Inleiding

Rooms-katholieke KERK gewijd aan de H. Bartholomeus, in Neo-Gotische stijl gebouwd in de jaren 1869-1871 naar ontwerp van E.J. Margry. De georiënteerde, driebeukige kruisbasiliek met een vrijwel compleet bewaard gebleven interieur is onderdeel van het r.k. complex waartoe ook de aangebouwde pastorie behoort.

Omschrijving

De kerk is een driebeukige kruisbasiliek, opgetrokken in grauw bakstenen kruisverband onder een samengestelde kap voorzien van kleine dakkapellen. De aan de westzijde uitgebouwde fronttoren heeft een octogonale naaldspits. Alle daken zijn gedekt met leien in Maasdekking. De westgevel wordt geflankeerd door twee kapeluitbouwen. Het koor, de transeptarmen en de kapellen zijn veelhoekig gesloten.

In de vierkante onderbouw van de toren bevinden zich tussen de in drie delen getrapte steunberen een portaal, drie smalle glas-in-loodvensters en een roosraam gevat in een spitsboog. De andere zijden van de torenonderbouw hebben rondboog glas-in-loodvensters. Rondom lopen blok- en tandfriezen. Het portaal heeft hardstenen zuilen die natuurstenen archivolten dragen, dubbele deuren met smeedijzeren gehengen in hardstenen deurposten onder een hardstenen latei, en een bovenlicht van vijf natuurstenen spitsboogvensters. In de wimperg een driepas.

De achtkante torenopbouw heeft op de hoeken vier ronde torentjes met kegelvormige spitsen, versierd met tandfriezen, kleine lichtsleuven en waterlijsten. De opbouw zelf telt twee geledingen met beneden twee (aan de voorzijde één) gedrukte spitsbogige spaarvelden en erboven twee galmgaten en een wijzerplaat. Alleen aan de voorzijde een balustrade met vierpasmotieven. De toren heeft ter linker zijde vanaf de begane grond een traptoren. De octogonale torenspits heeft kleine dakkapellen en wordt bekroond door een weerhaan.

Aan weerszijden van de toren bevinden zich drielichtvensters in de zijbeuken. De zijkapellen zijn voorzien van glas-in-loodvensters tussen de steunberen. In de kappen bevinden zich decoratieve dakkapellen met loden kruisbloemen.

De zijgevels hebben tussen de steunberen roosvensters met glas-in-lood, en omlopende muizen- en bloktandfriezen. In de transeptarmen spitsbogige spaarvelden met hoge tweelichten onder rondlichten. De linker zijgevel heeft in de oksel met het transept een platte blokvormige aanbouw.

De achtergevel heeft in het koor spitsbogige glas-in-loodvensters en in de flankerende zijkapellen glas-in-loodvensters tussen steunberen. Tussen het koor en de rechter transeptarm bevindt zich een aanbouw onder een zadeldak met de nokrichting dwars op het koor. Tegen de aanbouw een serre met plat dak, waarop weer een kleine aanbouw met twee spitsboogvensters onder een lessenaardak rust. De voorgevel van de aanbouw heeft aan weerszijden van een uitgemetselde schoorsteen twee schuifvensters onder getoogde strekken. In de nok wordt een keperboogvormig raam met driepasmotieven door de schoorsteen in tweeën gedeeld. De serre heeft een bakstenen onderbouw met een houten en glazen opbouw. De overkragende dakrand rust op consoles.

Het interieur van de kerk bestaat uit een kerkschip van vier traveeën met in de opstand een arcade van natuurstenen spitsbogen op bundelpijlers met bladkapitelen. Voorts een tandlijst en een lichtbeuk met glas-in-lood roosvensters waaronder dubbele blinde velden met tandlijsten, gevat in spitsbogen. Op de bundelpijlers staan schalken die steekbalken ondersteunen waarop het houten, beschilderde, spitse tongewelf rust. De zijbeuken hebben kruisribgewelven waarvan de ribben worden ondersteund door pilasters. De traveeën van de zijbeuken hebben een drielichtvenster boven een getoogd spaarveld. Het koor, de transeptarmen en de zijkapellen hebben spitsboogvensters en spitse spaarvelden. Van het kerkmeubilair zijn onder meer van belang de banken in de oorspronkelijke opstelling, het hoogaltaar en de altaren in de zijkapellen, het doopvont, de preekstoel en de biechtstoel. Tussen schip en torenportaal een dubbele deur onder een halfrond boogveld met zespas en een orgelgalerij. Op de orgelgalerij een tweeklaviers mechanisch orgel met 12 registers gebouwd door L. Ypma in 1885.

Waardering

De kerk is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde:

-De kerk is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling.

-De kerk is van architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een neogotische kerk uit het oeuvre van de architect E.J. Margry en vanwege de kwaliteit van het ontwerp van zowel in- als exterieur. De kerk is gaaf in hoofdvorm, materiaal en detaillering en heeft waardevolle interieurelementen.

-De kerk heeft ensemblewaarde vanwege de ruimtelijke, stilistische en functionele samenhang met de naastgelegen pastorie.

-De kerk is stedenbouwkundig van waarde vanwege de beeldbepalende ligging in Nootdorp.