Ennemaborg, Midwolda
Onderdeel 2
Omschrijving
PARKAANLEG, XVIII en XIX, bestaande uit: a. huiseiland; b. achterpark.
Ad a.: het huiseiland, in aanleg wellicht 16e eeuws of ouder, is relatief groot en is omgeven door een brede gracht, waarvan de noordarm direct langs de Hoofdweg loopt; langs de binnenoever van de oost- en zuidarm staat een rij oude eiken; de borg en het bouwhuis ten westen ervan liggen in de noordwesthoek van het eiland; voor de borg een min of meer rondlopend pad met linden vanaf de brug, die in de centrale as ligt; nabij het huis nog enkele oude monumentale bomen: restanten van de 19e eeuwse landschappelijke aanleg; direct achter het huis een ronde vijver in de as, wellicht een element uit de 18e eeuwse geometrische aanleg; ten noordoosten en oosten van de borg stukken weiland met veel oude solitairen; een deel ervan (vroeger boomgaard) is thans ingericht als hertenpark; in de zuidoosthoek een weiland, gedeeltelijk omgeven door jonge beukenhagen; in de zuidwesthoek en ten zuiden van het bouwhuis restanten van een moestuin en boomgaarden en een jong bosje; langs de buitenzijde van de westarm van de gracht loopt een monumentale lindelaan met enkele rijen, onverhard; kenmerkend voor het huiseiland is het feit dat de twee tuinstijlen (landschappelijke en geometrische) beide nog goed herkenbaar en in evenwicht zijn.
Ad b.: het achterpark, XVII en later, is zeer bijzonder vanwege de uitzonderlijke plattegrond: een zeer lange en smalle rechthoek, die qua sfeer in twee delen bestaat; het deel dat aansluit op het huiseiland is open van structuur en bestaat uit weilandjes begeleid door bosstroken; tegen het oostbosje ligt een hoge steile heuvel, die begroeid is met oude solitairen (essen en kastanjes): het enige "Engelse" element in dit parkdeel; het tweede en grootste deel van het achterpark (en het gehele complex) is het bosgebied ten zuiden ervan; hierin is de centrale as met zijn enorme lengte het belangrijkste element; er zijn enkel parallel- en dwarslaantjes en -slootjes; de twee buitenlanen kaderen het bosgebied in: de westelijke laan en de Turflaan, die beide beginnen aan de Hoofdweg; beide lanen hebben voor een deel nog een zeer fraaie oude beplanting van vooral eik en linde; tussen de Turflaan en het bos ligt een strook weidegebied. In de jaren '60 van de 20e eeuw is er op ongeveer tweederde van de parklengte een dwarskanaal gegraven met een nieuwe brug in de centrale laan; het bos bestaat vanouds voor een groot deel uit grote overstaanders op rabatten. De centrale as heeft geen duidelijke laanbeplanting, behalve aan het begin, waar jonge beuken en -verder naar het zuiden- jonge eiken staan; alles in enkele rijen.
Waardering
De PARKAANLEG is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de uitzonderlijk lange en smalle aanleg met zichtas;
- vanwege de landschappelijk-visuele waarden: silhouetwerking van het hoog opgaande oude geboomte.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
De HISTORISCHE BUITENPLAATS ENNEMABORG bestaat uit een zeer lang en smal noordzuid gericht rechthoekig perceel met centrale as en een klein parkgedeelte in landschappelijke stijl vlak bij het huis en een boscomplex ten zuiden daarvan; het in oorsprong middeleeuwse huis heeft thans een 18e-eeuws uiterlijk; de kilometerslange middenas is gecentreerd op het huis. De grote omgrachte huisplaats met restanten van een moestuin en boomgaarden is vanaf de weg bereikbaar via een brug met ijzeren hek; verder is er een bouwhuis. Aan de noordzijde wordt het complex begrensd door het Koediep, aan de oostkant door de Burg- of Turflaan, aan de zuidkant door de Sebo Ennemaweg en ten westen door de Baukemazwetsloot en de Erflaan. Het complex bestaat uit: BORG (1), PARKAANLEG (2), BOUWHUIS (3) en TOEGANGSHEK (4).
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.
Binnen het complexgebied zijn de volgende onderdelen niet beschermenswaard: de nieuwe schuur ten oosten van de borg en de nieuwe ophaalbrug in de as achter het huis.
Waardering van het complex
De HISTORISCHE BUITENPLAATS ENNEMABORG is van algemeen cultuurhistorisch belang vanwege de ouderdom en de extreem lange en smalle parkaanleg met zichtas; verder vanwege de landschappelijk-visuele waarde in het omringende landschap (de silhouetwerking van het hoog opgaande geboomte).
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Historische aanleg | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Hoofdweg | 100 | – | 9681 AJ | Midwolda | – | BY | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | – | Landschappelijke tuin |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | M | 96 | – | Midwolda |
– | M | 101 | – | Midwolda |
– | M | 2279 | – | Midwolda |
– | M | 330 | – | Midwolda |
– | M | 334 | – | Midwolda |
– | M | 2168 | – | Midwolda |
– | M | 336 | – | Midwolda |
– | M | 108 | – | Midwolda |
– | M | 333 | – | Midwolda |
– | M | 107 | – | Midwolda |
– | M | 2169 | – | Midwolda |
– | M | 337 | – | Midwolda |
– | M | 332 | – | Midwolda |
– | M | 106 | – | Midwolda |
– | M | 100 | – | Midwolda |
– | M | 102 | – | Midwolda |
– | M | 105 | – | Midwolda |
– | M | 103 | – | Midwolda |
– | M | 335 | – | Midwolda |
– | M | 2278 | – | Midwolda |
– | M | 104 | – | Midwolda |