Damlaan 6, Eefde

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Den Dam. De kern van de aanleg bestaat uit drie eilanden, waarvan het vierkante, omgrachte terrein met het huis het oudste element vormt (zie kaart 1702). In de derde kwart van de achttiende eeuw is de omgrachting uitgebreid met een vijfhoekig terrein, thans in gebruik als moestuin, en ten oosten daarvan met een langwerpig weiland. Rondom de moestuin loopt een oude beukenhaag. Het eiland wordt aan de noordzijde ontsloten middels een houten brug waarop een houten spijlenhek voorzien van een ijzeren puntrand aan de bovenzijde. Rond de verfraaide buitengracht, die ten dele is verbreed, een strook loofbos met een rondgaande slingerende eikenlaan. Vanaf de laan wisselende zichten op het huis en omringende omgeving. Aan deze eenvoudige aanleg in landschapsstijl (zie kaart 1810), ligt, zover bekend, geen duidelijk ontwerp ten grondslag. Voor het huis ligt een ovaal perk gestoffeerd met solitairen en boomgroepen. Links daarvan een recent herstelde komvormige vijver. Vanaf het huis loopt een zichtlijn naar een weiland waarin een dijklichaam, waarop thans (1997) een dubbele laan op aan is geplant die als zichtlaan fungeert. Deze laan staat aangegeven op de kaarten uit 1778/1779 en uit 1807. Oorspronkelijk werd het de buitenplaats aan de westzijde ontsloten (laan thans nog aanwezig), doch in de derde kwart van de achttiende eeuw werd het goed aan de oostzijde toegankelijk gemaakt, doordat de Damlaan vanaf de Kapperallee werd doorgetrokken. Dit zou een verklaring geven voor het feit dat de lanen scheef op elkaar staan. In de zuidoosthoek van de aanleg een rabattenbos waar een diagonale, in driehoeksverband aangeplante eikenlaan (achttiende-eeuws) doorheen loopt, die aan de overzijde van de Damlaan verder gaat. Langs de rand van dit bos en het aansluitende weiland een achttiende-eeuwse laan van eiken en beuken.

Waardering

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Den Dam van algemeen belang:

- vanwege de formele elementen, zoals de vierkante omgrachting en het 18de-eeuwse lanenstelsel;

- vanwege de eenvoudige aanleg in landschapsstijl die in verloop van tijd tot stand is gekomen;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
510050
Complexnaam
Den Dam
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), ZONNEWIJZER (4), KAS MET KOUDE BAKKEN (5), TUINMANSWONING (6), BOERDERIJ 'BOSMANSHUIS' MET BAKSPIEKER (7). Ten zuiden van het Twenthe-Rijnkanaal en ten noordoosten van Zutphen ligt de buitenplaats Den Dam. In 1399 werd de plaats voor het eerst vermeld toen Gijsbert van Nettelhorst het goed, dat tevoren behoorde aan Evert van den Damme, opdroeg aan Johan van der Capellen. Aan het einde van de zestiende eeuw werd een huis met trapgevels opgetrokken, waarvan Jan de Beyer in 1743 drie tekeningen vervaardigde. Het huis was gelegen binnen een vierkante omgrachting, zoals thans nog aanwezig is, en werd aan de zuidzijde ontsloten door een oprijlaan naar de oude weg Zutphen-Almen Laren. Aan het einde van de achttiende eeuw werd de Damlaan vanaf de Kapperallee doorgetrokken, zodat het huis aan de oostzijde toegankelijk werd gemaakt (zie kaarten uit 1778/1779 en 1783). In deze tijd werd de omgrachte vierkante huisplaats uitgebreid met een langwerpig en een vijfhoekig eiland, waarop een aanleg in landschapsstijl werd gerealiseerd (zie Maatboek, A. de Geus, 1810). In 1765 werd het huis in classicistische stijl verbouwd. Toen werd tevens het koetshuis gebouwd.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt aan de noordzijde bepaald door de spoorlijn Zutphen-Winterswijk, aan de zuidzijde door de gemeentegrens Eefde-Gorssel. De westzijde grenst aan de buitenplaats het Klaphek en de oostzijde volgt de groenstrook rechts van de boerderij.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS DEN DAM is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege het in oorsprong 16de-eeuwse huis dat in de 18de eeuw in classicistische stijl werd verbouwd;

- vanwege de 16de-eeuwse vierkante omgrachting, die in de 18de eeuw is uitgebreid met twee eilanden;

- vanwege de eenvoudige aanleg in landschapsstijl;

- vanwege het complex van de bouwkundige onderdelen en de tuin- en parkaanleg.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Historische aanleg Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Damlaan 6 7211 CJ Eefde BY Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
G 332 Gorssel
G 710 Gorssel
G 711 Gorssel
Naar boven