaal.

Het gemeentehuis staat in het centrum van Noordwijkerhout, het terrein rondom is recentelijk opnieuw ingericht en bestraat. Een gemetseld muurtje met ezelsrug vormt de erfscheiding van het terrein. Smeed-en gietijzeren toegangshekjes tussen gemetselde hekpijlers onder ezelsrug geven toegang tot het terrein.

Omschrijving

Pand met souterrain en bel-etage op rechthoekige plattegrond onder steil zadeldak met grote Noorse leien in Maasdekking. De gevels zijn opgetrokken in roodbruine handvormsteen, aan de voor- en achterzijde een trapgevel. De smalle rechthoekige vensters met zware geprofileerde houten kozijnen en draaibare onderramen zijn geïnspireerd op kloostervensters. In de bovenlichten glas-in-loodramen in ruitvormig patroon. De lateien, waterdorpels en hoek- en sluitstenen zijn uitgevoerd in natuursteen evenals, de goten en consoles.

Iets links van het midden tegen de voorgevel (noord) leidt een dubbele bordestrap naar de verhoogde entreepartij in portiek. De gemetselde borstweringen langs de trappen zijn afgedekt met natuursteen en op de hoeken voorzien van beeldhouwwerk. Aan weerszijden liggende leeuwen en ter hoogte van het het bordes links een geknielde vrouwenfiguur met een mand met bloemen en rechts een geknielde man met een bloembollenmand. De rondboog van het portiek heeft geprofileerde zandstenen aanzetstenen. De zware opgeklampte getoogde dubbele deur is uitgevoerd met smeedijzeren hang- en sluitwerk. Het halfronde bovenlicht bestaat uit drie glas-in-loodramen tussen gemetselde stijlen. Boven de entree hangt een vierzijdige koperen lantaarn. Links van de ingang een enkel venstertje en rechts twee gekoppelde vensters onder zware lateien. Hoger in de gevel een tegeltableau waarop het wapen met leeuw van Noordwijkerhout en het jaartal 1930 staan afgebeeld. De trapgevel is afgedekt met natuurstenen platen, de bovenste trap heeft een gemetselde toppilaster. Links op de hoek een gemetselde schoorsteen met verjonging, geaccentueerd door een afgerond natuurstenen hoekstuk. Links in de rechter zijgevel (west) vier vensters, twee aan twee gekoppeld onder zware lateien, boven twee kleine vierkante souterrainvensters met diefijzers.

Rechts drie vierruits en twee negenruits souterrainvensters met stalen kozijnen (1954?) onder een reeks aan de onderzijde ingekortte vensters op de bel-etage.

Helemaal rechts in de gevel boven elkaar twee paar kleine toiletraampjes.

In de linker zijgevel (oost) vensters, deels gecombineerd onder doorlopende lateien. De achtergevel (zuid) gaat grotendeels schuil achter de vleugel uit de 1954.

Interieur

Afgezien van enkele moderniseringen, bevindt het interieur zich in redelijk oorspronkelijke staat. De wanden van de hal en gangen zijn uitgevoerd in witte kalkzandsteen, deels geglazuurd, met rondbogen op natuurstenen aanzetstukken. Natuurstenen (Comblanchien) platen op de vloer en plafonds uitgevoerd met gemetselde troggewelfjes. In de tochtpui bij de entree een dubbele tienruits glasdeur. De muurschildering in de gang, een drieluik, stelt de afgraving van de duinen en de bollenteelt voor. In de gangmuren ingemetselde wapens. Vestibule met fonteintje. Raadszaal met oorspronkelijke houten lambrizering, parketvloer en zwaarbalkenplafond. De publieke tribune is door een rondboogarcade op zandstenen kolommen afgescheiden. De wanden zijn uitgevoerd in baksteen en voorzien van ingemetseld uurwerk en reliëf portret van Wilhelmina. Oorspronkelijk meubilair.

Burgemeesterskamer eveneens met oorspronkelijke lambrizering en meubilair. Op verschillende plaatsen in het gebouw oorspronkelijk meubilair en koperen plafond armaturen in de vorm van bloemen.

Waardering

Raadhuis van algemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundigbelang:

- vanwege de herkenbare typologie als uitdrukking van bestuurlijke ontwikkelingen in Nederland in de periode 1850-1940 op lokaal niveau

- als representatief voorbeeld van de Delftse School, een belangrijke stroming in de ontwikkeling van de jonge Nederlandse bouwkunst

- vanwege het ambachtelijke materiaalgebruik, kenmerkend voor het oeuvre van de architect A.J. Kropholller

- als voorbeeld van een Gesamtkunstwerk, waarbij de architect niet alleen het exterieur maar ook het interieur en het meubilair ontwierp

- vanwege de hoge mate van gaafheid in hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik van zowel het ex- als het interieur

- de aanwezigheid van het oorspronkelijke door Kropholler ontworpen meubilair

- de beeldbepalende situering in de dorpskern van Noordwijkerhout