Inleiding

Watermolencomplex DE WENUMSE WATERMOLEN, bestaande uit een WATERMOLEN (monumentnummer 514502) en een WONING/BEDRIJFSGEBOUW (monumentnummer 514501). Het complex is gelegen op een terrein aan de Oude Zwolseweg. Op dit terrein bevinden zich verder nog enkele gemeentelijke monumenten: een bakstenen brug, een molenvijver, een rosmolen. Op het terrein bevindt zich karakteristieke beplanting.

De watermolen komt voor het eerst voor in de archieven rond 1313 en kent daarna een roerige geschiedenis. In 1768 wordt de waterkorenmolen verbouwd tot een kopermolen met drie raderen. Kort daarvoor werd de aan de overzijde van de straat een molenvijver aangelegd. Na 1858 werd de molen weer tot korenmolen omgebouwd. Daarna functioneerde het molencomplex als runmolen (schorsmaalderij voor de leerlooierij) en vanaf 1885 als fabriek voor Zwitserse kaasjes. In 1917 vindt er nieuwbouw plaats als de molen wordt omgebouwd tot korenmolen. De achtzijdige houten rosmolen van het complex is afkomstig van een boerderij in Woudhuizen. De bakstenen boogbrug draagt een steen met het jaartal 1798 en de intitialen D en J. De beschermde MOLENAARSWONING met aangebouwd BEDRIJFSGEDEELTE bevindt zich aan de straatzijde, naast de WATERMOLEN .

Waardering

WATERMOLENCOMPLEX, bestaande uit een WATERMOLEN met daarnaast een MOLENAARSWONING met aangebouwd BEDRIJFSGEDEELTE.

- Van architectuurhistorische waarde als historisch gegroeid complex waarop zich diverse gebouwen, bouwsels en landschapselementen bevinden die samen de karakteristiek van dit uitgebreide watermolencomplex bepalen. Diverse elementen op dit terrein (de watermolen en de molenaarswoning met aangebouwd bedrijfsgedeelte) hebben een belangrijke typologische waarde en ook een zekere zeldzaamheidswaarde.

- Van stedebouwkundige waarde vanwege de karakteristieke en landschappelijk waardevolle ligging van dit complex en van de diverse gebouwde elementen op dit terrein ten opzichte van elkaar. De diverse elementen op dit terrein hebben een belangrijke ensemblewaarde.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de complexe en lange historie en vanwege de nog afleesbare geschiedenis van de diverse elementen op dit terrein.