Omschrijving complex:

De historische buitenplaats Echten ligt aan de oostrand van het gelijknamige dorp in het stroomdal van het Oude Diep of Echtener Stroom, die langs de oostrand van de buitenplaats loopt; het complex bestaat uit een omgracht in oorsprong middeleeuws huis (12de eeuw en later) met bouwhuizen (XVIII; in aanleg ca. 1685), oprijlaan, inrijhek met dienstwoning (1741-1744), duifhuis (vermoedelijk 17de-eeuws) tuinen (gerestaureerd 1992), voorplein met zonnewijzers (XVIII), weilanden en bospercelen; er is een tweede, rechthoekige gracht, de buitengracht, waarbinnen - symmetrisch - het omgrachte huis, het voorplein met aan weerszijden een bouwhuis en de tuinen liggen. Het huis wordt al in de 12de eeuw genoemd. Het oudste gedeelte van het huidige gebouw wordt gevormd door de restanten van een deels onderkelderd zaalgebouw, dat vermoedelijk dateert uit de tweede helft van de 15de eeuw. Mogelijk in de eerste helft van de 16de eeuw heeft men aan de voorzijde hiervan twee haakse vleugels opgetrokken. De voorzijde van het tussenliggende binnenplein werd mogelijk in de vroege 18de eeuw met een vleugel dichtgebouwd, waardoor een aan alle zijden omsloten binnenplein ontstond. Bij een ingrijpende verkleining van de voorzijde van dit complex in 1804-1808, mogelijk naar ontwerp van A.M. Sorg, kwam een compacter huis zonder binnenplaats tot stand. Toen verrees ook de huidige voorgevel en kreeg het interieur een nieuwe indeling. In de 19de eeuw volgden nog meer wijzigingen en bij een verbouwing in 1901, onder leiding van H. Witzand, heeft men het hele pand iets verhoogd en de kappen gewijzigd. Bij de restauratie in 1979-1980 is het in de 19de eeuw gesloopte rechter bouwdeel herbouwd. N.B: tijdens de restauratie van het huis en de bouwhuizen zijn de tuinen fors uitgebreid, c.q. ingrijpend veranderd; de inrichting van het voorplein en de achter het huis en binnen de buitengracht gelegen tuinen is eveneens geheel vernieuwd.

De noordzijde van het complex wordt begrensd door de Hooimaatsweg, de oostgrens is het Oude Diep, en aan de zuid- en westkant vormt de Zuidwolderweg de grens. Het complex bestaat uit: HUIS (1), PARKAANLEG met aangrenzende weilanden en bospercelen (2), BOUWHUIZEN (3), DIENSTWONING (4), HEKKEN (5), BRUG (6), DUIVENTIL (7), SCHUREN (8) en ZONNEWIJZERS (9).

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Waardering

De buitenplaats ECHTEN is van algemeen cultuurhistorisch belang vanwege de ouderdom, de fraaie landschappelijke ligging in het stroomdal van het Oude Diep en de grote mate van gaafheid van de hoofdstructuur van de aanleg; voorts vanwege de grote waarde van enige onderdelen, te weten de zonnewijzers en het ijzeren hekwerk op het voorplein.