Inleiding

In 1941 naar ontwerp van A.J. Kropholler tot stand gekomen RAADHUIS met bijbehorende LANTAARNPALEN, gebouwd ten behoeve van de nieuwe gemeente Leidschendam waartoe op 1 januari 1938 Veur en Stompwijk werden samengevoegd. Het raadhuis, uitgevoerd in de traditionele vormen van de Delftse School, werd door aannemer G.A. Baaten uit Waspik op 1 april 1941 opgeleverd. Al vrij snel na de oplevering vroeg het gemeentebestuur aan de architect om plannen te maken voor een uitbreiding. Kropholler ontwierp twee vleugels aan het gebouw, waarvan de zuidelijke in 1961 in gebruik werd genomen. In 1978 werd begonnen aan de bouw van de tweede vleugel en een uitbreiding aan de achterzijde. De uitbreiding aan de achterzijde is voor bescherming van ondergeschikt belang. De beide vleugels, hoewel zeer waardevol vanwege hun aansluitende stijl, komen vanwege hun bouwjaar nog niet in aanmerking voor bescherming door het rijk.

Omschrijving

Het raadhuiscomplex ligt aan het eind van een 32 meter lange oprijlaan, de Raadhuislaan. De grond waarop het raadhuis staat, werd bij de bouw met twee meter opgehoogd en loopt af door middel van taluds. Voor de hoofdingang is in het verlengde van de Raadhuislaan een trap aangebracht. Aan de bovenzijde van deze trap staan de twee lantaarnpalen. Het interieur van het raadhuis verkeert nog nagenoeg in oorspronkelijke staat en bevat onder meer meubilair van Kropholler, waaronder bronzen lampen uitgevoerd door de firma J.L. Janssen uit Rotterdam. In de wanden van het trappenhuis zijn symbolische figuren, latijnse spreuken en glas-in-lood ramen aangebracht, de laatste naar ontwerp van J.L.C. Kropholler en R.J. Veendorp. In het trappenhuis en aan de voorgevel bevindt zich beeldhouwwerk van de Haagse kunstenaar J.C. Altdorf. De kunstschilder Dirk Nijland vervaardigde een schildering, die zich in de hal bevindt en een gezicht op de oude dorpskern voorstelt. De raadszaal is opgesierd met een aantal wapens en glas-in-lood ramen, die geschonken zijn door de gemeente Vlissingen (voor de geboden hulp na de oorlog), Nieuwe Tonge (voor hulp tijdens de watersnoodramp) en de burgerij (ter ere van de bevrijding). Er zijn tevens twee ramen gewijd aan het 50-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina in 1948. De raadszaal is in 1980 gerenoveerd. Het omringende, rechthoekige park heeft een eenvoudige groenaanleg, waarin langs de Koningin Wilhelminalaan een U-vormige gracht loopt om de zij- en achterkanten van het raadhuis heen. Aan weerszijden van de Raadhuislaan is naar ontwerp van Kropholler een woonwijk gebouwd, die qua stijl en vormentaal overeenkomt met het raadhuis.

Waardering

Het raadhuiscomplex is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als eerste raadhuis van de gemeente Leidschendam en wegens de herkenbare typologie als uitdrukking van de bestuurlijke ontwikkeling in Nederland op lokaal niveau. Het raadhuiscomplex is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een gebouw in de stijl van de Delftse school en als gaaf en representatief voorbeeld uit het raadhuis-oeuvre van de architect A.J. Kropholler en vanwege de hoge mate van gaafheid in hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik van zowel het in- als het exterieur. Het raadhuis heeft stedebouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende situering langs de Koningin Wilhelminalaan en aan het eind van de Raadhuislaan en vanwege de ruimtelijke relatie met de omringende groenaanleg.