Inleiding

Op de hoek van de Julianastraat en de Burgemeester van Erpstraat werd in opdracht van het gemeentebestuur in 1930 het voormalige GEMEENTEHUIS van Berghem door de Ravensteinse architect E.L. Jansen in traditionalistische vormen met elementen van neo-gotiek en Berlagianisme opgetrokken. Na de samenvoeging van de gemeente Oss met Berghem in 1995 kreeg het pand een functie als hulpsecretarie. Aan de achterzijde werden in 1987 diverse nieuwe vleugels aan het gebouw toegevoegd; deze vallen buiten de van rijkswege geldende bescherming.

Omschrijving

Het markant gelegen, deels onderkelderde, pand met souterrain, bestaat uit twee haaks op elkaar geplaatste rechthoekige drielaags vleugels onder met rode tuile du Nord pannen gedekte zadeldaken met in de oksel daarvan een ingangspartij bestaande uit twee iets lagere rechthoekige tweelaags vleugels onder platte daken waartussenin een rechthoekige ingangstoren met trapgevel onder een zadeldak schuin geplaatst is. De ingang in deze toren is bereikbaar via een aan de voorzijde geplaatste forse dubbele bordestrap. In de ontmoeting van de beide zadeldaken van de twee hoge vleugels is een opengewerkte vierkante dakruiter geplaatst. Deze heeft een spits op vierkante grondslag en is gedekt met shingles. Het gebouw is met een circa 1.20 m. hoge gecementeerde rustica plint opgetrokken in een rijke baksteenornamentiek die tot uiting komt in onder andere de opengewerkte borstwering van de trap en die van de vleugels met platte daken met hun sierlijk bewerkte arkels. Verder zijn de ontlastingsbogen boven de vensters, het sierlijke druiplijstwerk, hoekblokken, afdeklijsten, ezelsruggen, tandlijsten, vlaggenstokhouders, bogen en schoorstenen opvallende elementen van de baksteenornamentiek. De gebruikte baksteen is machinaal, donkerrood van kleur en gemetseld in Vlaams verband. De vensters zijn alle recht gesloten, hoog en smal van vorm. Ze zijn voorzien van hardstenen onderdorpels, een betonnen latei en in de meeste gevallen van een kalf met bovenlicht en een ontlastingsboog. Ingang met rondboog en rijk gedetailleerde vleugelpaneeldeur waarboven een luifel. Boven de boog is een uurwerk aangebracht, waarboven zich een afdruiplijst en gemetselde vlaggenstokhouder bevinden. Hierboven, ter hoogte van de aanzet van de trapgevel, is het metselwerk ajour behandeld. De trapgevel heeft evenals de topgevels van de drielaags gedeelten aanzetsteentjes van beton. In het trapbordes is een zwarte marmeren gedenksteen ingemetseld met de inscriptie: GESTICHT IN HET JAAR 1930.b P.A.J.M. BAUDOIN, BURGEMEESTER. J.J. v. GRUNSVEN A.W.J. van ERP, WETHs. E.L. JANSEN, ARCHt. Hieronder bevindt zich nog een gedenksteen voor de gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bijzondere elementen intern zijn de op een onregelmatige zeshoekige grondslag gebouwde entreehal met recente lichtkoepel en de voormalige raadkamer met moerbalken waarbovenop een vloer van beton is gelegd.

Waardering

Het voormalige gemeentehuis van Berghem heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een bestuurlijke en typologische ontwikkeling. Het voormalige gemeentehuis van Berghem heeft architectuurhistorische waarde vanwege de bijzondere ornamentiek en vanwege het bijzonder belang van het object voor de geschiedenis van de architectuur. Het voormalige gemeentehuis van Berghem is van belang wegens de architectonische gaafheid van het in- en het exterieur.