Rijksmonument

Buitenplaats Cartils, Wijlre

Omschrijving onderdeel 1:

HOOFDGEBOUW, XVII en XVIII, mergelstenen gebouw op rechthoekige plattegrond; twee bouwlagen op hoge kelderverdieping; kelders en ronde toren aan achterzijde XV of ouder; uitzwenkend schilddak met leien; op zuidoosthoek een arkeltorentje onder achthoekig leien helmdak, XVII; bakstenen koetshuis als latere uitbreiding aan de oostgevel onder zadeldak met grijze pannen, XIX; exterieur in 1883 ingrijpend veranderd met toevoegingen: a. trap (13 treden) met even breed bordes naar hoofdingang; smeedijzeren balustrade; b. als bekroning van de in het midden van de zuidgevel gelegen ingangspartij is boven de gootlijst een dakkapelachtig bouwsel in mergel geplaatst: tussen twee pilasters met cannelures een blind oeuil-de-boeuf, waarin een uurwerk; naast de pilasters voluutvormige wangen; het geheel bekroond door een fronton, waarop een metalen adelaar; c. balustrade op de ronde toren; d. verder is er kort na 1883 aan de voorgevel rechts van de ingang een houten serre op mergelstenen onderbouw met achthoekig torenvormig element geplaatst; e. aan de westgevel met blindvensters het restant van de borstwering in mergel van een 19e eeuwse muurkas, die inmiddels verdwenen is. De parterre heeft achtruits-vensters, de verdieping zesruits-vensters.

Waardering:

HOOFDGEBOUW van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de architectuur

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer

509966

Complexnaam

Cartils

Provincie

Limburg

Gemeente

Gulpen-Wittem

Plaats

Wijlre

Complexomschrijving

HISTORISCHE BUITENPLAATS CARTILS

Omschrijving complex:

De buitenplaats Cartils, waarvan het huis een middeleeuwse oorsprong heeft, ligt ten zuiden van het dorp Wylre aan de weg naar Wittem op de oostflank van het Geuldal; het uiterste noordoostelijk gebiedsdeel ligt het hoogst. Het complex bestaat uit het hoofdgebouw (kasteel), een poorttoren, waaraan vast de boerderij; verder nog twee oude schuren, een tuinmuur, twee hekken en een tuinhuisje. Het geheel ligt in een kleine landschappelijke aanleg; verder nog de (voormalige) moestuin, de rozentuin, de nieuw-ingerichte voortuin van het huis, het bedrijfsterrein van de boerderij en een weiland. Het complex wordt begrensd door een halfverharde weg in het noorden, aan de oostzijde door een zandweg en weilanden, aan de zuidkant door de Eyserbeek en ten westen door de weg Kapolder (van Wylre naar Wittem). De historische buitenplaats CARTILS omvat de volgende onderdelen: HOOFDGEBOUW (1), PARKAANLEG (2), POORTTOREN (3), BOERDERIJ met SCHUREN (4), IJZEREN HEKKEN (5), TUINMUUR (6) en TUINHUISJE (7).

Binnen het complex bevinden zich de volgende elementen, die niet beschermenswaard zijn: het nieuwe inrijhek, de recent gegraven vijver in het zuidwestelijke parkdeel, de nieuwe inrichtingen van de moestuin, de voortuin en de ernaast gelegen parkeerplaats, de sculptuur in de rozentuin en de nieuwe bedrijfsschuur bij de boerderij.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Waardering van het complex:

De historische buitenplaats Cartils is van algemeen belang vanwege de ouderdom en de cultuurhistorische en landschappelijk-visuele waarden.

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Landhuis	Kastelen, landhuizen en parken	Kasteel, buitenplaats	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Kapolder	10	–	6321 PV	Wijlre	–	–	Ja

Types
Hoofdcategorie	Subcategorie	Beschrijving	Notitie
Kastelen, landhuizen en parken	Kasteel, buitenplaats	–	–

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	P	70	–	Wittem

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1700	1800	–	vervaardiging