Omschrijving complex: Welgelegen.

Veenborg gebouwd in 1655 gebouwd voor Jan Cornelis Spiel. De huidige vorm van de borg alsmede de geometrische tuinaanleg aan de achterzijde met in de hoofdas twee kanaalvormige vijvers (grand canal-idee), is waarschijnlijk verbonden met Carl Friedrich Graf von Wartensleben en diens vrouw Wendelina Cornera Alberda van Menkema. Welgelegen was van 1747 tot 1900 in handen van Wilhelmus Lichtenvoort. Toen het huis in 1915 te koop werd aangeboden waren de 18de-eeuwse vijvers gedempt en de bomen gerooid. In 1916 werd het goed gekocht door C.A. Star Numan, die aan de achterzijde twee kamers en een keuken liet bijbouwen en de verwaarloosde tuin opnieuw in regelmatige stijl liet aanleggen; bij die gelegenheid werden de vijvers uitgediept en daaromheen perken aangelegd, beplant met bomen en bloeiende heesters en omgeven door buxus. In 1966 werd het geheel aangekocht door de John Welch Loge en staat Welgelegen (ook) bekend als 'Odd Fellow House'. Welgelegen is een zgn. veenborg, gebouwd op een relatief klein, min of meer vierkant terrein op het kruispunt van de Borgercompagnievaart en het Kleinemeersterdiep, dat inmiddels gedempt is; het terrein bestaat uit twee naast elkaar gelegen even grote langwerpige percelen: op het westelijke, in de lengterichting langs de genoemde en nog bestaande vaart gelegen stuk staat de borg, helemaal tegen de noordgrens; erachter strekt zich de kleine geometrische tuin (ca. 1916) uit; borg en tuin zijn geheel omgracht. De oostelijke terreinhelft bestaat uit grasland omzoomd door een dunne bomen- en struikensingel; hier stond tot in de jaren zestig van de 20ste eeuw het schathuis. Het complex ligt aan de zuidrand van het dorp Sappemeer en wordt aan de westzijde begrensd door de weg langs de Borgercompagnievaart, aan de noordkant door de weg Vosholen, ten oosten door akkerland en aan de zuidkant door een boerderij-erf. Het door een stuk elzenwal begrensde terrein aan de oostzijde van de borg is bij de bescherming inbegrepen vanwege de historische (gebruiks)relatie met de borg. De historische buitenplaats Welgelegen omvat de volgende onderdelen: BORG (1), TUINAANLEG (2), DIENSTGEBOUW (3), BRUG en DAM (4), TUINMUUR en TRAPPEN (5), ERFAFSCHEIDING (6) en TUINSIERADEN (7).

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Waardering

De historische buitenplaats Welgelegen is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de cultuurhistorische en landschappelijk-visuele waarden;

- als een goed voorbeeld van een kleinschalige symmetrische aanleg in neo-barokke stijl.