Wilhelminastraat 66, Mijnsheerenland
Omschrijving onderdeel 2:
HISTORISCHE PARK EN TUINAANLEG (2) Gezien de prenten van Roghman moet aangenomen worden dat het huis nog tot ver in de 17de eeuw in hoofdzaak door wei- en/of bouwland omgeven is geweest. Vermoedelijk is er wel een beplante oprijlaan geweest, aansluitend op het inrijhek. Topografische kaarten uit de 19de eeuw geven enige nadere informatie omtrent de indeling rondom het huis. Duidelijk is de oprijlaan te zien en een tweede laan aan de achterzijde tussen het hoofdhuis en het koetshuis door, over de omgrachting tot aan de Binnenmaas. Aan weerszijden hiervan is iets van een mogelijk sieraanleg of een moestuin te zien. De aanleg laat zich globaal in drie onderdelen onderscheiden, te weten de omgrachte huisplaats, de aanleg ten zuiden hiervan en de aanleg ten westen hiervan. De omgrachte huisplaats is rechthoekig van vorm. De gracht is aangelegd vanaf de haven en loopt met twee haakse hoeken naar voren. Deze opzet moet tot de oorspronkelijke laat middeleeuwse aanleg gerekend worden. Aan de voorzijde van het huis is de grond nogmaals door een waterloop gedeeld in twee smalle percelen. Op het westelijk deel is in landschappelijke sfeer de oprijlaan aangelegd in slingervorm en beplant met platanen. De laan eindigt bij een bescheiden voorterrein. Deze laan is na 1900 opnieuw aangelegd. Het oostelijke smalle perceel is beplant met bomen. Binnen de omgrachting bevindt zich achter het huis een eenvoudige landschappelijke aanleg met een gazon, afsluitende begroeiing en enkele grote solitairen, waarvan sommige waarschijnlijk ouder dan 1900 zijn en kennelijk gespaard zijn. Vervolgens ten zuiden van de omgrachting een aanleg die kort na 1900 tot stand is gekomen. Hoewel de laan naar de Binnenmaas is verdwenen is dit deel door de wijze van aanleg nog steeds in twee delen gesplitst. Het westelijke deel is in landschappelijke stijl aangelegd met centraal een solitaire rode beuk met een rododendrongroep. Daarvoor bevindt zich de zonnewijzer. In het oostelijk deel was de moestuin binnen de moestuinmuur aangelegd. De moestuin is met uitzondering van de kassen verdwenen en de aanleg is in recente jaren vernieuwd in geometrische vormentaal met een eveneens recent gebouwd rozenprieel. Rondom dit geheel is een vrij dichte begroeiing met hoge bomen waardoor een wandeling is aangelegd. Aan de achterzijde van dit bos aan de rand van de Binnenmaas wordt een hondengraf aangetroffen met het opschrift "Tip 1894 - 1904". Tenslotte de aanleg ten oosten van de huisplaats. Hier is nog de oudere formele structuur gehandhaafd, zij het van een eenvoudige vormgeving bestaande uit een nagenoeg vierkant weiland omgeven door een bomensingel waardoor een wandeling mogelijk is. Dit deel en de huisplaats c.q. de zuidelijke aanleg zijn met elkaar verbonden door een fruitbomenlaantje.
Waardering De HISTORISCHE PARK EN TUINAALEG is van belang vanwege - de gaafheid van de vroeg 20ste - eeuwse aanleg met behoud van oudere (formele) onderdelen.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het COMPLEX:
Complex historische buitenplaats bestaande uit een HOOFDGEBOUW (1), een HISTORISCHE PARK EN TUINAANLEG (2) met daarin de volgende elementen: een monumentaal INRIJHEK (3), een GIETIJZEREN BRUG MET HEK (4), een ZONNEWIJZER (5) een TUINMUUR (6), een DRUIVENKAS (7) en KOUDE BAK (8) en een BADHUISJE (9). Voorts zijn er de volgende bijgebouwen een KOETSHUIS (10) met aangebouwde ORANJERIE(11), een SCHUUR (12) en een STAL (13).
Het gehele complex is omsloten door water en wordt aan de noordzijde begrensd door de Wilhelminastraat en aan de zuidzijde door de Binnenmaas. Het ontstaan van het Hof van Moerkerken dateert van na 1440. In dat jaar was de voltooiing van de bedijking van de polder Oudeland van Moerkerken een feit. Deze onderneming werd uitgevoerd door Lodewijk van Praat, heer van Moerkerke in West-Vlaanderen. Lodewijk overleed op 6 september 1440 kort na het gereed komen van de inpoldering. Het is niet bekend of hijzelf nog de bouwheer van het Hof is geweest dan wel zijn zoon Vranck van Praat. Dit eerste Hof van Moerkerken is bekend door twee tekeningen van Roelant Roghman uit 1646/1647. Het stond op dezelfde plaats als het huidige Hof en had het karakter van een groot stenen, deels tweebeukig huis. De situering is min of meer strategisch gekozen, daar de watergang aan de westzijde van het complex vanouds dienst doet als toegang over het water en haventje van het dorp vanaf de Binnenmaas In 1660 woedde er een brand die veel verwoesting heeft aangericht. In 1663 verrees naar aangenomen wordt een nagenoeg nieuw Hof van Moerkerken. Dit is de basis voor het huidige huis alhoewel er in de loop van de tijd nog aanzienlijke verbouwingen moeten hebben plaatsgevonden. Belangrijke verfraaiingen zijn uitgevoerd in het vierde kwart van de 18de eeuw onder leiding van de Ambachtsheer Ary de Coningh. In deze periode werden o.a. de voorgevel en de huidige inrijpoort opgericht. Vermoedelijk werd toen tevens het koetshuis gebouwd. Ook in de 19de-eeuw hebben nog wijzigingen plaatsgevonden aan o.a. het interieur en de vensters. Van de oorspronkelijke parkaanleg is weinig bekend. De tekeningen van Roghman tonen het huis temidden van een tamelijk boomrijke omgeving met daar tussen vrij grote open delen waarschijnlijk als weiland in gebruik. Ook toen stond er een forse inrijpoort langs de straat. Rond 1900 werd het Hof verkocht met het oogmerk het te slopen. Dit kon worden verhinderd, maar vooruitlopend waren alvast alle bomen in de directe omgeving van het huis gerooid. Daarna is de tuin opnieuw aangelegd Het huis is steeds als woonhuis in gebruik geweest. Tijdens de tweede wereldoorlog heeft het ook dienst gedaan als joods onderduikadres en als sanatorium voor tbc-patienten. Kort na 1945 is er een keukenaanbouw tegen de rechter zijgevel gebouwd
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Aan de noordzijde wordt het complex begrensd door de Wilhelminastraat. Aan de zuidzijde door de Binnenmaas. Aan de westzijde bepaalt het v.m. toegangskanaal en haven de grens en aan de oostzijde percelen van derden met een waterloop hiervan gescheiden.
Waardering:
Het COMPLEX Hof van Moerkerken is van algemeen cultuurhistorisch- architectuurhistorisch en tuinhistorisch belang vanwege: - zijn ouderdom in relatie tot de ontstaansgeschiedenis van de polder; - de visuele en historische relatie tussen de buitenplaats en het dorp; - vanwege de ornamentele waarden van de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Wilhelminastraat | 66 | – | 3271 BZ | Mijnsheerenland | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | D | 2649 | – | Mijnsheerenland |
– | D | 1715 | – | Mijnsheerenland |
– | D | 3025 | – | Mijnsheerenland |
– | D | 2648 | – | Mijnsheerenland |
– | D | 3024 | – | Mijnsheerenland |