Omschrijving van het complex

BEGRAAFPLAATS, bestaande uit de onderdelen: een BAARHUISJE, een BEGRAAFPLAATSHEK, het GRAFMONUMENT van G.C. Fabius uit 1887, het FAMILIEGRAF van de familie De Roeper, de neogotische GRAFKAPEL van de familie Dudok van Heel uit 1865, het GRAFMONUMENT van J. Mammen, DRIE afzonderlijke GRAFHEKKEN rond zerken van omstreeks 1900, het GRAFMONUMENT van B.J.R. van Hasselt uit omstreeks 1860 en de AANLEG van de begraafplaats.

De Algemene Begraafplaats werd gesticht in 1830 in opdracht van de toenmalige gemeente Naarden aan de straatweg Naarden-Laren op Bussums grondgebied, direct na het betreffende Koninklijk Besluit van 1829. De dertien jaar jonge (onafhankelijk van Naarden) gemeente Bussum had toen nog geen initiatieven genomen om een eigen algemene begraafplaats te stichten. In Bussum woonden toen voornamelijk katholieken die al een eigen begraafplaats hadden. De Algemene Begraafplaats ligt op een rechthoekig terrein aan de Amersfoortsestraatweg, hoek Brediusweg. Bij de overwegend orthogonale aanleg was boomkweker J. Jurrissen betrokken. De Joodse begraafplaats in de noordwestelijke hoek wordt als apart complex beschermd onder nummer 513219 en valt buiten deze complexbescherming.

Het rechthoekige begraafplaatsterrein wordt omgeven door beukenhagen en hoge, oude bomen (beuken, eiken, kastanjebomen, dennen). Vanuit de entree loopt de hoofdas over de lengterichting naar het baarhuisje aan de westzijde. De hoofdas wordt halverwege gekruist door een dwarspad. Langs de paden staan linden. Links en rechts van de hoofdas in de eerste twee velden aan de oostzijde bevinden zich de bijzondere grafmonumenten. Het merendeel van de grafmonumenten bestaat uit een liggende zerk, omgeven door een ijzeren grafhek. Tussen en om de graven bevindt zich een weelderige begroeiing van kleine bomen (berken, treurwilgen, lijsterbessen), struiken en planten en enkele kleine hagen. Het entreehek bestaat uit twee ijzeren vleugels tussen bakstenen pijlers met natuurstenen bekroning en een ijzeren zijhek. Het baarhuisje is op rechthoekige plattegrond opgetrokken in rode baksteen onder zadeldak, bedekt met zwarte holle pannen. Het neoclassicistische grafmonument van B.J.R. van Hasselt uit omstreeks 1860 heeft de vorm van een obelisk en wordt omsloten door een grafhek. Het neoclassicistische grafmonument van G.C. Fabius uit 1887 bestaat uit een afgebroken zuil op een sokkel en wordt omsloten door een grafhek. Het neoclassicistische familiegraf van de familie De Roeper heeft een grafmonument van een hardstenen kolom op een sokkel met kroonlijst waarop een schaal is geplaatst en wordt omsloten door een grafhek. De neogotische grafkapel van de familie Dudok van Heel uit 1865 staat op een hoog gecementeerd basement en wordt omsloten door een grafhek. Het graf van J. Mammen in de stijl van de Art Nouveau bevat een staande steen aan het hoofd van een vlak van rivierkeien. De drie zerken worden omgeven door ijzeren grafhekken.

Waardering van het complex

Het complex "Algemene Begraafplaats Amersfoortsestraatweg" met bijbehorende onderdelen te Bussum is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische, alsmede funerairhistorische waarde als zeer vroeg, zeldzaam gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een algemene begraafplaats, gesticht in 1830 in opdracht van de gemeente Naarden, met een aantal bijzondere grafmonumenten en een aanleg die een goed voorbeeld is van een ontwikkeling van sober tot meer begroeid .