Inleiding

Complex bestaande uit een PASTORIE met aangebouwd VERENIGINGSGEBOUW en een STOOKHOK. Het complex vormt een aanvulling op de reeds van rijkswege beschermde NH-kerk (rijksmonumentnummer 23471). De pastorie in Ambachtelijk-traditionele stijl werd in 1897 gebouwd op de plaats van een oude weem. Deze weem was west-oost georiënteerd en had aan de achterzijde grasland voor vee. Het verenigingsgebouw genaamd `Irene' werd in 1922 aangebouwd aan het achterhuis van de pastorie. Waarschijnlijk werd tegelijkertijd het stookhok gebouwd. Na de oorlog werd aan de noordzijde van het achterhuis een fietsenhok en aan de oost- en zuidzijde van het verenigingsgebouw een schuurtje aangebouwd; deze vallen buiten de bescherming van rijkswege. In 1992 werd de pastorie verkocht; zij fungeert nu als woonhuis. Het verenigingsgebouw is nog in bezit van de kerk; het interieur is vernieuwd.

Het complex is gelegen achter de NH-kerk op een wierde op een ruim rechthoekig terrein, dat deels is omhaagd. Aan de voorzijde, de oostzijde, wordt het terrein afgesloten door een rij bomen en van de openbare weg gescheiden door een eenvoudig uit omstreeks 1900 stammend ijzeren HEK. Aan het begin van het toegangspad (oostzijde) naar de pastorie bevindt zich een enkelvoudig beweegbaar deel. De pastorie met aangebouwd verenigingsgebouw is gelegen aan de oostzijde van het terrein, de stookhut aan de noordzijde. Voor de pastorie staat een kastanjeboom die reeds natuurmonument is.

Waardering

Pastorie met aangebouwd verenigingsgebouw, stookhok en hek van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde:

- als voorbeeld van een pastoriecomplex uit het einde van de negentiende en eerste kwart van de twintigste eeuw in de provincie Groningen

- vanwege de sobere vormgeving maar bijzondere detaillering van zowel pastorie als verenigingsgebouw

- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van het complex en de afzonderlijke onderdelen

- vanwege de functionele en ruimtelijk-visuele relatie met de naastgelegen NH-kerk, waarmee het een geheel vormt

- vanwege de bijzondere een beeldbepalende ligging van het complex op een wierde in het dorp Zandeweer.