Inleiding

WOONHUIS, type villa gebouwd in 1915 in opdracht van de heer L.J. Smit, de directeur van de scheepswerf L. Smit & zn, later IHC Smit. Het pand, dat in 1917 werd opgeleverd, werd naar tekeningen van de architect H. (J.C. ?) Wentink gebouwd in een aan de Nieuw-Historiserende stijl verwante, sobere bouwstijl. Wat betreft de indeling heeft de architect zich laten inspireren door de Engelse Landhuisstijl met rond een centrale hal gegroepeerde vertrekken.

Het woonhuis ligt noord-westelijk van het voormalig scheepswerfcomplex van Smit op de punt van Kinderdijk waar de Lek en de Noord overgaan in de Nieuwe Maas. Het terrein aan de voorzijde van het huis (oost) is beplant met bomen, tussen de bomen is een bronzen buste geplaatst van Fop Smit (1777-1866). De achtertuin bestaat uit een gazon met border en is aan drie zijden omgeven door water. Ten zuiden van dit woonhuis staat een tweede directeurswoning, behorend bij de scheepswerf. Dit pand is in 1954 naar ontwerp van G. Rietveld tot stand gekomen.

Omschrijving

Het onderkelderde, tweelaagse woonhuis is vanaf een samengestelde plattegrond opgetrokken in rode baksteen onder een samengesteld, overstekend rietdak dat iets concaaf gebogen is en wordt gedragen door houten klossen; op het dak twee gemetselde schoorstenen. Het pand heeft een omgaande natuurstenen waterlijst en tussen de beide bouwlagen siermetselwerk met muizetand; de gevels worden door stalen vensters geleed.

De voorgevel (oost) heeft een iets uit het midden geplaatste entree die bestaat uit een open portiek met meerruits venster in de zijwanden onder een kroonlijst. Het portiek draagt een balkon voorzien van een gemetselde, opengewerkte balustrade met een natuurstenen afdekking. Bordes met vier treden, bekleed met leistenen en sierplaveisel. Dubbele paneeldeur met twee venstertjes achter smeedwerk onder een groot rondboogvormig bovenlicht met radiale roedenverdeling. Rechts van de entree twee kleine negenruits vensters met een natuurstenen onder- en bovendorpel. Links van de entree op de begane grond en de verdieping een venster. Openslaande vensters bij balkon boven ingang. De muuropeningen zijn gevat in een rollaag en worden aan de bovenzijde afgesloten door een natuurstenen kroonlijst met tandlijst.

De linker zijgevel (zuid) heeft links een driezijdig risalerend bouwdeel met in de drie zijden op de begane grond T-vensters en op de verdieping eveneens in de drie zijden een kleiner venster. Rechts naast de risaliet een entree met een tweeruits venster onder een rond venster dat gevat is in een natuurstenen, blokvormige omlijsting. Verder in deze gevelzijde nog twee vensterassen met op de begane grond en de verdieping twee T- vensters. In het dakschild bevinden zich twee ooglidvensters met dubbele vierruits vensters.

De achtergevel van het pand heeft links een risalerend, driezijdig bouwdeel onder een tentdak. Op de begane grond zijn hierin vensters geplaatst, op de verdieping is dit bouwdeel open, als een loggia onder een doorlopend dakschild. Deze is te betreden via een dubbele deur onder een bovenlicht die geflankeerd wordt door een venster. Het terugliggende bouwdeel rechts van de risaliet heeft op de begane grond een vensters. Op de verdieping een balkon met een gemetselde, opengewerkte balustrade die met de loggia in verbinding staat en bereikbaar is via een dubbele balkondeur onder een bovenlicht. De top van het dak is als uilenbord vormgegeven en voorzien van een vierruits venster. Voor deze gevel is een verhoogd terras gemaakt dat via enkele, met hardstenen platen bedekte treden bedekt is. Het terras en de treden zijn omgeven door bakstenen muurtjes met natuurstenen afdekking en bolbekroningen.

Het rechter deel van de noordelijke zijgevel heeft op de begane grond een driezijdige erker, afgesloten door een kroonlijst, waarin in de drie zijden een venster geplaatst is. Op de verdieping daarboven twee kleine vensters. Links van de erker op de begane grond een venster en daarboven een arkelvormige uitbouw voorzien van een breed, iets geknikt achttienruits venster. Het linker geveldeel wordt in beslag genomen door een drie getrapt geplaatste traplichten met ladderroeden en glas-in-loodvulling. Centraal in het dakschild een ooglidvenster met een dubbel vierruits venster.

In het interieur is ondermeer van belang de ruimte-indeling, waarbij de vertrekken op de begane grond zijn gegroepeerd rond een centrale hal waar ook het trappenhuis met verbonden is. Van de lift zijn de oorspronkelijke deuren nog aanwezig. Hal met lambriseringen. Bordestrap waarvan de trappaal gedecoreerd is met fruitguirlandes, accantusbladeren en een leeuwenkop. Getordeerde balusters. Het plafond in de zitkamer heeft kooflijsten en rozetten. Eetkamer met ingebouwde eiken kasten en een ingebouwd eiken dressoir. De suitedeuren worden aan de bovenzijde omlijst door een eiken kroonlijst. Betegelde keuken met Makkumer tegels waaronder tegeltableau's met bloemen en fruitmanden. In de bijkeuken tegels met afbeeldingen van schepen.

Waardering

Woonhuis gebouwd als directeurswoning bij de scheepswerf van L.J. Smit van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een directeurswoning bij een industrietak die niet alleen lokaal maar ook nationaal van groot sociaal-economisch belang is.

Het woonhuis is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een monumentale villa gebouwd in een historiserende bouwstijl. Het pand is gaaf in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering, zowel wat betreft het exterieur als het interieur.

Het woonhuis is van stedenbouwkundig belang vanwege de beeldbepalende ligging op de punt van Kinderdijk waar de Lek en de Noord overgaan in de Mieuwe Maas. De functionele relatie die het pand had met de scheepswerf wordt duidelijk door ligging op een geringe afstand ten noord-westen van de scheepswerf.

Tevens heeft het pand ensemblewaarde in combinatie met de omringende groenaanleg en de nabij gelegen directeurswoning (architect: G. Rietveld, 1954)