In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), ZONNEWIJZER (4), KAS MET KOUDE BAKKEN (5), TUINMANSWONING (6), BOERDERIJ 'BOSMANSHUIS' MET BAKSPIEKER (7). Ten zuiden van het Twenthe-Rijnkanaal en ten noordoosten van Zutphen ligt de buitenplaats Den Dam. In 1399 werd de plaats voor het eerst vermeld toen Gijsbert van Nettelhorst het goed, dat tevoren behoorde aan Evert van den Damme, opdroeg aan Johan van der Capellen. Aan het einde van de zestiende eeuw werd een huis met trapgevels opgetrokken, waarvan Jan de Beyer in 1743 drie tekeningen vervaardigde. Het huis was gelegen binnen een vierkante omgrachting, zoals thans nog aanwezig is, en werd aan de zuidzijde ontsloten door een oprijlaan naar de oude weg Zutphen-Almen Laren. Aan het einde van de achttiende eeuw werd de Damlaan vanaf de Kapperallee doorgetrokken, zodat het huis aan de oostzijde toegankelijk werd gemaakt (zie kaarten uit 1778/1779 en 1783). In deze tijd werd de omgrachte vierkante huisplaats uitgebreid met een langwerpig en een vijfhoekig eiland, waarop een aanleg in landschapsstijl werd gerealiseerd (zie Maatboek, A. de Geus, 1810). In 1765 werd het huis in classicistische stijl verbouwd. Toen werd tevens het koetshuis gebouwd.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt aan de noordzijde bepaald door de spoorlijn Zutphen-Winterswijk, aan de zuidzijde door de gemeentegrens Eefde-Gorssel. De westzijde grenst aan de buitenplaats het Klaphek en de oostzijde volgt de groenstrook rechts van de boerderij.

Waardering

De HISTORISCHE BUITENPLAATS DEN DAM is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege het in oorsprong 16de-eeuwse huis dat in de 18de eeuw in classicistische stijl werd verbouwd;

- vanwege de 16de-eeuwse vierkante omgrachting, die in de 18de eeuw is uitgebreid met twee eilanden;

- vanwege de eenvoudige aanleg in landschapsstijl;

- vanwege het complex van de bouwkundige onderdelen en de tuin- en parkaanleg.