Inleiding

Voormalige KANTOORWONING in 1933 ontworpen door architect A.R. Wittop Koning in opdracht van notaris jhr. mr. S.M.S. de Ranitz. Het pand dat is opgetrokken in een aan de Delftse School verwante stijl, werd gebouwd op de fundamenten van het huis van de grootvader van De Ranitz met materialen die bij de afbraak waren vrijgekomen. Het huis heeft dan ook nog de oude kelder van het vorige huis, die onder het hele pand doorloopt. Wittop Koning liet het KOETSHUIS van het oude huis staan en integreerde het met zijn eigen ontwerp. In 1947 werd een deel van het koetshuis bij het woonhuis getrokken. In 1954 voegde Wittop Koning een erker met balkon toe aan de voorzijde van het huis. Het pand ligt op een zeer ruime, omgrachte kavel grond met diepe tuin met hoge bomen aan de Hoofdstraat-Winsum. De oprit naar de woning wordt gemarkeerd door een ijzeren TOEGANGSHEK, daterend uit de tijd van het oude huis. Het 19de-eeuwse hek bestaat uit twee grote, gegroefde ijzeren pijlers en één kleine, drie beweegbare hekken met ijzeren regels en stijlen en twee ijzeren vleugelstukken. Naast het pand ligt het voormalige, monumentale notariskantoor (nu gemeentehuis) gebouwd voor de vader van jhr. mr. S.M.S. de Ranitz.

Omschrijving

Twee bouwlagen hoge KANTOORWONING, opgetrokken op een L-vormige plattegrond. Het pand is gebouwd in rode baksteen op een trasraam van gesinterde klinkers. Het samengestelde zadel-schilddak is gedekt met een bruin geglazuurde Friese golfpan, heeft één gemetselde schoorsteen op de nok en wordt omlijst door een rechthoekige goot op houten klossen, afgezet met zink. De oost- en zuidzijde van het pand hebben een asymmetrische topgevel met een decoratieve rollaag langs de dakrand. Verticale glas-in-lood vensters met met zink bekleedde onderdorpels onder een rollaag van gesinterde steen geleden de gevels.

De hoofdentree bevindt zich aan de noordzijde en bestaat uit een rondboogvormige deur met een glas-in-lood bovenlicht in keperboogvorm onder een gesinterde keperboogrollaag. Een gemetselde stoep van twee treden met aan weerszijden een muurtje van gesinterde baksteen vormt de toegang. Behalve de entree bevinden zich in deze gevel vijf glas-in-lood vensters met een gesinterde rollaag, drie in de grond verzonken keldervensters met horizontale diefijzers en een klein venster bovenin de gevel. Op het dakvlak van de noordgevel twee houten dakkapellen, een enkelvoudige en een samengestelde, met openslaande glas-in-lood ramen.

De oostzijde heeft twee tweezijdige, spiegelbeeldig geplaatste erkers, waarvan die aan de rechterzijde doorloopt op de verdieping en eindigt in een balkon met houten borstwering. De andere erker, een latere toevoeging (1954), is één bouwlaag hoog met bovenop een gemetseld balkon, dat via een glasdeur te bereiken is. In elke zijde van beide erkers een venster, eveneens op de verdieping van de rechter. Tussen beide erkers in bevindt zich een glasdeur onder een rollaag.

De topgevels aan de oost- en zuidkant zijn identiek van indeling: beneden een glas-in-lood venster met een smal tweeruits venster onder het kalf, erboven een tweeruits venster en in de top een venster met een driehoekig venster erop, dat de top vult.

Aan de westzijde een glasdeur, twee tweeruits- en twee eenruits vensters. In het dakvlak erboven een enkele en een dubbele houten dakkapel.

Het oude KOETSHUIS is vastgebouwd aan de west- en noordgevel en is opgetrokken in een rood-bruine baksteen onder een schilddak gedekt met een grijze Hollandse pan. Op de nok twee houten pirons en een gemetselde schoorsteen. Rond het dak een bakgoot op ijzeren klampen. In de westgevel van het koetshuis een houten deur met twee gietijzeren getoogde vensters met roedenverdeling en een staand, tweedelig glas-in-lood venster. In de zuidgevel een glasdeur, een tweeruits venster en een smal glas-in-lood venster dat meteen in de muur is aangebracht. In de oostgevel dubbele opgeklampte garagedeuren onder een liggende ellipsboog en een staand venster. De noordgevel is blind.

In het INTERIEUR waarvan de indeling grotendeels ongewijzigd is gebleven, evenals het kleurgebruik [met name in de studeerkamer (rood)] zijn vermeldenswaard: de betegelde vloeren van de hal en keuken; de balkenplafonds van de kamers op de begane grond; de paneeldeuren en suitedeuren met origineel hang-en sluitwerk, en de vensterbanken van Belgisch hardsteen.

Waardering

Kantoorwoning en toegangshek van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang

- als voorbeeld van een grote kantoorwoning uit 1933

- als goede representant van het werk van architect Wittop Koning

- vanwege het sobere, zeer verzorgde materiaalgebruik

- vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur en grote delen van het interieur

- vanwege de bijzonder ruime en fraaie ligging op een omgracht terrein aan de Hoofdstraat-West

- vanwege de ruimtelijk-visuele en historisch gezien, functionele relatie met het ernaast gelegen huidige gemeentehuis.