Inleiding

Het SLUISCOMPLEX in Leidschendam dateert uit 1886-1888 en bestaat uit de SLUISWERKEN met zes gietijzeren LANTAARNPALEN, twee OPHAALBRUGGEN, en een SLUISWACHTERSKANTOOR in de stijl van de Neo-Hollandse Renaissance.

Op 18 juli 1882 besloten de Provinciale Staten tot verbetering van de vaarweg van Leiden naar Rotterdam en de aanleg van een nieuw sluiscomplex ter vervanging van de oude zeventiende eeuwse sluis in Leidschendam.

De uitvoering van het werk begon in 1886 en een jaar later werd de sluis in gebruik genomen.

De oplevering van het sluiskantoor volgde in het jaar daarna. De ontwerper van de sluiswerken was vermoedelijk civiel-ingenieur H. de Mol van Otterloo die werkte onder verantwoordelijkheid van de hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat van Zuid-Holland, J. van der Vegt. Uitvoerder was de aannemer M.A.J. Taverne uit 's Gravenhage.

De Utrechtse architect F.J. Nieuwenhuis maakte het ontwerp voor het kantoor waarvan de fundamenten werden gelegd door M.A.J. Taverne.

De bouw werd uitgevoerd door J. Vermeer uit Hekendorp. Voor de hoofdentree aan de Delftsekade stond aanvankelijk een portaal met tympaan op Dorische kolommen.

Dit is in verband met verbetering van de verkeersdoorstroming in de jaren vijftig gesloopt.

De twee bruggen zijn in 1887 vervaardigd door G.B. Meijer in Musselkanaal in Groningen. Rond 1970 werden twee voetgangersbruggen gemonteerd aan de bestaande oeververbindingen en omstreeks 1980 werden brugdek en windwerk van de brug aan de Delftse zijde vervangen.

De noordoostelijke hameistijl van deze brug is geheel vernieuwd na zware verkeersschade.

De zes gietijzeren windwerken annex lantaarnpalen zijn afkomstig uit de machinefabriek Th. Rouakkers en zonen te Helmond.

Omschrijving

Het sluiscomplex bestaat uit een rechthoekige dubbele sluiskolk met drie sluishoofden en over de twee uiterste sluishoofden twee ophaalbruggen.

De lantaarnpalen staan op de gemetselde kaden aan weerszijden van de sluiskolken en aan de zuidzijde staat het sluiswachterskantoor.

Het complex vormt een knooppunt van scheepvaart- en wegverkeer en vormt een belangrijk onderdeel van het beschermde dorpsgezicht van Leidschendam.

Waardering

Het sluiscomplex in Leidschendam is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als gaaf en compleet voorbeeld van een negentiende eeuws sluiscomplex met een dubbele sluiskolk. Het sluiscomplex is tevens van algemeen belang vanwege de architectuur- historische waarde wegens de gaafheid in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering van de verschillende onderdelen en met name de bijzonder rijk uitgevoerde Neo-Hollandse Renaissancestijl van het sluiswachterskantoor.

Voorts is het sluiscomplex in hoge mate van stedebouwkundig belang vanwege de bijzondere ruimtelijke samenhang tussen de verschillende onderdelen en bezit het situationele waarde vanwege de zeer beeldbepalende situering van het complex in de dorpskern van Leidschendam als hoofdbestanddeel van het beschermde dorpsgezicht.