Inleiding

De oud-Katholieke KERK "St. Agnes" werd gebouwd in 1885 naar ontwerp van Willem Raman (Amsterdam). De kerk is noord-zuid georiënteerd met de toren en entree aan de Voorstraat in het dorpscentrum van Egmond aan Zee.

Omschrijving

De driebeukige kerk van vijf traveeën is opgetrokken in een bruine baksteen in staand verband en wordt gedekt door een zadeldak met leien. De toren aan de voorzijde en de vijfzijdige koorsluiting liggen buiten het rechthoekige grondvlak van het schip. De kerk is rondom voorzien van een hardstenen plint die onder de entreepartijen tot stoep van enkele treden is verbreed. De spitsboogvensters zijn uitgevoerd met een visgraattracering.

De symmetrische voorgevel (Z) telt drie vensterassen waarvan de middelste in de lange gevel van de naar voren geschoven toren op rechthoekige plattegrond. Op de hoeken van de voorgevel hoog opgemetselde steunberen en langs de daklijst een klimmend boogfries. De hoofdentree bevindt zich in de toren en bestaat uit een dubbele spitsboogvormige deur in een natuurstenen omlijsting in neogotische trant met pinakels en in de top een kruisbloem die de waterdorpel van het spitsboogvenster erboven doorsnijdt. In de geveldelen aan weerszijden van de toren bevinden zich vergelijkbare entreepartijen en vensters. De hoeken van de toren zijn geaccentueerd met steunberen en bovendaks zwenkt de toren in tot een vierkante klokketoren die wordt bekroond door een achthoekige spits die met leien is gedekt. Aan de voorzijde is de aanzet van de klokketoren iets uitgemetseld en boven het venster voorzien van een spitsboogvormig spaarveld. Rondom een boogfries. Boven de galmborden en ronde wijzerplaten van het uurwerk is het metselwerk aan vier zijden opgetrokken als puntgeveltje. In de smalle zijgevels van de toren kleine spitsboogvensters.

De zijgevels (O en W) van het kerkgebouw worden vertikaal geleed door steunberen en horizontaal door een brede cordonlijst onder de spitsboogvensters en een boogfries langs de dakrand. De vijfzijdige koorsluiting van het middenschip bevat in drie vlakken een gebrandschilderd raam (1911) en in het verlengde van de zijbeuken liggen twee plat afgedekte sacristiën van één bouwlaag met toegangsdeur. Het zadeldak overspant de gehele kerkruimte en zet zich voort boven het koor. Op de nok is bij de overgang van het schip naar het koor de aanzet van een oorspronkelijke klokkestoel zichtbaar. In de dakschilden bevindt zich een viertal dakkapellen onder zadeldakjes. Het kerkinterieur is grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard gebleven en bevat enkele onderdelen uit de bouwtijd, waaronder een tegelvloer en een deel van het originele bankenplan en de communiebank. Acht houten kolommen op hoge sokkels dragen het gewelf, de wanden zijn boven een lambrizering witgepleisterd en worden geleed door vlakke pilasters. Op de zuilen en de pilasters steunen houten gestucadoorde spitsboogvormige kruisgewelven die in het schip iets hoger zijn dan in de zijbeuken. De kerk telt drie altaren uit de bouwtijd en een preekstoel - afkomstig uit de Amsterdamse schuilkerk "De Pauw"- en koperen kroonluchters uit het begin van de 18de eeuw. In het koor bevinden zich drie gebrandschilderde ramen uit 1911, naar ontwerp van Louis Struys uit Brussel. De ramen stelen voor: de wonderbare visvangst, Petrus wandelend op het meer en de storm op het meer; thema's die betrekking hebben op de verbondenheid van Egmonders met de zee. Boven de ingang bevindt zich een breed orgelbalkon met houten balustrade, ondersteund door drie gietijzeren kolommetjes.

Waardering

De oud-katholieke kerk St. Agnes uit 1885 is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een in eclectische trant gebouwde oud-katholieke kerk van enige omvang uit het laatste kwart van de vorige eeuw. Het interieur bevat enkele onderdelen met kunsthistorische waarde. De kerk heeft grote situationele waarde door de beeldbepalende ligging in de dorpskern van Egmond aan Zee.