Marlot, 's-Gravenhage
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
HOOFDGEBOUW (Huis Marlot). Het huidige huis Marlot ontstond waarschijnlijk aan het einde van de 17de eeuw uit de hofstede 'de Blaauwe Camer' die al in het midden van de 15de eeuw werd genoemd. Vermoedelijk werd aan deze hofstede een onderkelderde, stenen herenkamer gebouwd die op laat 17de-eeuwse kaarten (GA 's-Gravenhage, huisarchief Marlot) wordt afgebeeld. In de 18de en 19de eeuw werd huis Marlot een aantal keren verbouwd en vergroot waarbij de 17de-eeuwse kelders en een deel van het opgaande muurwerk van de voormalige hofstede werden gespaard, zoals te zien is in de dikte van de muren en aan de keldergewelven. In 1917 kocht de gemeente 's-Gravenhage de buitenplaats Marlot en vestigde in het hoofdgebouw een school. In het koetshuis aan de westzijde van het hoofdgebouw werd een gymzaal ondergebracht. Vanaf de jaren '80 van de 20ste eeuw wordt het huis als kantoor gebruikt en is vrijwel geheel voor deze functie ingericht. Het witgepleisterde huis Marlot bestaat thans uit drie, elk op rechthoekige grondslag opgetrokken gekoppelde bouwvolumes: het eigenlijke huis, en tegen de westgevel het voormalige koetshuis en een vermoedelijk 18de-eeuwse aanbouw. Het huis wordt overkapt door twee, met grijze pannen gedekte, bij elkaar getrokken schilddaken, waartussen een - thans overdekte- zakgoot. Op het dak bevinden zich twee schoorstenen, beide voorzien van een spitse kap. De dakschilden zijn voorzien van een aantal dakkapellen. Het huis is voorzien van schijnbaar regelmatige gevelindelingen, die waarschijnlijk als gevolg van de diverse bouwfasen die het huis heeft gekend is ontstaan. De gevels zijn thans voorzien van empirevensters. In de zuidgevel bevindt zich de entree bestaande uit een dubbele paneeldeur met bovenlicht, boven een natuurstenen trap met bordes. De aanbouw en het koetshuis worden overkapt door samengestelde schilddaken. De zuidgevel van het koetshuis is voorzien van recent (ca. 1988) geplaatste hoge rondboogvensters en van dakkapellen op het dakschild, de overige gevels zijn onregelmatig ingedeeld. Het interieur van huis Marlot is voor bescherming van rijkswege van ondergeschikt belang vanwege de gedane aanpassingen en verbouwingen in het verleden om het gebouw als school en thans als kantoor te kunnen gebruiken.
Waardering
Het HOOFDGEBOUW van de historische buitenplaats Marlot is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de architectonische vormgeving;
- vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats;
- vanwege de kenmerkende ligging binnen het park dat een 17de-eeuwse infrastructuur kent en een vroeg-19de-eeuwse invulling in landschapsstijl.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving complex
De historische buitenplaats Marlot is gelegen op de grens tussen Wassenaar en 's-Gravenhage, ten oosten van de duinenrand. Vermoedelijk ontstond in de 17de eeuw uit de boerenhofstede de 'Blaauwe Camer', die al in de 15de eeuw werd vermeld, de buitenplaats Marlot. In 1640 werd de 'Blaauwe Camer' eigendom van David de Marlot, die zijn naam aan het buiten heeft gegeven. Op enkele bewaard gebleven laat 17de-eeuwse kaarten (GA '_-Gravenhage, huisarchief Marlot) is de buitenplaats afgebeeld. Op een kaart uit 1676 is een L-vormig, deels onderkelderde hofstede met een topgevel in de langsgevel en waarbij een paar hooibergen staan, weergegeven. De kelders en waarschijnlijk delen van het opgaand muurwerk van deze hofstede zijn in het huidige hoofdgebouw (huis Marlot) nog aanwezig. Ook de 17de-eeuwse infrastructuur van de aanleg die op deze kaarten wordt weergegeven is thans in hoofdlijnen nog aanwezig: lanen, waterlopen en weidegronden zijn nog altijd herkenbaar aanwezig in de historische tuin- en parkaanleg van Marlot. Waarschijnlijk werd tussen 1802 en 1828 in de westelijke strook van de aanleg het park in landschapsstijl aangelegd door de toenmalige eigenaar Samuel van Hoogstraten. In 1917 werd de buitenplaats Marlot door de erfgenamen van de heer H.E. Baron van Herzeele verkocht aan de gemeente 's-Gravenhage die in het hoofdgebouw een school onderbracht en een gymzaal in het voormalige koetshuis liet bouwen. In 1920 werd op het oostelijke deel van de buitenplaats Marlot de villawijk Marlot gebouwd (architecten C. Brandes, W. Verschoor en J.J. Hellendoorn). Dit deel met de villawijk behoort vanaf dat moment niet langer bij de historische tuin- en parkaanleg van Marlot. In 1927 werd direct ten noord-westen van huis Marlot een grote tennishal, in de stijl van de Haagse School, gebouwd naar ontwerp van Co Brandes. Tevens werden bij de tennishal een aantal tennisvelden aangelegd (thans twaalf). De tennishal en -velden zijn gelegen ter plaatse van de voormalige moestuinen en worden deels omringd door 17de- en 18de eeuwse fruitmuren. De tennisbanen maken geen deel uit van de bescherming van rijkswege, vanwege te geringe monumentale waarde, maar zijn wel gelegen binnen de omgrenzing van het complex. De historische buitenplaats Marlot wordt in het noorden begrenst door de Leidse Straatweg, in het zuiden door de Bezuidenhoutseweg, in het oosten door de wijk Marlot en in het westen door de weilanden behorende bij de voormalige buitenplaats Reigersbergen. De omgrenzing van de historische buitenplaats is aangegeven op de bij de registeromschrijving bijbehorende kaart en wordt in onderdeel 2 van dit complex nader gespecificeerd.
De historische buitenplaats Marlot is uit de volgende samenstellende onderdelen opgebouwd:
1. Hoofdgebouw (huis Marlot), zie voor omschrijving hierna;
2. Historische tuin- en parkaanleg, idem;
3. Fruitmuur, idem;
4. Fruitmuur, idem;
5. Twee tuinmuren met entree, idem;
6. Brug met toegangshek, idem;
7. Brug, idem;
8. Tennishal, idem.
Buiten de bescherming van rijkswege vallen alle niet genoemde opstallen in de vorm van losstaande opslagruimten, schuren, hokjes e.d., wegens te geringe monumentale waarden.
De historische buitenplaats Marlot is in cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch opzicht van algemeen belang, vanwege:
- het in oorsprong 17de-eeuwse huis Marlot dat ontstaan is vanuit de al in de 15de eeuw vermelde hofstede de 'Blaauwe Camer' en de 18de, 19de en 20ste eeuw vergroot en gemoderniseerd werd;
- de karakteristieke historische tuin- en parkaanleg die in hoofdlijnen een 17de-eeuwse infrastructuur bezit en waarbinnen in de eerste helft van de 19de eeuw een landschappelijk deel werd aangelegd;
- de fraaie 17de-eeuwse retranchementen-fruitmuur, de 18de-eeuwse fruitmuur met steunberen en de 19de-eeuwse en 20ste-eeuwse tuinmuur met entree;
- de uit 1927 daterende tennishal in Haagse Schoolstijl, naar ontwerp van de architect Co Brandes, als bijzondere en uit economische overwegingen ontstane toevoeging;
- de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Landhuis | Kastelen, landhuizen en parken | Kasteel, buitenplaats | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Leidsestraatweg | 77 | – | 2594 BB | 's-Gravenhage | – | – | Ja |
| Leidsestraatweg | 77 | A | 2594 BB | 's-Gravenhage | – | – | – |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | AR | 851 | – | 's-Gravenhage |