Inleiding

Voormalige PASTORIE met aangebouwde CONSISTORIE, behorend bij de Nederlands Hervormde kerk die reeds van rijkswege beschermd is (monumentnummer 35867). De pastorie is gebouwd in opdracht van de Nederlands Hervormde gemeente onder architectuur van W. Reitsema uit Leens. Het pand kwam in 1938 gereed op de plaats van een oudere pastorie uit 1867. Een negentiende-eeuws HEK dat de pastorietuin van de straat scheidt, stamt nog uit de tijd van de oude pastorie. Het ijzeren hek heeft twee beweegbare delen en bestaat uit gietijzeren pijlers en smeedijzeren regels en stijlen met ijzeren punten als bekroning. De hoofdpijlers dragen een dennenappel. De pastorie is opvallend gelegen op een oude zandrug naast de Nederlands hervormde kerk en heeft aan de achterzijde een gracht die verder als sloot is doorgetrokken. Een markante rij lindebomen scheidt aan de noordzijde het pastorieterrein van het kerkterrein en aan de zuidzijde vormt een oude stenen muur de begrenzing. Het gebouw is nu particulier eigendom.

Omschrijving

De in een kubistisch expressionistische trant opgetrokken PASTORIE heeft rood-bruine bakstenen gevels op een trasraam van harde klinkers dat tot de onderdorpels van de vensters reikt. Het pand bestaat uit verschillende bouwblokken, deels één en deels twee bouwlagen hoog, onder een samengesteld plat dak, waarop bitumen met grind (oorspronkelijk mastiek). De blokken worden van elkaar gescheiden door iets hoger opgemetselde schoorstenen. Aan de voorzijde (westzijde) bevindt zich een bouwblok met dakterras, dat bereikbaar is via openslaande deuren. Om het dakterras loopt een gemetselde borstwering steunend op telkens twee rolletjes van aardewerk. In het trasraam van dit bouwblok zijn betonnen uitsteeksels bevestigd waarop een houten bloembak met zinken bak. De vensters zijn overwegend horizontaal gericht. De voorgevel heeft in totaal drie grote horizontale vensters, waarvan dat in het geveldeel met dakterras aan weerszijden een smal staand venster met glas-in-lood heeft. Twee kleine vierkante glas-in-lood vensters markeren het grote venster op de verdieping. De zuidgevel heeft drie grote vensters waarvan er twee met glas-in-lood zijlicht. De achtergevel (oostgevel) heeft twee grote glas-in-lood vensters met zijlicht en een klein vierkant glas-in-lood venster, dat de plaats van het toilet aangeeft. Aan de achterzijde tevens twee staande vensters die de keuken markeren; eronder twee keldervensters. Boven dit keukendeel is een plat dak met erachter een geveldeel met drie glas-in-lood vensters die oplopen in lengte. De noordgevel heeft een groot vensters met zijlicht op de begane grond, en op de verdieping nog één met drie vierkante glas-in-lood venstertjes ernaast. Aan deze zijde bevindt zich ook de hoofdentree. Deze bestaat uit een portiek met betonnen luifel waarop een bol is geplaatst, twee houten deuren met drie glas-in-lood ruiten erin en een bakstenen stoep met betonnen bovenkant. De ene deur ontsluit het woonhuis, de andere de dienstingang. Het portiek is opzij dichtgezet met een stalen negenruits "windscherm". De noordgevel heeft een platte, één bouwlaag hoge aanbouw op rechthoekige plattegrond, dat oorspronkelijk de CONSISTORIE met berging herbergde en een gang met bijkeuken. Een hoge dubbele, houten deur verleent aan de westzijde de toegang tot de consistorie. In de zijgevel (noord) vier hooggeplaatste vierkante vensters met aan de achterzijde een groter vierkant venster. De toegangsdeur tot de bijkeuken bevindt zich aan de achterzijde in een uitgebouwd geveldeel. Twee ijzeren negenruits venters markeren de zijgevel (zuid) van de bijkeuken. Het deels onderkelderde woonhuis heeft nog een grotendeels gaaf INTERIEUR met de originele indeling. Met name de trap in de hal met Art Déco motieven en de geometrisch opgebouwde schouwen in de kamers zijn het vermelden waard.

Waardering

Pastorie met hek van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde - als voorbeeld van een pastorie uit 1938 met een negentiende-eeuws hek - als goede representant van het oeuvre van architect W. Reitsema uit Leens - vanwege de opvallende kubistische vormgeving - vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van het exterieur van pastorie en hek - vanwege de nog geheel gave indeling van het interieur van de pastorie - vanwege de functionele en ruimtelijk-visuele relatie met de ernaast gelegen kerk - vanwege de fraaie ligging op de oud zandrug