Inleiding

De ALGEMENE BEGRAAFPLAATS bestaat uit de volgende complexonderdelen: 1. De AANLEG 2. Het POORTGEBOUW 3. De GRAFTOMBE DE GIJSELAAR De ALGEMENE BEGRAAFPLAATS is aangelegd in 1829 in landschapsstijl in opdracht van de gemeente Doesburg op een afgegraven bastion van de vestingwerken even buiten de Meipoort. Het neoclassicistische poortgebouw is gebouwd naar ontwerp van J.D. Zocher jr., die vermoedelijk ook heeft getekend voor het ontwerp van de begraafplaats.

In 1827 werd bij Koninklijk Besluit bepaald dat gemeenten met meer dan duizend inwoners per 1 januari 1829 over een begraafplaats buiten de bebouwde kom dienden te beschikken, waarmee een einde zou komen aan de onhygiënische gewoonte van het begraven in kerken en op kerkhoven binnen de stad. Ook Doesburg diende om te zien naar een nieuwe begraafplaats buiten de veste. De moeilijkheid hierbij was dat het oppervlak aan niet-bebouwde grond binnen de gemeente zeer beperkt was en bovendien voor een groot deel zo laag gelegen, dat het niet als watervrij kon worden beschouwd. Uiteindelijk werd besloten de oude Molenberg buiten de Meipoort te egaliseren en voor begraving geschikt te maken.

Omschrijving

De begraafplaats is gelegen binnen het beschermde gezicht Doesburg aan de Meipoortstraat 67 op een terrein met een onregelmatig gevormde omtrek. Het oudste gedeelte heeft een ovale plattegrond en is gelegen op een bastion in de Hessengracht. Het poortgebouw ligt in een bocht van de Meipoortstraat, nabij de splitsing van de Meipoortstraat en de Meipoortwal. Het poortgebouw neemt vrijwel de gehele entree tot het in de gracht gelegen bastion in beslag en geeft toegang tot de lange zijde van het ovaal. Rond 1940 is tussen het bastion en het schuin erachter gelegen ravelijn een stuk stadsgracht gedempt, zodat de begraafplaats aanzienlijk kon worden uitgebreid. Op de grens van de oude begraafplaats en de uitbreiding staat in de as van het poortgebouw een eenvoudig baarhuisje (XIXB-XXa). Het baarhuisje vormt weliswaar de visuele afsluiting van het hoofdpad, maar is architectuurhistorisch van weinig belang. Het baarhuisje en de uitbreiding van de begraafplaats blijven buiten de bescherming.

Waardering

BEGRAAFPLAATSCOMPLEX, bestaande uit de Algemene Begraafplaats, aangelegd in 1829 in landschapsstijl vermoedelijk naar ontwerp van J.D. Zocher jr., het neoclassicistische poortgebouw van J.D. Zocher en de graftombe De Gijselaar, vervaardigd in 1872 door J.B. Leverman in eclectische stijl.

Van algemeen cultuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege de funerair-historische en genealogische waarde van de graftekens (op lokaal/regionaal niveau);

- vanwege het kenmerkende 19de-eeuwse karakter van het poortgebouw, de aanleg en de graftekens;

- vanwege de kwaliteit van de landschappelijk aandoende aanleg met ovale plattegrond en concentrische paden;

- vanwege de gevarieerde collectie bomen en heesters deels van hoge ouderdom en/of zeldzaamheid;

- als goede afspiegeling van de Nederlandse grafcultuur uit de eerste helft van de 19de eeuw;

- vanwege de bijzondere ligging op één van de bastions binnen het beschermde gezicht Doesburg.