Grotestraat 49, Bedum

Inleiding

De R.K. KERK "Maria ten Hemelopneming" werd in 1881 in gebruik genomen. Sindsdien moesten er nog enkele ornamenten worden geplaatst en hebben er een aantal wijzigingen plaatsgevonden. In 1883 werd het Moeder Godsaltaar geplaatst en in 1887 werden de 14 staties, vervaardigd door Eugène de Fernelmont uit Den Bosch, aangebracht. In de periode 1891-1906 kreeg het gebouw een tegelvloer, werden de vensters van het middenschip voorzien van gebrandschilderde ramen, kwam er een biechtstoel en werden twintig, nog uit de oude kerk afkomstige banken, vervangen door nieuwe. In 1925 kreeg de kerk electrisch licht en in 1928 werd voetverwarming aangelegd. In 1934/35 vond er een grote restauratie plaats waarbij het gebouw van binnen werd gestucadoord, er een nieuwe tegelvloer werd gelegd, er boven het priesterkoor en het Maria- en Jozefaltaar gebrandschilderde ramen werden aangebracht, vervaardigd door glazenier Joep Nicolas uit Roermond en waarbij de staties werden overgeschilderd in dezelfde kleur. In 1962 kwam er een nieuwe preekstoel en werd het Jozefaltaar afgebroken om plaats te maken voor zo'n veertig zitplaatsen. Tijdens de restauratie van 1967/68 werden de gebrandschilderde ramen in aluminium sponningen geplaatst. In 1969 werd het priesterkoor verhoogd, werd de preekstoel omgebouwd tot twee verhoogde lezenaars, de communiebanken links en rechts van het priesterkoor gezet en op het priesterkoor een nieuw altaar geplaatst. Tijdens de afbraak van de St. Martinuskerk in Groningen kwam de kerk in het bezit van een fraaie biechtstoel uit deze kerk. Het in 1819 gebouwde orgel dat uit de oude kerk was overgebracht, is vervangen door een electronisch orgel. De parochianen schonken de kerk in 1946 twee nieuwe luidklokken van de firma Van Bergen uit Heiligerlee, nadat de oude er in 1943 waren uitgehaald. Ondanks deze wijzigingen heeft het interieur voldoende kwaliteiten behouden om voor bescherming in aanmerking te komen.

Omschrijving

Een in neogotische stijl opgetrokken eenbeukige kruisKERK met vijfhoekige absis, gebouwd in een bruine baksteen op een trasraam van bruine klinkers met schuin aflopende rollaagbeëindiging. Het samengestelde dak is gedekt met leien in maasdekking en wordt omsloten door een zinken goot. Op het dak vijf kleine houten dakkapellen onder een zadeldak met houten luik met vierpasmotief, en op de nok van de absis een pinakel met torenkruis. Aan de voorzijde is een naar boven toe smaller wordende toren geplaatst, vier bouwlagen hoog, met ingesnoerde torenspits met bol en torenkruis en een uitgebouwde, driehoekige traptoren onder een driezijdig schilddakje aan de zuidzijde. De zijgevels en hoeken van het kerkgebouw worden ondersteund door gemetselde steunberen die ook binnenwaarts zijn geplaatst. De gevels worden geleed door spitsboogvensters met tracering, glas-in-lood en hardstenen afzaat.

De hoofdentree bevindt zich in de toren aan de westzijde en bestaat uit een dubbele gelakt houten korfboogvormige deur met decoratieve gehengen onder een eensteens korfboog. Boven de entree, op de tweede bouwlaag, een groot spitsboogvenster met tracering en glas-in-lood met onder de lekdorpel een in vier vakken gemetseld vlak. Aan weerszijden is aan de bovenzijde een rond venstertje met davidster motief geplaatst. De noordgevel heeft op de tweede bouwlaag twee blinde spitsboogvensters en de zuidgevel één. Op de derde bouwlaag hebben noord- en westgevel twee hoge blinde spitsboogvensters met daartussenin twee spitsboogvensters met een rond vlak erboven, dat bij de westgevel in beslag wordt genomen door een wijzerplaat. De zuidgevel heeft dezelfde indeling maar met slechts één blind spitsboogvenster. De vierde verdieping heeft aan alle zijden vier blinde spitsboogvensters met in de middelste twee, houten roosters. De traptoren heeft bovenin drie spitsboogvensters met glas-in-lood en een aantal smalle venstertjes.

De noord- en zuidgevel van het kerkgebouw hebben elk vijf spitsboogvensters, onderbroken door het transept. Het noorder- en zuider transept hebben beide een tuitgevel met schouders. De gevels worden ingedeeld door een groot spitsboogvenster met tracering en glas-in-lood, geflankeerd door twee blinde spitsboogvensters met erboven twee ronde vensters met davidster motief. Het noorder transept heeft onder het grote venster een dubbele korfboogvormige, gelakte houten deur met ijzeren gehengen en een natuurstenen stoep. In de top van de beide transepten bevindt zich een blind spitsboogvenster met tracering waarbinnen twee kleine glas-in-lood vensters zijn uitgespaard, met aan weerszijden nog twee blinde spitsboogvensters. In de zijgevels van het noorder- en zuider transept is een spitsboogvenster aangebracht, eveneens met tracering en glas-in-lood. Tussen het zuider transept en de vijfhoekige absis is een lage aanbouw geplaatst onder een met leien bedekt schilddak, met in de oostgevel een spitsboogvenster. Aan de oostzijde van het noorder tansept bevindt zich een driehoekig absidiool met driezijdig tentdak en drie spitsboogvensters.

In het INTERIEUR zijn ondermeer vermeldenswaard: het stergewelf, de kleurig betegelde vloer (1934), de veertien kruiswegstaties, het hoofdaltaar in de koorsluiting met de gebrandschilderde ramen waarop de heiligen St. Walfridus en St. Radfridus, St. Willibrordus en St. Ludgerus staan afgebeeld, het Maria-altaar in het absidiool, het zwart marmeren zeshoekige doopvont, de houten kerkbanken, de houten biechtstoel in het zuidelijke transept en de houten orgeltribune. In het voorportaal de tegelvloer en de bakstenen trap naar de toren; (in de toren het uurwerk in een houten kast.)Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg.

Waardering

Rooms-katholieke kerk van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang

- als voorbeeld van een evenwichtige neogotische kerk uit de tweede helft van de 19de eeuw

- vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp

- als voorbeeld van een bescheiden representant van het oeuvre van A. Tepe

- vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur en een groot deel van het interieur

- vanwege het sobere, maar verzorgde materiaalgebruik

- vanwege de beeldbepalende ligging aan de Grotestraat

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
510651
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Complexomschrijving

Inleiding

Complex bestaande uit een rooms-katholieke KERK "Maria ten Hemelopneming", een PASTORIE en een BEGRAAFPLAATS met ROUWKAPEL. De kerk is in 1880/81 gebouwd naar een ontwerp van architect A. Tepe in neo-gotische stijl, op de plaats van een oude kerk uit 1803. Aannemer bij de bouw was C. van Schaik uit Utrecht. De pastorie, die in de tijd van de oude kerk werd gebouwd, bleef bewaard. Dit uit 1857 daterende pand werd ontworpen door architect J.F. Scheepers uit Groningen. Op het terrein achter de kerk werd in de winter van 1876/77 de begraafplaats aangelegd, die in vier klassen werd verdeeld. In 1878 kreeg architect J. Balvert uit Pannerden opdracht een tekening te maken in gotische stijl van een rouwkapel. In 1880 werd de kapel gebouwd door dezelfde aannemer als van de kerk, C. van Schaik.

Kerk en pastorie zijn middels een tussenlid met elkaar verbonden en liggen beide aan de Grotestraat. De kerk ligt achteruit aan een iets verhoogd gelegen voorplein, dat van de straat gescheiden wordt door een bakstenen muurtje met pijlers en stalen buizen. Een stoep van baksteen vormt de entree tot het plein. Links van het kerkterrein loopt een pad naar achteren naar de begraafplaats.

Waardering

Complex, bestaande uit kerk, pastorie en begraafplaats van algemeen belang

- als voorbeeld van een coherent, doch uit verschillende bouwtijden bestaand rooms-katholiek complex uit de tweede helft van de 19de eeuw

- vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp

- vanwege de hoge mate van gaafheid van het complex

- vanwege het sobere, maar verzorgde materiaalgebruik

- vanwege de beeldbepalende ligging aan de Grotestraat

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kerk Religieuze gebouwen Kerk en kerkonderdeel oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Grotestraat 49 9781 HB Bedum Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Religieuze gebouwen Kerk en kerkonderdeel Kruiskerk
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
K 468 Bedum
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1880 1881 vervaardiging
1934 1935 restauratie
1967 1968 restauratie
Naar boven