Inleiding

Het HERENHUIS is ontworpen door architect J. Gosschalk uit Amsterdam in een Eclectische bouwstijl met fantasie-decoraties en elementen uit de Neo-Hollandse Renaissance en de Neo-Franse Renaissance. Het werd gebouwd in de periode 1882-1883 in opdracht van S.L. en I.L. Cohen.

Het herenhuis staat beeldbepalend aan de Burgemeester van Roijensingel aan de stadsgracht in het beschermd stadsgezicht van Zwolle. Ten tijde van de bouw van het huis vormde de Burgemeester van Roijensingel (toen Klein Weezenland) de groene buitengrens van Zwolle. Rijke inwoners van Zwolle, veelal kooplieden, en leden van de adel lieten daar buitenhuizen met grote tuinen bouwen. De indeling en enkele interieur-onderdelen van het herenhuis zijn bewaard gebleven. De tuin is afgescheiden door een sierlijk ijzeren hek.

Omschrijving

Het herenhuis is opgetrokken op een vrijwel vierkante plattegrond over een souterrain en twee bouwlagen onder een afgeknot schilddak met antracietgrijze bouletpannen en een overstekende goot op gesneden klampen. De tuin achter het huis ligt lager dan het maaiveld aan de voorzijde. Het souterrain beslaat daardoor in de voorgevel en rechter zijgevel de gebruikelijke halve bouwlaag en in de linker zijgevel en achtergevel een gehele bouwlaag. Boven een gepleisterde plint is het souterrain gepleisterd met schijnvoegen. De gevels zijn verder opgetrokken in rode baksteen/verblendsteen met gepleisterde water- en cordonlijsten, sierbanden, hoekblokken, aanzet- en sluitstenen. Vooral in de voorgevel en rechter zijgevel zijn gepleisterde ornamenten en vensterlijsten aangebracht. De souterrainvensters zijn getoogd, de rechtgesloten vensters daarboven zijn voorzien van T-kozijnen, kruiskozijnen en bovenlichten. Schuin op de hoek van de voorgevel en linker zijgevel is een hoektoren opgetrokken over een souterrain en drie bouwlagen onder een afgeknot schilddak met convexe en concave rondingen en leien in Rijndekking. Op de begane grond en verdieping samengestelde vensters met gesneden kozijnen boven casementen. Onder het venster op de op de verdieping pleisterwerk met balusters en gebogen lijnen. Aan weerszijden van de vensters zuilen met composiet- en fantasiekapitelen. De bovenste bouwlaag van de hoektoren bestaat grotendeels uit een gepleisterde loggia met een balustrade, waarop vierzijdige kolommen onder segmentbogen.

De voorgevel telt twee vensterassen, waarvan de rechter risaleert onder een geveltop met rolwerk, obelisken en andere ornamenten in navolging van Vredeman de Vries. Bovenin de top het jaartal 1883. De vensters op de begane grond in eenvoudige gepleisterde lijsten, op de verdieping gepleisterde lijsten met diamantkoppen en halfzuilen met horizontale sierbanden. De vensters op de begane grond in zij- en achtergevel zijn identiek aan die in de voorgevel.

Centraal in de rechter zijgevel bevindt zich in een risaliet de ingang met daarvoor een portaal op een bordes onder een afgeknot schilddak met een natuurstenen vorstkam. Het bordes is voorzien van een hardstenen trap en balustrade. Het dak wordt ondersteund door vierkante kolommen met diamantkoppen, een korfboog en twee rondbogen. In het portaal een dubbele houten paneeldeur met ruitjes, siersmeedwerk en een getoogd bovenlicht. Boven de ingang een rondboogvenster geflankeerd door twee rondboognissen en cartouches. Aan weerszijden van de ingangspartij een vensteras. Op de verdieping twee blinde vensters tussen pilasters met diamantkoppen en Ionische kapitelen, onder cordonlijsten. De blinde vensters met siermetselwerk en schelpversiering zijn geplaatst boven borstweringen van pleisterwerk met casementen, ovale motieven en balusters. De achtergevel telt drie vensterassen. De middelste vensteras risaleert ten opzichte van de linker, de rechter risaleert weer ten opzichte van de middelste. In de linker vensteras op de verdieping een gepleisterde lijst rond het venster. Voor de rechter vensteras een serre met kolommetjes met diamantkoppen, roedenverdeling en keperbogen met sluitstenen. Rechts van de serre een ijzeren wenteltrap met balusters.

De linker zijgevel telt twee vensterassen die eenvoudig zijn vormgegeven. In het souterrain een getoogde deur.

Van het interieur zijn onder meer de hal en de kamers op de begane grond grotendeels in de oorspronkelijke staat bewaard gebleven. In de hal een marmeren vloer, een marmeren lambrizering, een houten trap met gesneden balusters en trappaal en zowel op de begane grond als verdieping tochtdeuren met geëtst glas. De wanden en traphellingen zijn voorzien van casementen. De tochtdeuren en paneeldeuren naar de kamers zijn gevat in houten deurposten met kroonlijsten, frontons, profiellijsten, en consoles. In de kamers onder meer een marmeren en granieten schouw, een gepolychromeerd stucplafond, een stucplafond met casementen en een eenvoudig gepolychromeerd plafond.

Waardering

Het herenhuis is van algemeen architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang:

- vanwege de Eclectische bouwstijl met fantasie-decoraties en elementen uit de Neo-Hollandse Renaissance en de Franse Neo-Renaissance

- vanwege de rijke en bijzondere ornamentiek in de gevels en het interieur

- als herenhuis in de toenmalige uitbreiding van Zwolle in het groene gebied tussen station en stad

- vanwege de beeldbepalende ligging aan de singel binnen het beschermd stadsgezicht van Zwolle

- vanwege de gaafheid van het exterieur en delen van het interieur